การพัฒนาและผลของโปรแกรมการพยาบาลตามทฤษฎีการบรรลุเป้าหมายของคิง ร่วมกับเทคโนโลยีเสมือนจริงต่อทักษะการป้องกันการกลับไปเสพซ้ำ ของผู้ป่วยแอมเฟตามีนในระยะฟื้นฟูสมรรถภาพ
คำสำคัญ:
ทฤษฎีการบรรลุเป้าหมายของคิง, การพยาบาล, ผู้ป่วยแอมเฟตามีน, ทักษะการป้องกันการกลับไปเสพซ้ำ, เทคโนโลยีเสมือนจริงบทคัดย่อ
ปัญหาการกลับไปเสพซ้ำหลังการบำบัดรักษา เป็นปัญหาที่สำคัญของผู้ป่วยแอมเฟตามีน ดังนั้น การป้องกันการกลับไปเสพซ้ำจึงเป็นเป้าหมายที่สำคัญ การศึกษานี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและทดสอบผลของโปรแกรมการพยาบาลตามทฤษฎีการบรรลุเป้าหมายของคิงร่วมกับเทคโนโลยีเสมือนจริงต่อทักษะการป้องกันการกลับไปเสพซ้ำของผู้ป่วยแอมเฟตามีนในระยะฟื้นฟูสมรรถภาพ ดำเนินการวิจัย 3 ระยะ ได้แก่ 1) พัฒนาโปรแกรม ประกอบด้วย การศึกษาสภาพปัญหาโดยการทบทวนเวชระเบียน สัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่ม และการทบทวนหลักฐานเชิงประจักษ์ 2) ทดลองใช้โปรแกรมโดยผ่านการตรวจสอบเนื้อหาจากผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 5 ท่าน ได้ค่าความสอดคล้อง เท่ากับ 1.0 และทักษะการป้องกันการกลับไปเสพซ้ำ ได้ค่าความตรงเชิงเนื้อหา เท่ากับ 1.0 นำโปรแกรมไปทดลองใช้กับกลุ่มตัวอย่าง 10 คน ปรับปรุงโปรแกรม และ 3) ทดสอบผลการใช้โปรแกรม กับกลุ่มตัวอย่าง 56 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 28 คน และกลุ่มควบคุม 28 คน เครื่องมือวิจัยประกอบด้วย 1) โปรแกรมการพยาบาลตามทฤษฎีการบรรลุเป้าหมายของคิงร่วมกับเทคโนโลยีเสมือนจริง 2) แบบประเมินทักษะการป้องกันการกลับไปเสพซ้ำ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนา และสถิติ t-test สำหรับข้อมูลเชิงคุณภาพวิเคราะห์เชิงเนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
1. โปรแกรมการพยาบาลตามทฤษฎีการบรรลุเป้าหมายของคิงร่วมกับเทคโนโลยีเสมือนจริงต่อทักษะการป้องกันการกลับไปเสพซ้ำของผู้ป่วยแอมเฟตามีนในระยะฟื้นฟูสมรรถภาพ เป็นกิจกรรมกลุ่ม ใช้เวลากลุ่มละ 60-90 นาที จำนวน 6 กิจกรรม สัปดาห์ละ 2 ครั้ง ติดต่อกัน 3 สัปดาห์
2. หลังได้รับโปรแกรม กลุ่มทดลอง มีค่าเฉลี่ยคะแนนทักษะการป้องกันการกลับไปเสพซ้ำสูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t = 29.21, p < .001) และสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t = 22.60, p < .001)
ผลการวิจัยพบว่า โปรแกรมสามารถช่วยให้ผู้ป่วยบรรลุเป้าหมายผ่านการมีปฏิสัมพันธ์และกำหนดเป้าหมายตามทฤษฎีของคิง การใช้เทคโนโลยีเสมือนจริงช่วยจำลองสถานการณ์กระตุ้นการเสพซ้ำที่สมจริง ส่งผลให้ผู้ป่วยพัฒนาทักษะการป้องกันการกลับไปเสพซ้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ ดังนั้น พยาบาลควรนำไปประยุกต์ใช้กับผู้ป่วยแอมเฟตามีนในโรงพยาบาล
เอกสารอ้างอิง
Boonyamanee, B., & Nukaew, O. (2024). The development and effects of an enhancing empowerment program on self-regulation for quitting illegal drugs among patients with amphetamine addiction during rehabilitation phase. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health, 11(2), e267558. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/scnet/article/view/267558/181252 (in Thai)
Farré-Colomés, À., Tan, H., Gerhardt, S., Gerchen, M. F., Kirsch, M., Hoffmann, S., Kirsch, P., Kiefer, F., & Vollstädt-Klein, S. (2024). Cue-exposure treatment influences resting-state functional connectivity-a randomized controlled fMRI study in alcohol use disorder. Psychopharmacology, 241(3), 513–524. https://doi.org/10.1007/s00213-024-06531-x
Grove, S. K., Burns, N., & Gray, J. R. (2013). The practice of nursing research: Appraisal, synthesis, and generation of evidence (7th ed.). Elsevier Saunders.
Hanpatchaiyakul, K., Kasemporn, N., Thoin, P., & Thongkote, N. (2021). Factors affecting the readmission of patients recovering from drug addiction. Journal of Health Science Research, 15(2), 1-12. (in Thai)
King, I. M. (1981). A theory for nursing: Systems, concept, process. Wiley.
Kuypers, K., Verkes, R. J., van den Brink, W., van Amsterdam, J., & Ramaekers, J. G. (2020). Intoxicated aggression: Do alcohol and stimulants cause dose-related aggression? A review. European Neuropsychopharmacology, 30, 114–147. https://doi.org/10.1016/j.euroneuro.2018.06.001
Lebiecka, Z., Skoneczny, T., Tyburski, E., Samochowiec, J., & Kucharska-Mazur, J. (2021). Is virtual reality cue exposure a promising adjunctive treatment for alcohol use disorder? Journal of Clinical Medicine, 10(13), 2972. https://doi.org/10.3390/jcm10132972
Man, D. W. K. (2020). Virtual reality-based cognitive training for drug abusers: A randomised controlled trial. Neuropsychological Rehabilitation, 30(2), 315–332. https://doi.org/10.1080/09602011.2018.1468271
Maneenak, S. (2020). The relationship between drug crime and property crime. Journal of Criminology and Forensic Science, 6(1), 133-148.
Marlatt, G. A. & Gordon, J. R. (1985). Relapse prevention. Guilford Press.
Meeklung, O., Nukaew, O., & Chanchong, W. (2023). The effects of a new nursing care with music program based on King’s theory of goal attainment on amphetamine craving among male adolescents. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health, 10(2), e254160. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/scnet/article/view/254160/176674
Morgan, K. I., & Townsend, C. M. (2020). Essentials of psychiatric mental health nursing (8th ed.). F.A. DAVIS.
Morse, J. M. (1994). Designing qualitative research. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (Eds.), Handbook of qualitative research (pp. 220–235). Sage.
Princess Mother National Institute on Drug Abuse Treatment. (2024). Statistics on annual treatment services. Ministry of Public Health. (in Thai)
Rosenthal, A., Ebrahimi, C., Wedemeyer, F., Romanczuk-Seiferth, N., & Beck, A. (2022). The treatment of substance use disorders: Recent developments and new perspectives. Neuropsychobiology, 81(5), 451–472. https://doi.org/10.1159/000525268
Schröder, B., Kroczek, A., Kroczek, L. O. H., Ehlis, A. C., Batra, A., & Mühlberger, A. (2024). Cigarette craving in virtual reality cue exposure in abstainers and relapsed smokers. Scientific Reports, 14(1), 7538. https://doi.org/10.1038/s41598-024-58168-7
Srijan, K., Jetwaranon, A., Vannakam, R., & Moonjuntee, T. (2024). Factors affecting drug relapse in persons with mixed type drug addiction: A Systematic review. Princess of Naradhiwas University Journal, 16(3), 149–172. (in Thai)
Srijan, K., Vannakam, R., Kleawaom, P., & Jongwilaikasem, K. (2025). Digital interventions for improving relapse prevention of adults with amphetamine dependence: A systematic review and meta-analysis. Journal of Environment and Community Health, 10(1), 229-247. (in Thai)
Thanyarak Pattani Hospital. (2024). Statistics on annual treatment services. Thanyarak Pattani Hospital. (in Thai)
The Joanna Briggs Institute. (2014). Critical appraisal tools. https://jbi.global/critical-appraisal-tools
United Nations Office on Drugs and Crime. (2023). Global overview: Drug demand drug supply. United Nations Office on Drugs and Crime.
Vafaie, N., & Kober, H. (2022). Association of drug cues and craving with drug use and relapse: A systematic review and meta-analysis. JAMA Psychiatry, 79(7), 641–650. https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2022.1240
Wang, Y. G., Liu, M. H., & Shen, Z. H. (2019). A virtual reality counterconditioning procedure to reduce methamphetamine cue-induced craving. Journal of Psychiatric Research, 116, 88-94. https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2019.06.007
Zhang, J., Chen, M., Yan, J., Wang, C., Deng, H., Wang, J., Gu, J., Wang, D., Li, W., & Wang, C. (2023). Effects of virtual reality-based cue exposure therapy on craving and physiological responses in alcohol-dependent patients-a randomised controlled trial. BMC Psychiatry, 23(1), 951. https://doi.org/10.1186/s12888-023-05426-z
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
