การดูแลผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงที่มีความต่างทางวัฒนธรรม: บทบาทพยาบาล

บทคัดย่อ

ในประเทศไทยมีความหลากหลายของเชื้อชาติ หนึ่งในกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีจำนวนมากที่สุด คือ กลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงซึ่งอาศัยตามพื้นที่สูงหรือบนภูเขาของประเทศไทย โดยเฉพาะในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย และตาก ซึ่งมีอัตลักษณ์ทางภาษา ความเชื่อ ภูมิปัญญา ประเพณีและวัฒนธรรมเป็นของตนเองจึงส่งผลให้กลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงมีวิถีการดำเนินชีวิตที่มีความเฉพาะเจาะจงแตกต่างจากคนไทยที่อาศัยบนพื้นที่ราบ พบว่า ในรอบ 5 ปี ที่ผ่านมา กลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงมีอัตราการเจ็บป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังเพิ่มขึ้น บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอบทบาทพยาบาลในการดูแลทางด้านสุขภาพของกลุ่มชาติพันธ์ที่มีวิถีชีวิตที่แตกต่างเพื่อให้การพยาบาลที่เหมาะสม สอดคล้องกับวัฒนธรรม วิถีชีวิต ในเชิงพฤติกรรม ด้านการรับประทานอาหาร ด้านการออกกำลังกาย ด้านการจัดการความเครียด ด้านการดื่มสุราและสูบบุหรี่ รวมไปถึงระบบบริการสุขภาพ ที่จะส่งผลต่อการดูแลสุขภาพในผู้ป่วยกลุ่มชาติพันธ์ที่เป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง สอดคล้องกับการพยาบาลต่างวัฒนธรรมของ “ซันไรส์โมเดล (Sunrise Model)” ของไลนินเจอร์ (Leininger, 2002) และใช้แนวคิดนี้กำหนดเป็นแนวทางให้พยาบาลตัดสินใจเลือกปฏิบัติการพยาบาลที่เหมาะสมกับวัฒนธรรม ได้แก่ 1) การคงไว้ซึ่งการดูแล 2) การปรับ/ต่อรองกับทีมสุขภาพในเรื่องการรักษา และ 3) การปรับเปลี่ยนการพยาบาลทั้งหมด เพื่อการจัดกระบวนการพยาบาลที่ช่วยให้ผู้รับบริการเปลี่ยนแปลงวิถีการดำรงชีวิตของตนให้เข้ากับรูปแบบการดูแลสุขภาพตามทีมสุขภาพกำหนด