ทบทวนวรรณกรรม เรื่องกรน และโรคหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น
Article Sidebar
Published:
Sep 2, 2020
Main Article Content
Abstract
Abstract :
เสียงกรน เป็นเสียงที่เกิดขณะนอนหลับ จากลมที่ผ่านทางเดินหายใจส่วนบน ที่ตีบแคบเมื่อมีลมผ่านทางเดินที่แคบอาจทำให้เกิดทำให้อวัยวะที่ลมผ่านนั้นมาชนกันจนมีการสั่นสะเทือนเป็นเสียงได้ (1) ซึ่งการตีบแคบนั้นอาจเกิดจากลักษณะทางกายภาพของร่างกาย และ/หรือ เกิดจากการหย่อนตัวผิดปกติขณะนอนหลับซึ่งมีความรุนแรงหลายระดับ และอาจเป็นมากจนเกิดภาวะหยุดหายใจขณะหลับได้ (Obstructive sleep apnea, OSA) ทำให้คุณภาพการนอนไม่ดีและอาจส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนได้ ความชุก ตามอุบัติการณ์ แล้วOSA พบได้ ร้อยละ 4 -27 ในผู้ชายและร้อยละ 1.9 -16 ในผู้หญิง (1-3) ในเด็กไทยพบความชุกของการนอนกรนเป็นประจำในเด็กไทย ร้อยละ 6.9-8.5และ OSA ร้อยละ 0.7-1.3 (4-5) ความชุกของ OSA ในผู้ใหญ่ไทย ร้อยละ 15.4 ในผู้ชายและร้อยละ 6.3 ในผู้หญิง (1,6) ภาวะแทรกซ้อน OSA อาจทำให้เกิด ภาวะออกซิเจนต่ำลง และคาร์บอนไดออกไซด์คั่งมากขึ้นได้ อาจกระตุ้นให้เกิดการตื่นตัวของสมอง (Arousal) จนทำให้เกิดการหายใจเฮือกได้ หรืออาจทำให้เกิดโรคอื่นตามมาได้เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง หัวใจเต้นผิดจังหวะ หัวใจวาย โรคหลอดเลือดสมอง อารมณ์หงุดหงิดฉุนเฉียวง่าย ไม่มีสมาธิในการทำงาน ภาวะเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ(1,6-9) และในเด็กยังพบว่าเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคสมาธิสั้น (attention deficit and hyperactivity disorders , ADHD) หรือพฤติกรรมก้าวร้าว ส่งผลต่อความคิด ความจำ ความฉลาด( 10-11) วัยรุ่นโดยเฉพาะที่มีโรคอ้วนร่วมด้วย มีโอกาสเกิดกลุ่มโรคที่เกี่ยวกับการเผาผลาญอาหารที่ผิดปกติ (metabolic syndrome) สูงกว่าปกติถึง 6 เท่า(5, 12) และไขมันสะสมในตับเพิ่มขึ้น (5,13) ผลการเรียนแย่ลงและทำให้เกิดโรคซึมเศร้าตามมาได้ (5, 11) ในเวลากลางวันอาจมีอาการ ง่วงมึน เหมือน คนนอนไม่พอ (ทั้งที่ชั่วโมงการนอนเพียงพอแล้ว) หรืออาจเกิดการหลับในขณะทำงาน หรือ ขับรถยนต์ จน เกิดอุบัติเหตุ(14) เสียงกรน ยังอาจส่งผลกระทบให้ผู้คนที่นอนด้วย ทำให้ไม่สามารถหลับหรือพักผ่อนอย่างเพียงพอไปด้วย ผู้ป่วยบางรายอาจไม่ทราบว่าตนเองเป็นโรคนี้ ปัจจุบันมี application ของโทรศัพท์มือถือที่สามารถอัดเสียงกรนตอนหลับได้ หรืออุปกรณ์รัดแขนที่สามารถวัดคุณภาพการนอนได้พอสังเขป
Article Details
How to Cite
อภิรักษ์กิตติกุล น. . (2020). ทบทวนวรรณกรรม เรื่องกรน และโรคหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น. Thai Journal of Otolaryngology Head and Neck Surgery, 19(2). Retrieved from https://he02.tci-thaijo.org/index.php/rcotJ/article/view/245078
Section
Review Article
ต้นฉบับที่ส่งมาพิจารณายังวารสารหู คอ จมูก และใบหน้า จะต้องไม่อยู่ในการพิจารณาของวารสารอื่น ในขณะเดียวกันต้นฉบับที่จะส่งมาจะผ่านการอ่านโดยผู้ทรงคุณวุฒิ หากมีการวิจารณ์หรือแก้ไขจะส่งกลับไปให้ผู้เขียนตรวจสอบแก้ไขอีกครั้ง ต้นฉบับที่ผ่านการพิจารณาให้ลงตีพิมพ์ถือเป็นสมบัติของวารสารหู คอ จมูกและใบหน้า ไม่อาจนำไปลงตีพิมพ์ที่อื่นโดยไม่ได้รับอนุญาต
ตารางแผนภูมิ รูปภาพ หรือข้อความเกิน 100 คำที่คัดลอกมาจากบทความของผู้อื่น จะต้องมีใบยินยอมจากผู้เขียนหรือผู้ทรงลิขสิทธิ์นั้นๆ และใหร้ะบุกำกับไว้ในเนื้อเรื่องด้วย
References
1. สมาคมโรคนอนกรนและหยุดหายใจขณะหลับ ราชวิทยาลัย โสต ศอ นาสิกแพทย์ แห่งประเทศไทย. แนวทางการพัฒนาการวินิจฉัยและรักษานอนกรนและโรคหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้นในประเทศไทยสำหรับผู้ใหญ่ พ.ศ. 2560. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สเต็ปส์ ดีไซน์แอนด์พรินท์; 2561.
2. Punjabi NM. The epidemiology of adult obstructive sleep apnea. Proc Am Thorac Soc 2008;5:136-43.
3. Franklin KA, Lindberg E. Obstructive sleep apnea is a common disorder in the population-a review on the epidemiology of sleep apnea. J Thorac Dis 2015;7:1311-22.
4. Banhiran W, Assanasen P, Metheetrairut C, Chotinaiwattarakul W. Health-related quality of life inThai patients with obstructive sleep disordered breathing. J Med Assoc Thai 2013;96:209-16.
5. Banhiran W, Assanasen P, Metheetrairut C, Nopmaneejumruslers C, Chotinaiwattarakul W,Kerdnoppakhun J. Functional outcomes of sleep in Thai patients with obstructive sleep-disordered breathing. Sleep Breath 2012; 16:663-75.
6. Duran-Cantolla J, Aizpuru F, Martinez-Null C, Barbe-Illa F. Obstructive sleep apnea/hypopnea and systemic hypertension. Sleep Med Rev 2009;13:323-31.
7. Liu L, Kang R, Zhao S, Zhang T, Zhu W, Li E, et al. Sexual Dysfunction in Patients with Obstructive SleepApnea: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Sex Med 2015 Oct;12(10):1992-2003.
8. Garbarino S, Guglielmi O, Sanna A, Mancardi GL, Magnavita N. Risk of Occupational Accidents in Workerswith Obstructive Sleep Apnea: Systematic Review and Meta-analysis. Sleep 2016;39:1211-8.
9. Sheikh Shoib, Javid A. Malik, Shariq Masoodi. Depression as a Manifestation of Obstructive Sleep Apnea. Journal of Neurosciences in Rural Practice 2017;8(3): 346–51.
10. อรุณวรรณ พฤทธิพันธุ์, สุชาดา ศรีทิพยวรรณ, ธีรเดช คุปตานนท์, คณะบรรณาธิการ. แนวทางการวินิจฉัยและรักษาเด็กที่นอนกรน และมีต่อมทอนซิลและหรืออะดีนอยด์โต. กรุงเทพฯ: สมาคมโรคระบบหายใจและเวชบำบัดวิกฤตในเด็ก; 2559.
11. Section on Pediatric Pulmonology, Subcommittee on Obstructive Sleep Apnea Syndrome. American Academy of Pediatrics. Clinical practice guideline: diagnosis and management of childhood obstructive sleep apnea syndrome. Pediatrics 2002;109:704-12.
12. Fiorino EK, Brooks LJ. Obesity and respiratory diseases in childhood. Clin Chest Med 2009;30:601-8.
13. Franco RA, Jr., Rosenfeld RM, Rao M. First place-resident clinical science award 1999. Quality of life for children with obstructive sleep apnea. Otolaryngol Head Neck Surg 2000;123:9-16.
14. Tregear S, Reston J, Schoelles K, Phillips B. Obstructive sleep apnea and risk of motor vehicle crash: systematic review and meta-analysis. J Clin Sleep Med 2009;5:573-581.
15. Ama J, Shivani I, Patel MB, Joanna MB. The relationship between craniofacial anatomy and obstructivesleep apnoea: a case-controlled study. J Sleep Res. 2007;16:319-26.
16. Ayappa I, Rapoport DM. The upper airway in sleep: physiology of the pharynx. Sleep Med Rev 2003;7:9-33.
17. Jordan AS, Wellman A, Edwards JK, et al. Respiratory control stability and upper airway collapsibility in men and women with obstructive sleep apnea. J Appl Physiol (1985) 2005;99:2020-7.
18. Dempsey JA, Veasey SC, Morgan BJ, O'Donnell CP. Pathophysiology of sleep apnea. Physiol Rev 2010;90:47-112.
19. Gadoth N, Oksenberg A. Sleep and sleep disorders in rare hereditary diseases: a reminder for the pediatrician, pediatric and adult neurologist, general practitioner, and sleep specialist. Front Neurol 2014;5:133.
20. Neelapu BC, Kharbanda OP, Sardana HK, et al. Craniofacial and upper airway morphology in adult obstructive sleep apnea patients: A systematic review and meta-analysis of cephalometric studies. Sleep Med Rev 2017;31:79-90.
21. ข้อมูลคลินิกรนรามาธิบดี จัดทำโดย รศ. คณิต มันตราภรณ์ ศ. สมยศ คุณจักร ผศ. จำรูญ ตั้งกีรชัย
22. Murray W. Johns. A new method for measuring daytime sleepiness: The Epworth sleepiness scale. Sleep 1991; 14(6):540-5.
23. Chung F, Yegneswaran B, Liao P, Chung SA, Vairavanathan S, Islam S, et al. STOP questionnaire: a tool to screen patients for obstructive sleep apnea. Anesthesiology 2008;108: 812-21.
24. Wish Banhiran, Anuch Durongphan , Chopetch Saleesing , Cheerasook Chongkolwatana. Diagnostic Properties of the STOP-Bang and Its Modified Version in Screening for Obstructive Sleep Apnea in Thai Patients. J Med Assoc Thai 2014;97(6):644-54.
25. David M, Pat B, Molly G, Barbara P. Prevalence of symptoms and risk of sleep apnea in the US population: Result from the National sleep foundation sleep in America 2005 poll. Chest 2006;130:780-6.
26. Netzer NC, Stoohs RA, Netzer CM, Clark K, Strohl KP. Using the Berlin Questionnaire toidentify patients at risk for the sleep apnea syndrome. Annals of internal medicine 1999;131:485-91.
27. Chung F, Ward B, Ho J, Yuan H, Kayumov L, Shapiro C. Preoperative identification of sleep apnea risk in elective surgical patients, using the Berlin questionnaire. Journal of clinical anesthesia 2007;19:130-4.
28. Wish Banhiran, Wattanachai Chotinaiwattarakul, Cherdchai Nopmaneejumruslers, Choakchai Metheetrairut, Cheerasook Chongkolwatana. The Prevalence of Obstructive Sleep Apnea (OSA) in Thailand and the validity of Thai version of Berlin questionnaire. Bangkok. National research council of Thailand; 2013.
29. E Dzieciolowska-Baran, A Gawlikowska-Sroka, F Czerwinski. Snoring - the role of the laryngologist in diagnosing and treating its causes. Eur J Med Res. 2009;14: 67–70.
30. Adriane I. Zonato, Fernanda Louise Martinho, Lia Rita Bittencourt, Osı´ris de Oliveira Camponeˆs do Brasil, Luiz Carlos Grego´rio. Head and Neck Physical Examination: Comparison Between Non-apneic and Obstructive Sleep Apnea Patients. Laryngoscope 2005;115-8.
31. E Dzieciolowska-Baran, A Gawlikowska-Sroka, F Czerwinski. Snoring - the role of the laryngologist in diagnosing and treating its causes.Eur J Med Res. 2009;14: 67–70.
32. Standards of Practice Committee of the American Sleep Disorders Association. Practice parameters for the use of portable recording in the assessment of obstructive sleep apnea. Sleep 1994 Jun;17(4):372-7.
33. Kapur VK, Auckley DH, Chowdhuri S, Kuhlmann DC, Mehra R, Ramar K, et al. Clinical Practice Guideline for Diagnostic Testing for Adult Obstructive Sleep Apnea: an American Academy of Sleep Medicine Clinical Practice Guideline. J Clin Sleep Med 2017;13:479-504.
34. Heng H, Sowers M, Buysse DJ, Consens F, Kravitz HM, Matthews KA, et al. Sources of variability in epidemiological studies of sleep using repeated nights of in-home polysomnography: SWAN Sleep Study. JClin Sleep Med 2012 Feb 15;8(1):87-96.
35. Gagnadoux F, Pelletier-Fleury N, Philippe C, Rakotonanahary D, Fleury B. Home unattended vs hospital telemonitored polysomnography in suspected obstructive sleep apnea syndrome: a randomized crossover trial. Chest 2002;121:753-8.
36. Baldwin CM, Griffith KA, Nieto FJ, O'Connor GT, Walsleben JA, Redline S. The association of sleep disordered breathing and sleep symptoms with quality of life in the Sleep Heart Health Study. Sleep 2001;24:96-105.
37. Silva GE, An MW, Goodwin JL, Shahar E, Redline S,Resnick H, et al. Longitudinal evaluation of sleep disordered breathing and sleep symptoms with change in quality of life: the Sleep Heart Health Study (SHHS).Sleep 2009 Aug;32(8):1049-57.
38. กัลยา ปัญจพรผล. กฏในการตรวจและแปลผลการนอนหลับระบบหายใจสำหรับผู้ใหญ่. ธีรเดช คุปตานนท์, บรรณาธิการ. การตรวจทางห้องปฏิบัติการที่เกี่ยวข้องกับเวชศาสตร์การหลับ. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: สมาคมโรคจากการหลับแห่งประเทศไทย; 2559:64-67
39. อัญชนา ทองแย้ม, อรุณวรรณ พฤทธิพันธุ์. Overview of polysomnography. Polysomnography and related procedures in sleep medicine, Sleep society of Thailand.. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: สมาคมโรคจากการหลับแห่งประเทศไทย; 2559:2-15
40. Christopher Li, Victor Hoffstein. Principles and Practice of Sleep Medicine ( Fifth Edition). 2011.
41. Guilleminault C, et al. A cause of excessive daytime sleepiness. The upper airway resistance syndrome. Chest 1993;104:781–7.
42. Guilleminault C. Upper airway resistance syndrome: a long term outcome study. J Psychiatr. Res. 2006;40:273–9
43. Jorge Jorquera, Gonzalo Labarca, Jorge Dreyse, Constanza Salas. Clinical differences in positional obstructive sleep apnea patients: European Respiratory Journal 2016;48: PA333.
44. Maria Claudia MS, Ana CR, Michele T, Moraes G, Fernanda Louise MH, Luis CG. Use of Muller's maneuver in the evaluation of patients with sleep apnea - literature review. Brazillian J. of Otorhinolarynology 2009;463-6.
45. Borowiecki BD, Sassin JF. Surgical treatment of sleep apnea. Arch Otolaryngol.1983;109(8):508-12.
46. American Sleep Disorders Association Report. Practice Parameters for the treatment of obstructive sleep apnea in adults: the efficacy of surgical modifications of upper airway. Sleep. 1996;19(2):152-5.
47. Simmons BF, Guilleminault C, Silvestrini R. Snorig, and some obstructive sleep apnea, can be cured by oropharyngeal surgery. Arch Otolaryngol.1983;108;503-7.
48. Faber CE, Grymer L. Available techniques for objective assessment of upper airway narrowing in snoring and sleep apnea. Sleep Breath.2003;7(2):77-86.
49. Khaisang Chousangsuntorn, Thongchai Bhongmakapat, Navarat Apirakkittikul, Witaya Sungkarat, Nucharin Supakul, Jiraporn Laothamatas, Computed Tomography Characterization and Comparison With Polysomnography for Obstructive Sleep Apnea Evaluation. J Oral Maxillofac Surg. 2018;76:854-72.
50. นวรัตน์ อภิรักษ์กิตติกุล และคณะ, Positional Device in positional Obstructive Sleep apnea Patients. วารสาร หู คอ จมูก และใบหน้า ราชวิทยาลัย โสต ศอ นาสิกแพทย์แห่งประเทศไทย ปีที่ 190 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2561.
51. ณัฐพงษ์ เจียมจริยธรรม. การตรวจเพื่อปรับระดับแรงดันบวกและการให้ออกซิเจนในการรักษาผู้ป่วยภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น. Polysomnography and related procedures in sleep medicine,Sleep society of Thailand.
2. Punjabi NM. The epidemiology of adult obstructive sleep apnea. Proc Am Thorac Soc 2008;5:136-43.
3. Franklin KA, Lindberg E. Obstructive sleep apnea is a common disorder in the population-a review on the epidemiology of sleep apnea. J Thorac Dis 2015;7:1311-22.
4. Banhiran W, Assanasen P, Metheetrairut C, Chotinaiwattarakul W. Health-related quality of life inThai patients with obstructive sleep disordered breathing. J Med Assoc Thai 2013;96:209-16.
5. Banhiran W, Assanasen P, Metheetrairut C, Nopmaneejumruslers C, Chotinaiwattarakul W,Kerdnoppakhun J. Functional outcomes of sleep in Thai patients with obstructive sleep-disordered breathing. Sleep Breath 2012; 16:663-75.
6. Duran-Cantolla J, Aizpuru F, Martinez-Null C, Barbe-Illa F. Obstructive sleep apnea/hypopnea and systemic hypertension. Sleep Med Rev 2009;13:323-31.
7. Liu L, Kang R, Zhao S, Zhang T, Zhu W, Li E, et al. Sexual Dysfunction in Patients with Obstructive SleepApnea: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Sex Med 2015 Oct;12(10):1992-2003.
8. Garbarino S, Guglielmi O, Sanna A, Mancardi GL, Magnavita N. Risk of Occupational Accidents in Workerswith Obstructive Sleep Apnea: Systematic Review and Meta-analysis. Sleep 2016;39:1211-8.
9. Sheikh Shoib, Javid A. Malik, Shariq Masoodi. Depression as a Manifestation of Obstructive Sleep Apnea. Journal of Neurosciences in Rural Practice 2017;8(3): 346–51.
10. อรุณวรรณ พฤทธิพันธุ์, สุชาดา ศรีทิพยวรรณ, ธีรเดช คุปตานนท์, คณะบรรณาธิการ. แนวทางการวินิจฉัยและรักษาเด็กที่นอนกรน และมีต่อมทอนซิลและหรืออะดีนอยด์โต. กรุงเทพฯ: สมาคมโรคระบบหายใจและเวชบำบัดวิกฤตในเด็ก; 2559.
11. Section on Pediatric Pulmonology, Subcommittee on Obstructive Sleep Apnea Syndrome. American Academy of Pediatrics. Clinical practice guideline: diagnosis and management of childhood obstructive sleep apnea syndrome. Pediatrics 2002;109:704-12.
12. Fiorino EK, Brooks LJ. Obesity and respiratory diseases in childhood. Clin Chest Med 2009;30:601-8.
13. Franco RA, Jr., Rosenfeld RM, Rao M. First place-resident clinical science award 1999. Quality of life for children with obstructive sleep apnea. Otolaryngol Head Neck Surg 2000;123:9-16.
14. Tregear S, Reston J, Schoelles K, Phillips B. Obstructive sleep apnea and risk of motor vehicle crash: systematic review and meta-analysis. J Clin Sleep Med 2009;5:573-581.
15. Ama J, Shivani I, Patel MB, Joanna MB. The relationship between craniofacial anatomy and obstructivesleep apnoea: a case-controlled study. J Sleep Res. 2007;16:319-26.
16. Ayappa I, Rapoport DM. The upper airway in sleep: physiology of the pharynx. Sleep Med Rev 2003;7:9-33.
17. Jordan AS, Wellman A, Edwards JK, et al. Respiratory control stability and upper airway collapsibility in men and women with obstructive sleep apnea. J Appl Physiol (1985) 2005;99:2020-7.
18. Dempsey JA, Veasey SC, Morgan BJ, O'Donnell CP. Pathophysiology of sleep apnea. Physiol Rev 2010;90:47-112.
19. Gadoth N, Oksenberg A. Sleep and sleep disorders in rare hereditary diseases: a reminder for the pediatrician, pediatric and adult neurologist, general practitioner, and sleep specialist. Front Neurol 2014;5:133.
20. Neelapu BC, Kharbanda OP, Sardana HK, et al. Craniofacial and upper airway morphology in adult obstructive sleep apnea patients: A systematic review and meta-analysis of cephalometric studies. Sleep Med Rev 2017;31:79-90.
21. ข้อมูลคลินิกรนรามาธิบดี จัดทำโดย รศ. คณิต มันตราภรณ์ ศ. สมยศ คุณจักร ผศ. จำรูญ ตั้งกีรชัย
22. Murray W. Johns. A new method for measuring daytime sleepiness: The Epworth sleepiness scale. Sleep 1991; 14(6):540-5.
23. Chung F, Yegneswaran B, Liao P, Chung SA, Vairavanathan S, Islam S, et al. STOP questionnaire: a tool to screen patients for obstructive sleep apnea. Anesthesiology 2008;108: 812-21.
24. Wish Banhiran, Anuch Durongphan , Chopetch Saleesing , Cheerasook Chongkolwatana. Diagnostic Properties of the STOP-Bang and Its Modified Version in Screening for Obstructive Sleep Apnea in Thai Patients. J Med Assoc Thai 2014;97(6):644-54.
25. David M, Pat B, Molly G, Barbara P. Prevalence of symptoms and risk of sleep apnea in the US population: Result from the National sleep foundation sleep in America 2005 poll. Chest 2006;130:780-6.
26. Netzer NC, Stoohs RA, Netzer CM, Clark K, Strohl KP. Using the Berlin Questionnaire toidentify patients at risk for the sleep apnea syndrome. Annals of internal medicine 1999;131:485-91.
27. Chung F, Ward B, Ho J, Yuan H, Kayumov L, Shapiro C. Preoperative identification of sleep apnea risk in elective surgical patients, using the Berlin questionnaire. Journal of clinical anesthesia 2007;19:130-4.
28. Wish Banhiran, Wattanachai Chotinaiwattarakul, Cherdchai Nopmaneejumruslers, Choakchai Metheetrairut, Cheerasook Chongkolwatana. The Prevalence of Obstructive Sleep Apnea (OSA) in Thailand and the validity of Thai version of Berlin questionnaire. Bangkok. National research council of Thailand; 2013.
29. E Dzieciolowska-Baran, A Gawlikowska-Sroka, F Czerwinski. Snoring - the role of the laryngologist in diagnosing and treating its causes. Eur J Med Res. 2009;14: 67–70.
30. Adriane I. Zonato, Fernanda Louise Martinho, Lia Rita Bittencourt, Osı´ris de Oliveira Camponeˆs do Brasil, Luiz Carlos Grego´rio. Head and Neck Physical Examination: Comparison Between Non-apneic and Obstructive Sleep Apnea Patients. Laryngoscope 2005;115-8.
31. E Dzieciolowska-Baran, A Gawlikowska-Sroka, F Czerwinski. Snoring - the role of the laryngologist in diagnosing and treating its causes.Eur J Med Res. 2009;14: 67–70.
32. Standards of Practice Committee of the American Sleep Disorders Association. Practice parameters for the use of portable recording in the assessment of obstructive sleep apnea. Sleep 1994 Jun;17(4):372-7.
33. Kapur VK, Auckley DH, Chowdhuri S, Kuhlmann DC, Mehra R, Ramar K, et al. Clinical Practice Guideline for Diagnostic Testing for Adult Obstructive Sleep Apnea: an American Academy of Sleep Medicine Clinical Practice Guideline. J Clin Sleep Med 2017;13:479-504.
34. Heng H, Sowers M, Buysse DJ, Consens F, Kravitz HM, Matthews KA, et al. Sources of variability in epidemiological studies of sleep using repeated nights of in-home polysomnography: SWAN Sleep Study. JClin Sleep Med 2012 Feb 15;8(1):87-96.
35. Gagnadoux F, Pelletier-Fleury N, Philippe C, Rakotonanahary D, Fleury B. Home unattended vs hospital telemonitored polysomnography in suspected obstructive sleep apnea syndrome: a randomized crossover trial. Chest 2002;121:753-8.
36. Baldwin CM, Griffith KA, Nieto FJ, O'Connor GT, Walsleben JA, Redline S. The association of sleep disordered breathing and sleep symptoms with quality of life in the Sleep Heart Health Study. Sleep 2001;24:96-105.
37. Silva GE, An MW, Goodwin JL, Shahar E, Redline S,Resnick H, et al. Longitudinal evaluation of sleep disordered breathing and sleep symptoms with change in quality of life: the Sleep Heart Health Study (SHHS).Sleep 2009 Aug;32(8):1049-57.
38. กัลยา ปัญจพรผล. กฏในการตรวจและแปลผลการนอนหลับระบบหายใจสำหรับผู้ใหญ่. ธีรเดช คุปตานนท์, บรรณาธิการ. การตรวจทางห้องปฏิบัติการที่เกี่ยวข้องกับเวชศาสตร์การหลับ. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: สมาคมโรคจากการหลับแห่งประเทศไทย; 2559:64-67
39. อัญชนา ทองแย้ม, อรุณวรรณ พฤทธิพันธุ์. Overview of polysomnography. Polysomnography and related procedures in sleep medicine, Sleep society of Thailand.. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: สมาคมโรคจากการหลับแห่งประเทศไทย; 2559:2-15
40. Christopher Li, Victor Hoffstein. Principles and Practice of Sleep Medicine ( Fifth Edition). 2011.
41. Guilleminault C, et al. A cause of excessive daytime sleepiness. The upper airway resistance syndrome. Chest 1993;104:781–7.
42. Guilleminault C. Upper airway resistance syndrome: a long term outcome study. J Psychiatr. Res. 2006;40:273–9
43. Jorge Jorquera, Gonzalo Labarca, Jorge Dreyse, Constanza Salas. Clinical differences in positional obstructive sleep apnea patients: European Respiratory Journal 2016;48: PA333.
44. Maria Claudia MS, Ana CR, Michele T, Moraes G, Fernanda Louise MH, Luis CG. Use of Muller's maneuver in the evaluation of patients with sleep apnea - literature review. Brazillian J. of Otorhinolarynology 2009;463-6.
45. Borowiecki BD, Sassin JF. Surgical treatment of sleep apnea. Arch Otolaryngol.1983;109(8):508-12.
46. American Sleep Disorders Association Report. Practice Parameters for the treatment of obstructive sleep apnea in adults: the efficacy of surgical modifications of upper airway. Sleep. 1996;19(2):152-5.
47. Simmons BF, Guilleminault C, Silvestrini R. Snorig, and some obstructive sleep apnea, can be cured by oropharyngeal surgery. Arch Otolaryngol.1983;108;503-7.
48. Faber CE, Grymer L. Available techniques for objective assessment of upper airway narrowing in snoring and sleep apnea. Sleep Breath.2003;7(2):77-86.
49. Khaisang Chousangsuntorn, Thongchai Bhongmakapat, Navarat Apirakkittikul, Witaya Sungkarat, Nucharin Supakul, Jiraporn Laothamatas, Computed Tomography Characterization and Comparison With Polysomnography for Obstructive Sleep Apnea Evaluation. J Oral Maxillofac Surg. 2018;76:854-72.
50. นวรัตน์ อภิรักษ์กิตติกุล และคณะ, Positional Device in positional Obstructive Sleep apnea Patients. วารสาร หู คอ จมูก และใบหน้า ราชวิทยาลัย โสต ศอ นาสิกแพทย์แห่งประเทศไทย ปีที่ 190 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2561.
51. ณัฐพงษ์ เจียมจริยธรรม. การตรวจเพื่อปรับระดับแรงดันบวกและการให้ออกซิเจนในการรักษาผู้ป่วยภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น. Polysomnography and related procedures in sleep medicine,Sleep society of Thailand.