บทบาทพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยมะเร็งเพื่อป้องกันภาวะภูมิไวเกินจากการได้รับยาออกซาลิพลาติน

บทคัดย่อ

 โรคมะเร็งเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญและเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตของประชากรโลกเพิ่มขึ้น ในปี พ.ศ.2565 องค์การอนามัยโลกรายงานว่าทั่วโลกมีจำนวนผู้ป่วยมะเร็งรายใหม่ 19.9 ล้านคน มีผู้เสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งจำนวน 9.7 ล้านคน ในประเทศไทย พบผู้ป่วยมะเร็งรายใหม่เพิ่มขึ้น 183,541 คนต่อปี โรคมะเร็งเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตของคนไทยเป็นอันดับหนึ่งและเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยในปี พ.ศ.2565 มีผู้เสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งจำนวน 118, 829 คนต่อปี เพิ่มขึ้นจากปี พ.ศ.2564 ร้อยละ 3.38 การรักษาด้วยยาเคมีบำบัดเป็นการรักษาหลักที่แพทย์เลือกใช้ในการรักษาโรคมะเร็ง สามารถทำให้โรคสงบลงได้ แต่ผลข้างเคียงของยาก็มากเช่นกัน ผู้ป่วยที่ได้รับยาเคมีบำบัดชนิดออกซาลิพาติน ยังพบภาวะฉุกเฉินที่สามารถเกิดขึ้นได้ขณะให้ยาเคมีบำบัด คือ ภาวะภูมิไวเกิน (Hypersensitivity Reaction: HSR) อาการแสดงที่พบบ่อย  ได้แก่ หน้าแดง คอแดง แน่นหน้าอก หายใจลำบาก หัวใจเต้นเร็ว ปวดท้อง ปวดหลัง ภาวะขาดออกซิเจน ไอ เวียนศีรษะ มีผื่นแพ้ ผื่นลมพิษ  มีไข้หนาวสั่น ปากบวม หน้าบวม ความดันโลหิตต่ำ และอาการแพ้รุนแรง ซึ่งภาวะดังกล่าวหากไม่ได้รับการประเมินอย่างรวดเร็วและดูแลทันทีจะมีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้นและทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้ ดังนั้นพยาบาลต้องสามารถให้การดูแลผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด ประเมินอาการภาวะภูมิไวเกิน และให้การดูแลผู้ป่วยได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพอย่างรวดเร็ว เพื่อป้องกันและลดระดับความรุนแรงของการเกิดภาวะภูมิไวเกิน ให้ผู้ป่วยปลอดภัยขณะมารับยาเคมีบำบัด