เปรียบเทียบประสิทธิผลของยา Nalbuphine กับ Ondansetron เพื่อป้องกันอาการคันจากการใส่ยาแก้ปวดทางช่องน้ำไขสันหลังในผู้ป่วยผ่าตัดคลอด

บทคัดย่อ

ที่มาของปัญหา: ผู้ป่วยผ่าตัดคลอดมักได้รับการระงับความรู้สึกเฉพาะที่เข้าที่ช่องน้ำไขสันหลัง โดยให้ยาแก้ปวดกลุ่ม Opioid ผสมกับยาชาเข้าทางช่องน้ำไขสันหลัง เนื่องจากระงับอาการปวดได้ดี รวมถึงเสียเลือดระหว่างผ่าตัดน้อยกว่าวิธีดมยาสลบ แต่อย่างไรก็ตามยากลุ่ม Opioid มีผลข้างเคียงที่พบบ่อยที่สุดคืออาการคัน ซึ่งมักไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยาต้านฮีสตามีน อาจทำให้ผู้ป่วยไม่สบายตัวหลังระงับความรู้สึกได้

วัตถุประสงค์: การศึกษานี้มีเป้าหมายเพื่อเปรียบเทียบประสิทธิภาพของ Nalbuphine กับ Ondansetron ในการป้องกันอาการคันหลังการผ่าตัดคลอด

วิธีการศึกษา: การวิจัยแบบสุ่มมีกลุ่มควบคุมที่มีการปกปิดสองทาง (double-blinded randomized controlled trial) ระหว่างวันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2567 ถึงวันที่ 30 กันยายน พ.ศ. 2567 ในผู้ป่วยที่เข้ารับการผ่าตัดคลอด 94 ราย โดยการระงับความรู้สึกแบบเฉพาะที่ทางช่องน้ำไขสันหลังด้วยการใส่ยามอร์ฟีน 0.2 มิลลิกรัม ผู้ป่วยจะถูกสุ่มเป็นสองกลุ่ม กลุ่มละ 47 ราย โดยได้รับ Nalbuphine 3 มิลลิกรัม หรือ Ondansetron 8 มิลลิกรัม หลังทารกคลอด โดยจะมีการประเมินอาการคัน โดยใช้ Pruritus score ประเมินอาการคลื่นไส้อาเจียน โดยใช้ Nausea and vomiting score ประเมินความปวด โดยใช้ 10-point Visual Analogue Scale (VAS) และประเมินระดับการง่วงซึม โดยใช้ Sedation score ที่ห้องพักฟื้นและใน 6 และ 24 ชั่วโมงหลังระงับความรู้สึก และวิเคราะห์สถิติด้วย Descriptive statistics, Fisher’s exact test, Independent t-test หรือ Mann-Whitney U test และ Friedeman test

ผลการศึกษา: กลุ่มตัวอย่างที่ได้รับยา Nalbuphine มีอาการคันน้อยกว่ากลุ่มที่ได้รับยา Ondansetron ทั้งในระยะห้องพักฟื้นและหลังระงับความรู้สึก 24 ชั่วโมง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (ร้อยละ 10.6 กับ 31.9, p=0.01; ร้อยละ 0 กับ 8.5, p=0.04 ตามลำดับ) นอกจากนี้อุบัติการณ์เกิดคลื่นไส้อาเจียนที่ห้องพักฟื้นในกลุ่มที่ได้รับยา Nalbuphine มากกว่ากลุ่มที่ได้รับยา Ondansetron อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (ร้อยละ 14.9 กับ 2.1, p=0.03) ส่วนผลการศึกษาอาการปวดและระดับความง่วงซึม พบว่า ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติระหว่างผู้ป่วยทั้งสองกลุ่ม

สรุป: ยา Nalbuphine มีประสิทธิภาพในการป้องกันอาการคันจากการใส่ยาแก้ปวดทางช่องน้ำไขสันหลังในผู้ป่วยผ่าตัดคลอด ซึ่งผลข้างเคียงที่พบบ่อยคือคลื่นไส้อาเจียน ซึ่งควรใช้ร่วมกับยา Ondansetron เพื่อลดการเกิดคลื่นไส้อาเจียน

Thaiclinicaltrials.org number, TCTR20241022009