รูปแบบการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือนของแม่บ้านในชุมชนควนขนุน ตำบลทับเที่ยง อำเภอเมือง จังหวัดตรัง

บทคัดย่อ

การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือนของแม่บ้านในชุมชนควนขนุน ตำบลทับเที่ยง อำเภอเมือง จังหวัดตรัง และเพื่อศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือนของแม่บ้าน กลุ่มตัวอย่างที่ร่วมพัฒนารูปแบบการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือนของแม่บ้าน คือ ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย จำนวน 39 คน และกลุ่มตัวอย่างที่นำรูปแบบไปทดลองใช้ คือ แม่บ้านที่มีความสมัครใจ จำนวน 20 คน การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนา และ one sample t-test และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพตามประเด็นและวัตถุประสงค์ของการวิจัย ผลการศึกษา รูปแบบการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือนของแม่บ้าน คือ ตลาดนัดขยะมูลฝอย การทำปุ๋ยน้ำหมักร่วมใจลดปริมาณเศษอาหาร ผัก และผลไม้ในครัวเรือน และกิจกรรมไลน์ประชาสัมพันธ์ลดการใช้ถุงพลาสติก ส่วนการประเมินผลรูปแบบการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือนของแม่บ้าน พบว่า แม่บ้านมีคะแนนเฉลี่ยความรู้ของการลด การคัดแยก และการนำขยะมูลฝอยในครัวเรือนกลับมาใช้ใหม่ สูงกว่าคะแนนเฉลี่ย 80 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) ผลการสัมภาษณ์เจาะลึก พบว่า แม่บ้านพึงพอใจกับรูปแบบการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือน เพราะรูปแบบการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือนนี้สามารถช่วยลดปริมาณขยะมูลฝอยในครัวเรือน นอกจากนี้ รูปแบบการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือนช่วยลดค่าใช้จ่ายในการกำจัดขยะมูลฝอยในครัวเรือน สร้างรายได้จากขยะรีไซเคิล และสามารถขยายผลสู่ครัวเรือนอื่นๆ ได้          จากการวิจัยครั้งนี้ มีข้อเสนอแนะว่าควรนำรูปแบบการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือน ไปขยายผลสู่ครัวเรือนอื่น ๆ ในชุมชนเพิ่มขึ้น และควรขยายผลสู่กลุ่มตัวอย่างอื่นๆ เช่น ผู้สูงอายุ เด็กและเยาวชน  

คำสำคัญ: รูปแบบการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือน แม่บ้าน