ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมป้องกันภาวะสมองเสื่อม ของผู้สูงอายุโรคเรื้อรัง ในชุมชนชนบท
คำสำคัญ:
ภาวะสมองเสื่อม, พฤติกรรมป้องกันภาวะสมองเสื่อม, ผู้สูงอายุโรคเรื้อรัง, ชุมชนชนบทบทคัดย่อ
พฤติกรรมการป้องกันภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุโรคเรื้อรัง มีความสำคัญในการช่วยชะลอการเกิดภาวะสมองเสื่อม การวิจัยหาความสัมพันธ์เชิงทำนายนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมป้องกันภาวะสมองเสื่อมของผู้สูงอายุโรคเรื้อรังในชุมชนชนบท กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุโรคเรื้อรังที่เป็นกลุ่มเสี่ยงต่อภาวะสมองเสื่อมในจังหวัดแห่งหนึ่งจำนวน 140 คน โดยการสุ่มแบบหลายขั้นตอน เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสอบถาม ประกอบด้วย 1) ข้อมูลส่วนบุคคล 2) ความรู้เกี่ยวกับภาวะสมองเสื่อม 3) การรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสมองเสื่อม 4) การรับรู้ความรุนแรงของภาวะสมองเสื่อม 5) การรับรู้ประโยชน์ของการปฏิบัติเพื่อป้องกันภาวะสมองเสื่อม 6) การรับรู้อุปสรรคของการปฏิบัติเพื่อป้องกันภาวะสมองเสื่อม 7) การรับรู้ความสามารถของตนเองเพื่อป้องกันภาวะสมองเสื่อม 8) แรงสนับสนุนทางสังคม และ 9) พฤติกรรมป้องกันภาวะสมองเสื่อม เครื่องมือวิจัยผ่านการตรวจสอบความตรงตามเนื้อหาและความเชื่อมั่นแล้ว วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และสถิติ multiple regression
ผลการวิจัยพบว่า พฤติกรรมป้องกันภาวะสมองเสื่อมของผู้สูงอายุโรคเรื้องรังโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง (M = 2.24, SD = .27) ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมป้องกันภาวะสมองเสื่อม ได้แก่ การรับรู้ความสามารถของตนเองเพื่อป้องกันภาวะสมองเสื่อม (ß = .378, p < .001) ความรู้เกี่ยวกับภาวะสมองเสื่อม (ß = .260, p < .001) และการรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสมองเสื่อม (ß = .184, p < .05) สามารถร่วมกันทำนายพฤติกรรมป้องกันภาวะสมองเสื่อมได้ร้อยละ 29.90 (R 2= .299, F = 7.968, p < .05)
บุคลากรด้านสุขภาพ ควรพัฒนาโปรแกรมเพื่อส่งเสริมความรู้ เพิ่มการรับรู้โอกาสเสี่ยงและการรับรู้ความสามารถของตนเองเพื่อป้องกันภาวะสมองเสื่อมในกลุ่มผู้สูงอายุโรคเรื้อรังในชุมชนชนบท
เอกสารอ้างอิง
Best, J. W. (1977). Research in education (3rd ed.). Prentice-Hall.
Bloom, B. S. (1968). Learning for mastery. Instruction and curriculum. Regional education laboratory for the carolinas and virginia, topical papers and reprints, number 1. Evaluation Comment, 1(2), n2.
Boonsatean, W., Ruearudipirom K., & Pettan, S. (2022). Influential factors on dementia preventive behaviors of older adults living in communities, Pathum Thani Province. Songklanagarind Journal of Nursing, 42(3), 97-110. (in Thai)
Choi, W. H., Seo, Y. M., & Kim, B. R. (2019). Factors influencing dementia preventive behavior intention in the elderly people. Journal of East-West Nursing Research, 25(2), 138-146.
Chutngern, S., Chaichanawirote, U., & Hanrungcharotorn, U. (2018). Factors affecting dementia risk-reducing behaviors among older adults in Bangkok. Journal of Health and Nursing Research (Journal of Boromarajonani College of Nursing, Bangkok), 34(1), 81–90. (in Thai)
Cohen, J. (1992). Quantitative methods in psychology: A power primer. Psychological Bulletin, 112(1), 155-159. https://web.mit.edu/hackl/www/lab/turkshop/readings/cohen1992.pdf
Department of Health Service Support. (2023). Report on the results of health screening for the elderly in the community. https://3doctor.hss.moph.go.th/main/rp_screen (in Thai)
Foundation of Thai Gerontology Research and Development institute (TGRI). (2023). Situation of the Thai older persons 2022. Institute for Population and Social Research, Mahidol University. Amarin Corporations Public. https://library.anamai.moph.go.th/mmi/Main/cvr/000/004/690/8/240531-135343-27123_2565_eng.pdf (in Thai)
Han, E. K., Kim, D., Park, Y., Kwon, J. A., & Kwon, H. (2021). A comparative study on factors influencing preventive behavior of dementia between elders attending dementia care village senior centers and elders attending general senior centers in Korea. Indian Journal of Public Health Research & Development, 12(3), 347-356.
Hawong, S., Thaingtham, W., & Nanthamongkolchai, S. (2017). The health promotion program for the elderly at risk group of Alzheimer's in community. Journal of Public Health Nursing, 31(1), 110–128. (in Thai)
Institute of Geriatric Medicine. (2015). Geriatric syndromes. https://www.med.cmu.ac.th/en/service/excellence-center/gmc/ (in Thai)
Jitapunkul, S., Kamolratanakul, P., & Ebrahim, S. (1994). The meaning of activities of daily living in a Thai elderly population: Development of a new index. Age and Ageing, 23(2), 97-101. (in Thai)
Khunkhavan, T., Hoyrat, P., & Tuanwisetkul, S. (2023). Factors influencing dementia preventive behaviors among older people in Chaiyaphum Province. Thai Journal of Nursing, 72(3), 47–54. (in Thai)
Lamont, R. A., Nelis, S. M., Quinn, C., Martyr, A., Rippon, I., Kopelman, M. D., Hindle, J. V., Jones, R. W., Litherland, R., & Clare, L. (2020). Psychological predictors of ‘living well’with dementia: Findings from the IDEAL study. Aging & Mental Health, 24(6), 956-964.
Li, H., Zhang, J., Wang, L., Yang, T., & Yang, Y. (2022). A health promoting-lifestyle prediction model for dementia prevention among Chinese adults: Based on the health belief model. BMC Public Health, 22(1), 2450. https://doi.org/10.1186/s12889-022-14828-9
Livingston, G., Huntley, J., Sommerlad, A., Ames, D., Ballard, C., Banerjee, S., Brayne, C., Burns, A., Cohen-Mansfield, J., Cooper, C., Costafreda, S. G., Dias, A., Fox, N., Gitlin, L. N., Howard, R., Kales, H. C., Kivimäki, M., Larson, E. B., Ogunniyi, A., … Mukadam, N. (2020). Dementia prevention, intervention, and care: 2020 report of the Lancet Commission. Lancet, 396(10248), 413-446.
National Health Security Office. (2016). Long-term care guide for public health care for the elderly with dependent area in the National Health Security System, Fiscal Year 2016. National Health Security Office. (in Thai)
Pibarnwong, P., Juntaparuk, C., Pangsuk, P., Pinyo, P., & Talordpong, P. (2019). A study of dementia and factors associated with dementia among elderly in North East, Thailand. Journal of Boromarajonani College of Nursing, Surin, 8(2), 46–57. (in Thai)
Rosenstock, I. M., Strecher, V. J., & Becker, M. H. (1988). Social learning theory and the health belief model. Health Education Quarterly, 15(2), 175-183.
Srisatidnarakul, B. (2020). Effect size, power analysis, optimal sample size calculations using G*power software. Chulalongkorn University Press. (in Thai)
Srimuang, P., & Pitivirayuth, P. (2022). Predicting factors of dementia preventive behaviors among elderly people living in Samut Prakan Province. Journal of Preventive Medicine Association of Thailand, 12(2), 303-318. (in Thai)
Tiparat, W., Meng-aied, S., Suwanweala, S., & Chuaykaew, B. (2019). Factors predicting dementia preventive behavior among older adults-at-risk. The Journal of Faculty of Nursing Burapha University, 27(1), 100–108. (in Thai)
Trakulsithichoke, S. (2018). Prevention of dementia in older persons. Journal of Nursing, 36(4), 6–14. (in Thai)
World Health Organization. (2019). Risk reduction of cognitive decline and dementia: WHO guidelines. https://www.who.int/publications/i/item/risk-reduction-of-cognitive-decline-and-dementia
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
