ผลของโปรแกรมออนไลน์เพื่อเตรียมความพร้อมในการดูแลผู้สูงอายุสมองเสื่อม ที่มีปัญหาพฤติกรรมและจิตใจต่อภาระในการดูแลของผู้ดูแล
คำสำคัญ:
การเตรียมความพร้อมในการดูแล, ปัญหาพฤติกรรมและจิตใจ, ผู้ดูแลผู้สูงอายุสมองเสื่อม, โปรแกรมออนไลน์, ภาระในการดูแลบทคัดย่อ
ภาวะสมองเสื่อม เป็นกลุ่มอาการที่เกิดจากการเสื่อมถอยในการทำงานของสมอง ทำให้เกิดการบกพร่องในด้านของความคิด ความจำ และเกิดปัญหาทางด้านพฤติกรรมและจิตใจ พบมากในผู้สูงอายุ ภาวะนี้ส่งผลให้เกิดการพึ่งพาผู้ดูแลอย่างต่อเนื่องก่อให้เกิดความรู้สึกเป็นภาระแก่ผู้ดูแลได้ การศึกษาวิจัยแบบกึ่งทดลองครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมออนไลน์เพื่อเตรียมความพร้อมในการดูแลผู้สูงอายุสมองเสื่อมที่มีปัญหาพฤติกรรมและจิตใจต่อภาระในการดูแลของผู้ดูแล กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ดูแลผู้สูงอายุสมองเสื่อมที่มารับการรักษาแผนกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลสวนปรุง จำนวน 56 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 28 คน ได้รับโปรแกรมเตรียมความพร้อมในการดูแล และกลุ่มควบคุม 28 คน ได้รับการพยาบาลตามปกติ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ 1) โปรแกรมออนไลน์เพื่อเตรียมความพร้อมในการดูแลผู้สูงอายุสมองเสื่อมที่มีปัญหาพฤติกรรมและจิตใจ 2) แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล และ 3) แบบประเมินภาระในการดูแลผู้สูงอายุสมองเสื่อม เครื่องมือวิจัยผ่านการตรวจสอบความตรงตามเนื้อหาและความเชื่อมั่นแล้ว วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา สถิติ independent t-tests สถิติ repeated measures ANOVA และ one-way repeated measures ANOVA
ผลการวิจัยพบว่า 1) คะแนนเฉลี่ยภาระในการดูแลของกลุ่มทดลองในระยะก่อนการทดลอง ระยะหลังการทดลองสิ้นสุดทันที และระยะติดตามผล 1 เดือน มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (F = 2810.98, p < .001) และ 2) คะแนนเฉลี่ยภาระในการดูแลของกลุ่มทดลองต่ำกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) ทั้งในระยะหลังการทดลองสิ้นสุดทันที และระยะติดตามผล 1 เดือน
ผลการวิจัยแสดงให้เห็นว่า โปรแกรมออนไลน์เพื่อเตรียมความพร้อมในการดูแลผู้สูงอายุสมองเสื่อมที่มีปัญหาพฤติกรรมและจิตใจสามารถลดภาระในการดูแลของผู้ดูแลได้ จึงควรมีการนำโปรแกรมดังกล่าวนี้มาใช้เพื่อลดภาระของผู้ดูแลผู้สูงอายุสมองเสื่อมต่อไป
เอกสารอ้างอิง
Alzheimer's disease facts and figures. (2024). Alzheimer's & Dementia, 20(5), 3708-3821. https://doi.org/10.1002/alz.13809
Dam, A. E. H., van Boxtel, M. P. J., Rozendaal, N., Verhey, F. R. J., & de Vugt, M. E. (2017). Development and feasibility of in life: A pilot study of an online social support intervention for informal caregivers of people with dementia. PLOS ONE, 12(9), e0183386. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0183386
Ducharme, F. C., Lévesque, L. L., Lachance, L. M., Kergoat, M. J., Legault, A. J., Beaudet, L. M., & Zarit, S. H. (2011). “Learning to become a family caregiver”: Efficacy of an intervention program for caregivers following diagnosis of dementia in a relative. The Gerontologist, 51(4), 484–494. https://doi.org/10.1093/geront/gnr014
Guterman, E. L., Kiekhofer, R. E., Wood, A. J., Allen, I. E., Kahn, J. G., Dulaney, S., Merrilees, J. J., Lee, K., Chiong, W., Bonasera, S. J., Braley, T. L., Hunt, L. J., Harrison, K. L., Miller, B. L., & Possin, K. L. (2023). Care ecosystem collaborative model and health care costs in Medicare beneficiaries with dementia: A secondary analysis of a randomized clinical trial. JAMA Internal Medicine, 183(11), 1222–1228. https://doi.org/10.1001/jamainternmed.2023.4764
Harvath, T. A., Archbold, P. G., Stewart, B. J., Gadow, S., Kirschling, J. M., Miller, L., Hagan, J., Brody, K., & Schook. J. (1994). Establishing partnerships with family caregivers: Local and cosmopolitan knowledge. Journal of Gerontological Nursing, 20(2), 29-35. https://doi.org/10.3928/0098-9134-19940201-07
Huang, H. L., Shyu, Y. I. L., Chen, M. C., Chen, S. T., & Lin, L. C. (2003). A pilot study on a home-based caregiver training program for improving caregiver self-efficacy and decreasing the behavioral problems of elders with dementia in Taiwan. International Journal of Geriatric Psychiatry, 18(4), 337–345. https://doi.org/10.1002/gps.835
Kananok, S. (2008). Effect of dementia caregiving preparedness program on caregiving burden among caregivers at Suanprung Psychiatric Hospital, Chiang Mai Province [Unpublished master’s thesis], Chiang Mai University. (in Thai)
Noimongkol, S., Sombuntanon, W., & Lilehakul, V. (2017). Selected factors related to resilience in family caregivers of older adults with dementia. Nursing Journal of the Ministry of Public Health, 27(1), 85–98. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/tnaph/article/view/84970/67692 (in Thai)
Polit, D. F., & Hungler, B. P. (1999). Nursing research: Principles and methods (6th ed.). Lippincott.
Possin, K. L., Merrilees, J. J., Dulaney, S., Bonasera, S. J., Chiong, W., Lee, K., Hooper, S. M., Allen, I. E., Braley, T., Bernstein, A., Rosa, T. D., Harrison, K., Begert-Hellings, H., Kornak, J., Kahn, J. G., Naasan, G., Lanata, S., Clark, A. M., Chodos, A., … Miller, B. L. (2019). Effect of collaborative dementia care via telephone and internet on quality of life, caregiver well-being, and health care use: The care ecosystem randomized clinical trial. JAMA Internal Medicine, 179(12), 1658–1667. https://doi.org/10.1001/jamainternmed.2019.4101
Sittironrith, K. (2011). Behavioral and psychological symptoms of dementia (BPSD): Concept and treatment. Journal of the Psychiatric Association of Thailand, 56(4), 449–462. https://www.psychiatry.or.th/JOURNAL/56-4/11-Gobhathai.pdf (in Thai)
Somton, S. (2017). The effect of psychoeducation combined with social media program on symptom severity of patients with bipolar disorder [Master’s thesis, Chulalongkorn University]. https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/1607 (in Thai)
Sornchai, C., Powwattana, A., & Kerdmongkol, P. (2020). Factors related to depression of caregivers of older adults with dementia. Journal of Public Health Nursing, 34(2), 65–83.
Srisuwan, P. (2020). Dementia-friendly environment at home. Journal of Primary Care Services and Family Medicine, 3(3), 11–20. (in Thai)
Stewart, B. J., & Archbold, P.G. (1986). New measures of concepts central to and understanding of a caregiving [Unpublished manuscript]. School of Nursing, Oregon Health Sciences University.
Suvanayos, C., & Thapinta, D. (2018). Role of nurse in decreasing caregiving burden with dementia patients. Nursing Journal, 45(4), 229–239.
Suvanayos, C., & Thapinta, D. (2020). Reducing stress in caregivers of persons with dementia. Journal of Psychiatric Nursing and Mental Health, 34(2), 1–17. (in Thai)
Toonsiri, C., Sunsern, R., & Lawang, W. (2011). Development of the burden interview for caregivers of patients with chronic illness. Journal of Nursing Education, 4(1), 62–75. (in Thai)
Wongsaree, C., & Pintong, S. (2018). Dementia syndrome in the elderly: Nursing care and caring for relatives caregivers. HCU Journal of Health Sciences, 22(43–44), 166–179. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/HCUJOURNAL/article/view/146873/117323 (in Thai)
World Health Organization. (2021). Global status report on the public health response to dementia. https://iris.who.int/handle/10665/344701
Yohuang, D. (2007). Effect of the caregiving preparedness program on reducing stress among caregivers of children with delayed developmental at Buddhachinaraj Hospital, Phitsanuloke Province [Unpublished master’s thesis]. Chiang Mai University. (in Thai)
Zarit, S. H. (2008). Diagnosis and management of caregiver burden in dementia. Handbook of Clinical Neurology, 89, 101–106.
Zarit, S. H., Reever, K. E., & Bach-Peterson, J. (1980). Relatives of the impaired elderly: Correlates of feelings of burden. The Gerontologist, 20(6), 649–655. https://doi.org/10.1093/geront/20.6.649
Zarit, S. H., & Zarit, J. M. (1990). The memory and behavior problems checklist and the burden interview. Pennsylvania State University.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
