ความสัมพันธ์ของระดับความรุนแรงของโรคกับอาการทางระบบประสาทที่แย่ลงในระยะแรกในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองชนิดตีบหรือตันแบบเฉียบพลัน

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงบรรยายเพื่อศึกษาความสัมพันธ์เชิงการทำนายของระดับความรุนแรงของโรคหลอดเลือดสมองกับอาการทางระบบประสาทที่แย่ลงในระยะแรก (Early neurologic deterioration: END) ในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองชนิดตีบตันแบบเฉียบพลันตามกรอบแนวคิดการจัดการอาการ กลุ่มตัวอย่างคือข้อมูลทุติยภูมิในระบบบันทึกข้อมูลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง โรงพยาบาลหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ตั้งแต่เดือนตุลาคม 2554 จนถึง กุมภาพันธ์ 2559 คัดเลือกตามเกณฑ์การคัดเข้าได้จำนวน 3,110 ราย โรงพยาบาลหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา เก็บข้อมูลโดยใช้แบบประเมินความรุนแรงของการเจ็บป่วยด้วย National Institute of Health Stroke Scale (NIHSS), Glasgow Coma Scale (GCS), modified Rankin Scale (mRS), Barthel index (BI) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ Chi-Square และ Logistic regression statistic ค่าความเชื่อมั่นที่ร้อยละ 95

ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างมีภาวะ END ร้อยละ 7.96 ซึ่งพบว่า NIHSS, GCS, mRS, BI, อายุ, การสูบบุหรี่และการดื่มแอลกอฮอล์สามารถทำนายการเกิด END ได้ โดยเมื่อปรับอิทธิพลร่วมของทุกปัจจัยพบว่า กลุ่มตัวอย่างที่มีค่า NIHSS ระดับเล็กน้อย-ปานกลาง มีโอกาสเกิด END เป็น 1.69 เท่า (OR 1.69; 95% CI 1.09-2.62) ของกลุ่มที่มีค่า NIHSS ระดับรุนแรงมาก GCS ระดับเล็กน้อย-ปานกลาง มีโอกาสเกิด END เป็น 14.52 เท่า (OR 14.52; 95% CI 9.24-22.83) ของกลุ่มที่มีค่า GCS ระดับรุนแรงมาก ค่า mRS ระดับเล็กน้อย-ปานกลาง มีโอกาสเกิด END เป็น 2.41 เท่า (OR 2.41; 95% CI 1.65-3.52) ของกลุ่มที่มีค่า mRS ระดับรุนแรงมาก และค่า BI ไม่แตกต่างกันระหว่างผู้ป่วยกลุ่มที่เกิดและไม่เกิด END
 ผลการวิจัยที่ได้สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง โดยใช้เครื่องมือประเมินความรุนแรงของโรคเพื่อเฝ้าระวังการเกิดอาการทางระบบประสาทที่แย่ลงในระยะแรก END และให้การดูแลได้อย่างรวดเร็ว ซึ่งส่งผลให้ลดอัตราการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้