การศึกษาแบบย้อนกลับของการใช้ตำรับยา ศุขไสยาศน์ในผู้ป่วยที่มีอาการนอนไม่หลับ

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาประสิทธิผลในการรักษาและความปลอดภัยของตำรับยาศุขไสยาศน์

วิธีการศึกษา: การศึกษานี้เป็นการศึกษาข้อมูลเชิงสังเกตแบบย้อนหลัง ระหว่างเดือน ส.ค. 2562 - มิ.ย. 2564 ในผู้ป่วยที่มีอาการนอนไม่หลับจำนวน 110 คน ที่ได้รับตำรับยาศุขไสยาศน์จากสถานพยาบาล 8 แห่ง ประเมินผลด้วยแบบสอบถามคุณภาพชีวิต EQ-5D-5L และคุณภาพการนอนหลับที่ประเมินด้วยผู้ป่วยเอง ร่วมกับการบันทึกอาการไม่พึงประสงค์และธาตุเจ้าเรือนของผู้ป่วย

ผลการศึกษา: ผู้ป่วยร้อยละ 59.1 มีคุณภาพชีวิตดีขึ้นหลังรับประทานยา คะแนนคุณภาพชีวิตหลังรับประทานยาเฉลี่ย (0.940 ± 0.128) เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเมื่อเทียบกับก่อนรับประทานยา (0.842 ± 0.183) สำหรับคุณภาพการนอนหลับที่ประเมินด้วยผู้ป่วยเอง พบว่า ผู้ป่วยร้อยละ 80 ระบุว่ามีอาการดีขึ้น โดยร้อยละ 44.5 มีคุณภาพการนอนหลับดีขึ้น และร้อยละ 27.3 ตื่นกลางดึกลดลง สำหรับความปลอดภัย ผู้ป่วยร้อยละ 34.5 พบอาการไม่พึงประสงค์ ส่วนใหญ่เป็นอาการไม่พึงประสงค์ไม่รุนแรง คือ อาการปากคอแห้ง วิงเวียนศีรษะ และแสบร้อนกลางอก นอกจากนี้ยังพบว่า ประวัติการแพ้ยา/สมุนไพรมีความสัมพันธ์กับการเกิดอาการไม่พึงประสงค์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ผู้ป่วยที่มีธาตุเจ้าเรือนเป็นธาตุไฟมีโอกาสพบอาการไม่พึงประสงค์หลังจากรับประทานตำรับยาศุขไสยาศน์มากกว่าผู้ป่วยที่มีธาตุเจ้าเรือนอื่นๆ

สรุป:  การใช้ตำรับยาศุขไสยาศน์ช่วยรักษาอาการนอนไม่หลับและช่วยเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยได้อย่างปลอดภัย แต่อย่างไรก็ตาม ควรใช้ตำรับยาศุขไสยาศน์อย่างระมัดระวังในผู้ป่วยบางกลุ่ม เช่น ผู้ที่มีธาตุเจ้าเรือนเป็นธาตุไฟ เนื่องจากมีความเสี่ยงที่จะเกิดอาการไม่พึงประสงค์มากกว่าธาตุอื่น