พฤติกรรมการจัดการตนเองเกี่ยวกับโรคเบาหวานและปัจจัยที่มีอิทธิพล ในผู้ป่วยสูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 หลังการระบาด ของโควิด-19 ในเมืองเหวินโจว ประเทศจีน
คำสำคัญ:
ผู้สูงอายุ, การรับรู้สมรรถนะแห่งตน, พฤติกรรมการจัดการตนเอง, โรคเบาหวานชนิดที่ 2บทคัดย่อ
หลังการระบาดใหญ่ของโควิด-19 แม้จะมีการฟื้นตัวของบริการทางการแพทย์ และการเพิ่มขึ้นของการดูแลสุขภาพผ่านอินเทอร์เน็ต พฤติกรรมการจัดการตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน ในกลุ่มผู้สูงอายุในประเทศจีนยังคงอยู่ในระดับต่ำ ส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อน ความพิการ อัตราการเสียชีวิต และภาระทางเศรษฐกิจที่เพิ่มขึ้น การศึกษาสหสัมพันธ์เชิงทำนายครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมการจัดการตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน ในผู้ป่วยสูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในช่วงหลังการระบาดของโควิด-19 ในเมืองเหวินโจว สาธารณรัฐประชาชนจีน และศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพล ได้แก่ ความรอบรู้ด้านสุขภาพ การรับรู้ความสามารถของตนเองในการจัดการเบาหวาน และการสนับสนุนทางสังคม เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง จำนวน 109 คน จากแผนกผู้ป่วยนอกเบาหวานของโรงพยาบาลในเครือแห่งแรกของมหาวิทยาลัยการแพทย์ เป็นผู้ป่วยสูงวัยตอนต้น อายุ 60-69 ปี เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม ได้แก่ แบบประเมินพฤติกรรมการจัดการตนเอง แบบวัดความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับโรคเรื้อรัง แบบวัดการรับรู้ความสามารถของตนเอง และแบบวัดการสนับสนุนทางสังคม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และสถิติ multiple linear regression
ผลการวิจัยพบว่า พฤติกรรมการจัดการโรคเบาหวานในผู้ป่วยผู้สูงอายุอยู่ในระดับต่ำ (M = 34.53, SD = 9.65) การรับรู้ความสามารถของตนเองในการจัดการเบาหวาน เป็นปัจจัยเดียวที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการจัดการโรคเบาหวานได้อย่างมีนัยสำคัญ (β = 0.837, p < . 001) และสามารถอธิบายความแปรปรวนในพฤติกรรมการจัดการโรคเบาหวาน ได้ถึงร้อยละ 65.8 ในขณะที่ความรอบรู้ด้านสุขภาพ (β = -0.070, p = 0.377) และการสนับสนุนทางสังคม (β = 0.045, p = 0.535) ไม่มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
ผลการศึกษา ชี้ให้เห็นภายใต้บริบทวัฒนธรรมจีนที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วหลังการระบาดของโควิดการดูแลสุขภาพของผู้ป่วยสูงอายุเบาหวาน ควรให้ความสำคัญกับการสร้างความมั่นใจของผู้ป่วยในการจัดการกับภาวะโรคของตนเอง
เอกสารอ้างอิง
American Diabetes Association. (2018). 4. Lifestyle management: Standards of medical care in diabetes-2018. Diabetes Care, 41(Suppl. 1), S38-S50. https://doi.org/10.2337/dc18-S004
American Diabetes Association. (2023). 5. Facilitating positive health behaviors and well-being to improve health outcomes: Standards of care in diabetes-2023. Diabetes Care, 46(Suppl. 1), S68-S96. https://doi.org/10.2337/dc23-S005
Chen, J., Yan, R., & Xu, K. (2024). "One old and one small" pressure highlights how to deal with the worries of a moderately aging society? 005. https://link.cnki.net/doi/10.28723/n.cnki.nsjbd.2024.003456
Chinese Diabetes Society. (2021). Guideline for the prevention and treatment of type 2 diabetes mellitus in China (2020 ed.). Chinese Journal of Diabetes Mellitus, 13(4), 315-409. https://doi.org/10.3760/cma.j.cn115791-20210221-00095
Dai, Y., Liu, W., Li, J., & Li, M. (2017). Study on the correlation between health literacy and self-management ability in type 2 diabetic patients. Journal of Guangxi University of Chinese Medicine, 20(03), 15-20.
Gray, J. R., & Grove, S. K. (2020). Burns and Grove's the practice of nursing research - e-book: Appraisal, synthesis, and generation of evidence. Elsevier Health Sciences. https://books.google.co.uk/books?id=HmbyDwAAQBAJ
Huang, M. (2019). A probe into Wenzhou special snack of Zhejiang Province and its prevailing reasons. Journal of Nanning Polytechnic, 24(6), 5-7.
Jin, D. (2024). Analysis of self-management behavior status and its influencing factors in elderly patients with hypertension comorbidity. Journal of Doctors Online, 14(10), 19-24. https://next.cnki.net/
Li, Y., Teng, D., Shi, X., Qin, G., Qin, Y., Quan, H., Shi, B., Sun, H., Ba, J., Chen, B., Du, J., He, L., Lai, X., Li, Y., Chi, H., Liao, E., Liu, C., Liu, L., Tang, X., & ... Shan, Z. (2020). Prevalence of diabetes recorded in mainland China using 2018 diagnostic criteria from the American Diabetes Association: National cross sectional study. British Medical Journal, 369, m997. https://doi.org/10.1136/bmj.m997
Liu, H., & Li, J. (2024). Application effect of nursing method based on self-efficacy theory in patients with type 2 diabetes mellitus during medication. Chinese Journal of Drug Abuse Prevention and Treatment, 30(11), 2053-2055. https://doi.org/10.15900/j.cnki.zylf1995.2024.11.026
Lu, F., & Gao, Y. (2021). Occurrence and factors affecting common complications in patients with type 2 diabetes. Chinese Journal of Public Health Engineering, 20(05), 746-747+750. https://doi.org/10.19937/j.issn.1671-4199.2021.05.013
Ryan, P., & Sawin, K. J. (2009). The individual and family self-management theory: Background and perspectives on context, process, and outcomes. Nursing Outlook, 57(4), 217-225.e6. https://doi.org/10.1016/j.outlook.2008.10.004
Sun, H., Peng, H., & Fu, H. (2012). The reliability and consistency of health literacy scale for chronic patients. Fudan University Journal of Medical Sciences, 39(3), 268-272. https://doi.org/10.3969/j.issn.1672-8467.2012.03.009
Sun, X., Shi, F., Ma, J., Yang, M., Liu, W., Wang, L., & Liu, W. (2020). Study on glycemic profiles and emotional scales in diabetic patients after the outbreak of COVID-19. Chinese Journal of Endocrinology and Metabolism, 36(8), 673-677. https://doi.org/10.3760/cma.j.cn311282-20200611-00431
Tang, J., Yang, Q., Li, X., Wu, W. W., Li, Q., Niu, D., Bao, X., Ding, P., & Xu, L. (2019). Study on guiding effect of mental health of elderly patients with type 2 diabetes in community Chinese. Journal of General Practice, 17(3), 433-435+507. https://doi.org/10.16766/j.cnki.issn.1674-4152.000701
Wan, Q., & Shang, S. (2009). Study on reliability and validity of self-efficacy scale for diabetes mellitus patients. Chinese Nursing Research, 23(17), 1589-1590. https://caod.oriprobe.com/articles/16688196/Study_on_reliability_and_validity_of_self_efficacy.htm
Wan, Q., Shang, S., Lai, X., & Pan, J. (2008). A study on the reliability and validity of the self-management behaviour scale for patients with type 2 diabetes. Chinese Journal of Practical Nursing, 24(7), 26-27. https://caod.oriprobe.com/articles/13385028/Study_on_the_reliability_and_validity_of_summary_o.htm
Wang, Y., & Zhao, Y. (2022). Analysis of the status quo of self-efficacy and health knowledge cognition among diabetic patients in Shaoxing City and the influencing factors. Chinese Journal of Public Health Management, 38(5), 647-650. https://doi.org/10.19568/j.cnki.23-1318.2022.05.0019
Xia, Z., Jiang, Y., Mao, F., Dong, W., Zhang, W., & Dong, J. (2022). Quality of life and its influencing factors among diabetic patients two years after a self-management intervention in six Provinces and cities in China: A follow-up study. Chinese Journal of Public Health, 38(3), 285-290. https://doi.org/10.11847/zgggws1131688
Xiao, S. Y. (1994). The theoretical basis and research application of social support rating scale. Journal of Clinical Psychiatry, 4, 98-100.
Yang, J. (2024). Social support and health self-management in older patients with diabetes mellitus type 2 mellitus Relationship and mediation role studies. https://link.cnki.net/doi/10.26980/d.cnki.gcczc.2024.000275
Ying, J., Ran, X., & Zhong, L. (2020). Reflections on the diagnosis and treatment of diabetes during COVID-19 pandemic. Journal of Chengdu Medical College, 15(3), 293-296. https://link.cnki.net/urlid/51.1705.R.20200324.1056.004
Yu, Y., Duan, X., Yang, L., & Xie, H. (2018). A correlation between self-efficacy, self-management behavior and quality of life in elderly diabetic patients in the community. Journal of Mudanjiang Medical University, 39(1), 123-126. https://doi.org/10.13799/j.cnki.mdjyxyxb.2018.01.042
Zhang, X., Feng, S., Zeng, S., Zhao, X., Zhang, B., Zhao, X., Huang, Y., Chen, X., & Wan, B. (2022). Status quo and correlation analysis of electronic health literacy, self-efficacy and self-management behavior in patients with type 2 diabetes. Journal of Modern Clinical Medicine, 48(3), 170-174. https://doi.org/10.11851/j.issn.1673-1557.2022.03.003
Zhang, X., Lin, Y., Jiang, Y., Zhang, L., Dong, M., Chi, H., Dong, H., Ma, L., Li, Z., & Chang, C. (2023). Mediating effect of self-efficacy on self-management ability and self-management behavior in patients with type 2 diabetes mellitus. Journal of Peking University (Health Sciences), 55(3), 450-455. https://doi.org/10.19723/j.issn.1671-167X.2023.03.010
Zhu, R., & Zhou, L. (2022). Progress in health literacy in patients with type 2 diabetes. Progress in Health Literacy in Patients with Type 2 Diabetes, 19(10), 188-192. https://doi.org/10.11986/j.issn.1673-873X.2022.010.045
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
