ประสิทธิภาพและความปลอดภัยของการรักษาผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบเฉียบพลันด้วย Recombinant Tissue-type Plasminogen Activator
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ที่มาของปัญหา: การรักษาโรคหลอดเลือดสมองตีบเฉียบพลัน (acute ischemic stroke: AIS) ด้วยการฉีดยาละลายลิ่มเลือด Recombinant Tissue-type Plasminogen Activator (rtPA) ในหลอดเลือดดำภายในเวลา 4.5 ชั่วโมงหลังเกิดอาการ เป็นวิธีการรักษามาตรฐานที่ได้รับการยอมรับทั่วโลก โรงพยาบาลตราดได้เริ่มให้การรักษาโรคหลอดเลือดสมองตีบเฉียบพลันด้วย rtPA เป็นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2559
วัตถุประสงค์: เพื่อประเมินประสิทธิภาพและความปลอดภัยในการใช้ยา rtPA รักษาผู้ป่วย AIS ในสถานการณ์ของโรงพยาบาลตราด โดยวิเคราะห์ด้วยคะแนน Propensity (propensity score: PS)
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษา Retrospective cohort study ที่โรงพยาบาลตราด ตั้งแต่เดือนมกราคม พ.ศ. 2559 ถึงเดือนธันวาคม พ.ศ. 2561 ผู้วิจัยทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วยในโรค AIS ที่มีอายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไปและมีคะแนน The National Institute of Health Stroke Scale –Thai ก่อนการรักษา (index NIHSS-T) ตั้งแต่ 4 ขึ้นไป นำมาเปรียบเทียบความสามารถในการดำรงชีพอย่างอิสระภายใน 3 เดือน (functional independence: modified rankin scale 0-2) จำนวนผู้ป่วยเสียชีวิตภายใน 3 เดือนและผู้ป่วยที่มีเลือดออกในสมองภายใน 24 ชั่วโมงแรกที่เป็นสาเหตุให้อาการเลวลง (sICH) ในผู้ป่วยกลุ่มที่ได้รับ rtPA และไม่ได้รับ วิเคราะห์ผลการศึกษาด้วย Multivariable risk regression model ที่ปรับด้วยตัวแปรอายุ เพศ ความรุนแรงของ AIS ปัจจัยเสี่ยงต่อโรค และ PS
ผลการศึกษา: ผู้ป่วย AIS ทั้งหมด 217 ราย กลุ่มที่ได้รับ rtPA 59 ราย (ร้อยละ 27.2) เป็นเพศชาย 36 คน(ร้อยละ 61) อายุเฉลี่ย 58.1 ปี ค่ามัธยฐาน Index NIHSS-T 11 ภายใน 3 เดือนสามารถในการดำรงชีพอย่างอิสระ 29 ราย (ร้อยละ 49) เสียชีวิต 10 ราย (ร้อยละ 17) กลุ่มที่ไม่ได้รับ rtPA เป็นเพศชาย 91 ราย (ร้อยละ58) อายุเฉลี่ย 68.5 ปี ค่ามัธยฐาน Index NIHSS-T 7 ภายในเวลา 3 เดือน สามารถในการดำรงชีพอย่างอิสระ 55 ราย (ร้อยละ 35) เสียชีวิต 31 ราย (ร้อยละ 20) การวิเคราะห์ผลลัพธ์ด้านประสิทธิภาพทางสถิติ พบว่าภายในเวลา 3 เดือนหลังเกิดโรค ผู้ป่วย AIS ที่ได้รับ rtPA มีโอกาสฟื้นตัวจนสามารถดำรงชีวิตอย่างอิสระมากกว่ากลุ่มที่ไม่ได้รับร้อยละ 23 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ [adjusted risk difference (aRD) 0.23; 95% confidence interval (95%CI) 0.05 to 0.41; P = 0.013] ผลลัพธ์ด้านความปลอดภัยมีผู้ป่วยเสียชีวิตภายใน 3เดือนไม่แตกต่างกัน (aRD -0.02; 95%CI -0.17 to 0.14 ; P = 0.840) rtPA เพิ่มโอกาสการเกิด sICH มากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ (RD 0.03 ; 95%CI -0.01 to 0.08 ; P = 0.073) แต่ไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ
สรุป: การรักษาโรคหลอดเลือดสมองตีบเฉียบพลันด้วยการฉีดยาละลายลิ่มเลือด rtPA ในหลอดเลือดดำภายในเวลา 4.5 ชั่วโมงหลังเกิดอาการ เป็นวิธีการรักษาที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัยในประสบการณ์ของโรงพยาบาลตราด
Article Details
เอกสารอ้างอิง
Wahlgren N, Ahmed N, Davalos A, Ford GA, Grond M, Hacke W, et al. Thrombolysis with alteplase for acute ischaemic stroke in the Safe Implementation of Thrombolysis in Stroke-Monitoring Study (SITS-MOST): an observational study. Lancet 2007; 369:275–82.
National Institute of Neurological Disorders and Stroke rt-PA Stroke Study Group. Tissue plasminogen activator for acute ischemic stroke. N Engl J Med 1995; 333:1581–7.
Hacke W, Kaste M, Bluhmki E, Brozman M, Dávalos A, Guidetti D, et al. Thrombolysis with alteplase 3 to 4.5 hours after acute ischemic stroke. N Engl J Med 2008; 359:1317–29.
Wardlaw JM, Murray V, Berge E, del Zoppo GJ. Thrombolysis for acute ischaemic stroke. Cochrane Database Syst Rev [Internet] 2009[ cited 2018 Oct 28]. Avalable from: https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD000213.pub2/full
Dirks M, Niessen LW, van Wijngaarden J, Koudstaal PJ, Franke CL, van Oostenbrugge RJ, et al. The effectiveness of thrombolysis with intravenous alteplase for acute ischemic stroke in daily practice. Int J Stroke 2012;7:289–92.
Stroke-1989. Recommendations on stroke prevention, diagnosis, and therapy. Report on the WHO Task Force on stroke and other cerebrovascular disorders. Stroke 1989; 20:1407-31.
Weng WC, Huang WY, Chien YY, Wu CL, Su FC, Hsu HJ, et al. The impact of smoking on the severity of acute ischemic stroke. J Neurol Sci 2011;308: 94-7 .
Wilson JT, Hareendran A, Grant M, Baird T, Schulz UG, Muir KW, et al. Improving the assessment of outcomes in stroke: use of the structured interview to assign grades on the modified Rankin Scale. Stroke 2002; 33:2243-6.
Van Swieten JC, Koudstaal PJ, Visser MC, Schouten HJ, van Gijn J. Interobserver agreement for the assessment of handicap in stroke patients. Stroke 1998; 19:604-7.
Saebo. What is The NIH Stroke Scale (NIHSS)? [Internet]. 2017 [Cited 2018 Oct 28]. Available from: https://www.saebo.com/nih-stroke-scale-nihss/
Dirks M, Niessen LW, Huijsman R , van Wijngaarden J, Minkman MM, Franke CL, et al. Promoting acute thrombolysis for ischaemic stroke (PRACTISE). Int J Stroke 2007; 2:151–9.
Rubin DB. The design versus the analysis of observational studies for causal effects: parallels with the design of randomized trials. Stat Med 2007;26:20-36.
Anaissie JE, Monlezun DJ, Siegler JE, Waring ED, Dowell LN, Samai AA, et al. Intravenous tissue plasminogen activator for wake-up stroke : A propensity score – matched analysis. J Stroke Cerebrovasc Dis 2016:25:2603-9.
Newgaurd CD, Hedges JR, Arthur M, Mullins RJ. Advanced statistics: the propensity score-a method for estimating treatment effect in observational research. Acad Emerg Med 2004; 11:953-61.
Fitzmaurice G. Confounding: propensity score adjustment. Nutrition 2006; 22: 1214-16.
Meschia JF, Miller DA, Brott TG. Thrombolytic treatment of acute ischemic stroke. Clin Proc 2002;77:542-51.
Marler JR, Jones PW, Emr M. Proceedings of a national symposium on rapid identification and treatment of acute stroke.1. Maryland: National Institutes of Health, National Institute of Neurological Disorders and Stroke; 1997.
