การศึกษาประเมินผลการใช้ส่วนประกอบเลือดของผู้ป่วยมาใช้ในการรักษาแผลเป็นที่ลึกบุ๋มลงไปใต้ผิวหนัง

Abstract

บทคัดย่อ

ความเป็นมา แผลเป็นที่ลึกบุ๋มลงไปใต้ผิวหนัง(atrophic scar) เกิดจากกระบวนการผลิตคอลลาเจนและเนื้อเยื่อพังผืด(connective tissue)ไม่สมดุลหรือไม่เพียงพอในการสมานบาดแผลหลังเนื้อเยื่อพื้นผิว(dermis)ได้รับบาดเจ็บ นอกจากนี้ยังมีปัจจัยอื่นๆอีกที่ทำให้เกิดแผลเป็นลึกบุ๋มลงไปใต้ผิวหนัง เช่น ความตึงของแผล เนื้อเยื่อข้างเคียงกัน ความแตกต่างในแต่ละบุคคลในการสมานบาดแผล และการหดรั้งของแผล เมื่อเกิดแผลเป็นจะส่งผลในเรื่องความสวยงาม และยังพบว่ามีผลต่อคุณภาพชีวิตด้วย รวมทั้งปัญหาทางด้านจิตใจและอารมณ์ ซึ่งปัญหาเหล่านี้รุนแรงเทียบเท่ากับปัญหาโรคเรื้อรังต่างๆ อย่างไรก็ตาม ระดับความรุนแรงทางด้านจิตใจไม่ได้สัมพันธ์กับระดับความรุนแรงของรอยโรคผิวหนัง ซึ่งวิธีการรักษาแผลเป็นที่ลึกบุ๋มลงไปใต้ผิวหนังมีหลากหลายวิธี แต่ละวิธีมีข้อดีข้อเสียแตกต่างกัน การศึกษาวิจัยนี้มุ่งเน้นศึกษาถึงผลการใช้ส่วนประกอบเลือดของผู้ป่วยมาใช้ในการรักษาแผลเป็นที่ลึกบุ๋มลงไปใต้ผิวหนังโดยการฉีดบริเวณแผลเป็น เพื่อที่ว่าอนาคตสารประกอบจากเลือดจะสามารถพัฒนานำมาใช้รักษาแผลเป็นที่ลึกบุ๋มลงไปใต้ผิวหนังได้ วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาประเมินผลประสิทธิภาพและความปลอดภัยในการนำเจลจากส่วนประกอบเลือดของผู้ป่วยมาใช้ในการรักษาแผลเป็นที่ลึกบุ๋มลงไปใต้ผิวหนัง

วิธีการศึกษา Cross sectional study จัดทำที่แผนกผู้ป่วยนอกโสต ศอ นาสิก คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล มีผู้ป่วยเข้าร่วมงานวิจัยจำนวน 16 คน ทั้งหมดเป็นผู้ป่วยที่มีลักษณะแผลเป็นที่ลึกบุ๋มลงไปใต้ผิวหนังบริเวณใบหน้าและลำคอ โดยผู้ป่วยจะได้รับการรักษาโดยการฉีดเจลจากส่วนประกอบเลือด มีการบันทึกภาพแผลเป็นก่อนฉีดเจล หลังฉีดเจล และวันนัดตรวจติดตามที่ 1สัปดาห์ 1เดือน 3เดือน และ6เดือนหลังการรักษา มีการประเมินผลหลังการรักษา และวันนัด ทำการตรวจติดตามผู้ป่วยด้วยการตอบแบบสอบถามความเจ็บปวด ผลข้างเคียง และความพึงพอใจ โดยแบบสอบถามความพึงพอใจจะทำการประเมินโดยผู้ป่วยและทีมผู้วิจัยสองท่าน

ผลการศึกษา สารประกอบจากเลือดที่ผ่านกระบวนการทำให้กลายเป็นเจล หรือพลาสมาเจลนั้น เมื่อนำมาใช้ฉีดรักษาผู้ป่วยที่มาด้วยแผลเป็นที่ลึกบุ๋มลงไปใต้ผิวหนังบริเวณใบหน้าและลำคอ พบผู้ป่วยมีอาการเจ็บปวดในระดับต่ำ ( mean pain score =1.88)หลังการรักษาทันที และไม่พบอาการปวดหลังการรักษาใน 1เดือน ส่วนผลข้างเคียงด้านอื่นๆ ประกอบด้วย ผิวหนังอักเสบ ผิวหนังบวมพอง สีผิวไม่สม่ำเสมอ จุดเลือดออกขนาดเล็ก และรอยสะเก็ดของน้ำเลือด ซึ่งผลข้างเคียงดังกล่าวพบหลังการรักษาทันที อยู่ในช่วงไม่มีอาการ จนถึงมีอาการเล็กน้อย และเมื่อ 1เดือนหลังการรักษา มีเพียงสีผิวไม่สม่ำเสมอในผู้ป่วย 1ราย (6.66%) ในเวลา 6เดือนหลังการรักษา ด้านความพึงพอใจโดยผู้ป่วยที่ 6 เดือนหลังการรักษาอยู่ในช่วงดีขึ้นมาก ถึงมากที่สุดในด้านความนุ่มของแผลเป็น รอยแผลเป็นสีจางลง รอยบุ๋มลึกของแผลดีขึ้น และโดยภาพรวมของแผล เมื่อเปรียบเทียบความพึงพอใจที่ 6เดือนหลังการรักษากับความความพึงพอใจหลังการรักษาทันทีของผู้ป่วยและผู้วิจัยพบว่า ระดับความพึงพอใจในด้านความนุ่มของแผล ผู้ป่วยและผู้วิจัยคนที่ 1 ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ(P-value = 0.019, 0.041 ตามลำดับ) ส่วนในแง่ของผู้วิจัยคนที่ 2พบว่าไม่แตกต่างกัน(P-value = 0.082) ในด้านรอยแผลเป็นสีจางลงผู้ป่วยพบว่าดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ(P-value = 0.007) ในแง่ของผู้วิจัยทั้ง 2ท่านไม่แตกต่างกัน(P-value = 0.189, 0.334 ตามลำดับ) ด้านรอยบุ๋มลึกดีขึ้นผู้ป่วยพบว่าไม่แตกต่างกัน(P-value = 0.164) ในแง่ของผู้วิจัยทั้ง 2ท่านพบว่าลดลงอย่างมีนัยสำคัญ(P-value = 0.028, 0.004 ตามลำดับ) และสุดท้ายในด้านภาพรวมของแผล ทั้งผู้ป่วยและผู้วิจัยคนที่ 2พบว่าไม่แตกต่างกัน(P-value = 0.189, 0.189 ตามลำดับ) แต่ผู้วิจัยคนที่1 พบว่าลดลงอย่างมีนัยสำคัญ(P-value = 0.041)

บทสรุป เจลจากส่วนประกอบของเลือด หรือพลาสมาเจล สามารถใช้ในการรักษาผู้ป่วยแผลเป็นที่ลึกบุ๋มลงไปใต้ผิวหนังบริเวณใบหน้าและลำคอได้ สามารถอยู่ในร่างกายได้อย่างปลอดภัย และผู้ป่วยมีความพึงพอใจกับผลที่ได้รับในด้านความนุ่มของแผลเป็นและสีจางลง ฉะนั้นแล้วเจลจากส่วนประกอบเลือดจึงเป็นทางเลือกหนึ่งในการรักษาผู้ป่วยที่มีแผลเป็นที่ลึกบุ๋มลงไปใต้ผิวหนังได้ และสามารถพัฒนาให้คุณภาพดีขึ้นได้ต่อไปในอนาคต