การประยุกต์ใช้จิตวิทยาเชิงบวกในหลักสูตรแพทยศาสตรบัณฑิตเพื่อสร้างการเรียนรู้แบบบรรยายแบบมีปฏิสัมพันธ์ที่มีส่วนร่วมและมีความหมาย

บทคัดย่อ

หลักจิตวิทยาเชิงบวกสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อให้สอดคล้องกับพฤติกรรมการเรียนรู้ของผู้เรียน generation Z ซึ่งมีความสนใจในกิจกรรมที่ตนเองมีส่วนร่วมและมีการปฏิสัมพันธ์ แม้ว่าการบรรยายแบบดั้งเดิม (traditional lecture) ได้รับการปรับเปลี่ยนเป็นการบรรยายแบบมีปฏิสัมพันธ์ (interactive lecture) แต่ในประเทศไทยมักใช้การกระตุ้นให้ผู้เรียนมีปฏิสัมพันธ์โดยการตอบคำถามผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์ (e-voting) เป็นส่วนใหญ่ซึ่งอาจยังไม่สามารถกระตุ้นการมีส่วนร่วมในการเรียนรู้ของผู้เรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในบทความนี้จึงนำเสนอการประยุกต์ใช้หลักการจิตวิทยาเชิงบวกมาใช้ในการจัดการเรียนรู้ที่มีความหมายและกระตุ้นให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการเรียนรู้มากยิ่งขึ้น หลักจิตวิทยาเชิงบวกมุ่งเน้นที่การศึกษาการพัฒนาศักยภาพมนุษย์ซึ่งประกอบด้วยหลักการ PERMA model of well-being ที่อธิบายถึงองค์ประกอบ 5 ด้านที่ทำให้มนุษย์มีสุขภาวะที่ดี ได้แก่ อารมณ์เชิงบวก (positive emotions) การมีส่วนร่วม (engagement) การมีความสัมพันธ์ (relationship) การมีความหมาย (meaning) และความสำเร็จ (accomplishment) อาจารย์ผู้สอนสามารถนำหลักการ PERMA model นี้มาประยุกต์ใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้หลายรูปแบบโดยใช้หลักการนี้พัฒนาแผนการสอนในกิจกรรมนั้นๆ ผู้นิพนธ์ได้อภิปรายการนำหลักการ PERMA model of well-being มาประยุกต์ใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบบรรยายแบบมีปฏิสัมพันธ์ (interactive lecture) ของนักศึกษาแพทย์ชั้นปีที่ 4 ในหลักสูตรแพทยศาสตรบัณฑิต จำนวน 318 คน โดยปรับกิจกรรมเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้อภิปรายสถานการณ์ตัวอย่างและฝึกปฏิบัติการตรวจสภาพจิตกับเพื่อนร่วมชั้นเรียน จากการสังเกตของผู้นิพนธ์ซึ่งเป็นผู้สอนในกิจกรรม พบว่า นักเรียนส่วนใหญ่ให้ความร่วมมือและมีส่วนร่วมในกิจกรรมการเรียนรู้ สอดคล้องกับผลจากการประเมินกิจกรรมเบื้องต้นที่ผู้เรียนมีความพึงพอใจกับกิจกรรม ข้อจำกัดในการประยุกต์ใช้หลักการ PERMA model คือ ต้องมีการวางแผนการเรียนรู้ล่วงหน้า การเลือกสื่อให้สอดคล้องกับความสนใจผู้เรียนอาจต้องใช้เวลานาน และควรควบคุมเวลาในการจัดกิจกรรมที่มีส่วนร่วมอย่างเหมาะสม ดังนั้นการประยุกต์ใช้หลักการจิตวิทยาเชิงบวกในการจัดกิจกรรมภาคบรรยายสามารถส่งเสริมให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในกิจกรรมการเรียนรู้มากขึ้น ควรการทำการศึกษาวิจัยตามระเบียบวิธีวิจัยที่เป็นมาตรฐานต่อไป