เหตุผลและปัจจัยของการไม่ไปรับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก : กรณีศึกษา สตรีอายุ 30-60 ปี ในตำบลนาโพธิ์ อำเภอสวี จังหวัดชุมพร

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเหตุผลและปัจจัยที่ไม่ไปรับการตรวจมะเร็งปากมดลูก ของสตรีอายุระหว่าง 30 – 60 ปี ในพื้นที่ตำบลนาโพธิ์ อำเภอสวี จังหวัดชุมพร โดยใช้ระเบียบวิธี การวิจัยเชิงคุณภาพ และเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง ประกอบด้วยสตรีในตำบล นาโพธิ์ อำเภอสวี จังหวัดชุมพร จำนวน 8 คน และบุคลากรโรงพยาบาลสวี จำนวน 2 คน เก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์ ในประเด็นเหตุผลและปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการไม่ไปตรวจและทำการวิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

ผลการวิจัยประกอบด้วย 2 ส่วน ส่วนแรกคือ เหตุผลของการไม่ไปตรวจมะเร็งปากมดลูก ซึ่งพบว่าสามารถจำแนกได้เป็น 6 ด้านคือ 1) ความอาย ได้แก่ อายที่จะเปิดเผยอวัยวะส่วนลับให้ ผู้ตรวจดู 2) ความกลัว ได้แก่ กลัวกระบวนการตรวจ และกลัวและรับไม่ได้ถ้าตนเองมีผลผิดปกติ 3) ขาดรายได้ 4) มีภาระต้องดูแลคนในครอบครัวที่มีปัญหาสุขภาพ 5) ครอบครัวไม่สนับสนุน และ 6) ไม่ว่าง และส่วนที่สองคือ ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการไม่ไปตรวจมะเร็งปากมดลูก ซึ่งพบว่าสามารถจำแนกได้เป็น 3 ด้าน คือ 1) ด้านความรู้ ได้แก่ การขาดความรู้เรื่องโรคมะเร็งปากมดลูก และความรู้เรื่องเหตุผลของการตรวจ 2) ด้านสิ่งแวดล้อม ได้แก่ มีภาระงานและความรับผิดชอบต่อหน้าที่ ไม่สะดวกในการเดินทาง ไม่มีรถส่วนตัว ไม่มีรถประจำทาง และขับรถไม่เป็น 3) ด้านการบริการของโรงพยาบาล ได้แก่ โรงพยาบาลสื่อสารและประชาสัมพันธ์ทั้งเชิงรับและเชิงรุกไม่ทั่วถึง เจ้าหน้าที่ ผู้ให้บริการไม่มีการอธิบายขั้นตอนและการปฏิบัติตัว และการบริการล่าช้า ผลจากการศึกษาครั้งนี้นำไปสู่ข้อเสนอแนะสาหรับการพัฒนาประสิทธิภาพการให้บริการการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกทั้งเชิงรุกเชิงรับ ได้แก่ การเลือกผู้ให้บริการเป็นผู้หญิง การอบรมและให้ความรู้เรื่องมะเร็งปากมดลูกแก่ผู้ให้บริการ การจัดให้มีระบบการบริการทุกขั้นตอนแบบครบวงจรในจุดเดียวกัน และการผลิตสื่อความรู้ด้านมะเร็งปากมดลูกให้แก่ประชาชน