ผลกระทบในทุกมิติจากการใช้บุหรี่ไฟฟ้า การทบทวนแนวทางการจัดโปรแกรมสำหรับการสร้างการรับรู้ถึงอันตรายต่อสุขภาพและการป้องกันการสูบบุหรี่ไฟฟ้าในวัยรุ่น
คำสำคัญ:
บุหรี่ไฟฟ้า, วัยรุ่น, การสร้างการรับรู้ถึงอันตราย, การป้องกันการสูบบุหรี่ไฟฟ้าบทคัดย่อ
บุหรี่ไฟฟ้า (E-cigarette) กำลังได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายทั่วโลกรวมถึงประเทศไทย และมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ ผู้ใช้ส่วนใหญ่เชื่อว่าบุหรี่ไฟฟ้ามีความปลอดภัยมากกว่าบุหรี่ธรรมดาในขณะที่ทำให้เกิดการเสพติดน้อยกว่า อีกทั้งยังเชื่อว่าสามารถใช้บุหรี่ไฟฟ้าในการช่วยเลิกบุหรี่ได้ บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอสาระเกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้า ผลกระทบของบุหรี่ไฟฟ้าต่อสุขภาพ และการสรุปทบทวนการศึกษาเกี่ยวกับการจัดออกแบบโปรแกรมเพื่อป้องกันหรือเลิกการสูบบุหรี่ไฟฟ้าทั้งในไทยและต่างประเทศในช่วงปี ค.ศ. 2018-2023 โดยข้อค้นพบที่เกี่ยวข้องจากการทบทวนงานวิจัยที่ผ่านมา พบว่ามีการพัฒนาโปรแกรมป้องกันและเลิกการสูบบุหรี่ไฟฟ้าหลากหลายรูปแบบ โดยมุ่งเน้นไปที่กลุ่มนักเรียนมัธยมและนักศึกษา โปรแกรมเหล่านี้ส่วนใหญ่ประยุกต์ใช้ทฤษฎีจิตสังคม เช่น ทฤษฎีปัญญาทางสังคมและทฤษฎีความสามารถของตนเอง ใช้ระยะเวลาทดลอง 4-8 สัปดาห์ ผลการศึกษาพบว่าโปรแกรมการป้องกันสามารถลดอัตราการสูบบุหรี่ไฟฟ้า เพิ่มระดับความรู้ ความตั้งใจไม่สูบบุหรี่ไฟฟ้า และการรับรู้ความสามารถของตนเองในกลุ่มเป้าหมายได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ การวิจัยในไทยและต่างประเทศได้แสดงผลลัพธ์เชิงบวกที่สอดคล้องกัน โดยการรณรงค์ป้องกันและเลิกบุหรี่ไฟฟ้ามีผลสำเร็จในการลดความชุกของการสูบบุหรี่และเพิ่มการรับรู้ถึงผลเสียของการสูบบุหรี่ในวัยรุ่นและเยาวชนอย่างมีประสิทธิภาพ
References
Al-Delaimy, W. K., Myers, M. G., Leas, E. C., Strong, D. R. & Hofstetter, C. R. (2015). E-cigarette Use in the Past and Quitting Behavior in the Future: a Population-based Study. American Journal of Public Health. 105, 1213-1219.
American Stroke Association News Release. (2019). E-cigarettes Linked to Higher Risk of Stroke, Heart Attack, Diseased Arteries. Retrieved 16 April, 2023 from https://www.cbsnews.com/news/electroniccigarette-explodes-in-mans-mouth-causes-serious-injuries/
Balfour, D. J. K., Benowitz, N. L., Colby, S. M. , Hatsukami, D. K., Lando, H. A., Leischow, S. & et al. (2021). Balancing Consideration of the Risks and Benefits of E-cigarettes. American Journal of Public Health, 111(9), 1661-1672.
Berlowitz, J. B., Xie, W., Harlow, A. F., Hamburg, N. M., Blaha, M. J., Bhatnagar, A. & et al. (2022). E-cigarette Use and Risk of Cardiovascular Disease: A Longitudinal Analysis of the PATH Study (2013-2019). Circulation, 145(20), 1557-1559.
Bircan, E., Bezirhan, U., Porter, A., Fagan, P. & Orloff, M. S. (2021). Electronic Cigarette Use and Its Association with Asthma, Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) and Asthma-COPD Overlap Syndrome among Never Cigarette Smokers. Tobacco Induced Diseases, 19(23), 1-19.
Cahn, Z. & Seigel, M. (2011). Electronic Cigarettes As a Harm Reduction Strategy for Tobacco Control: A Step Forward or a Repeat of Past Mistakes?. Journal of Public Health Policy, 32(1), 16-31.
Cedarbaum, E.R., Mital, R. & Goldschlager, N. (2020). Trends in E-cigarette Use in Adults in the United States, 2016-2018. JAMA Internal Medicine, 180(10), 1394-1398.
Center for Diseases Control and Prevention. (2018). Quick Facts on the Risks of E-cigarettes for Kids, Teens, and Young Adults. Retrieved 15 July, 2023 https://www.cdc.gov/tobacco/basic_ information/e-cigarettes/Quick-Facts-on-the-Risks-of-E-cigarettes-for-Kids-Teens-andYoung-Adults.html
Center for Diseases Control and Prevention. (2020). Outbreak of Lung Injury Associated with E-cigarette Use, or Vaping. Retrieved 6 June, 2023 from https://www.cdc.gov/tobacco/basic information/e-cigarettes/severe-lung-disease.html
Chamnansin, O. & Wattanaburanon, A. (2021). The Effectiveness of Organizing Health Education Activities Based on Self-Efficacy Theory on Electronic Cigarettes Smoking Prevention Behaviors of Upper Secondary School Students in Nonthaburi Province. The Journal of Faculty of Nursing Burapha University, 30(1), 89-99. (in Thai)
Chan, G., Leung, J., Gartner, C., Yong, H. H., Borland, R., & Hall, W. (2019). Correlates of Electronic Cigarette Use in the General Population and Among Smokers in Australia–Findings from a Nationally Representative Survey. Addictive Behaviors, 95, 6-10.
Cullen, K. A., Gentzke, A. S., Sawdey, M. D., Chang, J. T., Anic, G. M., Wang, T. W. & et al. (2019). Cigarette Use among Youth in the United States, 2019. The Journal of the American Medical Association, 322(21), 2095-2103.
Dai, H. (2020). Exposure to Secondhand Aerosol from Electronic Cigarettes among US Youth from 2015 to 2018. JAMA Pediatrics, 174(3), 298-300.
Davis, L. C., Sapey, E., Thickett, D. R. & Scott, A. (2022). Predicting the Pulmonary Effects of Long-term E-cigarette Use: Are the Clouds Clearing?. European Respiratory Review, 31, 210121.
Dhippayom, T. & Nimpitakpong, P. (2014). E-cigarette. Journal of Public Health, 44(3), 313-323. (in Thai)
Eltorai, E. A., Choi, A. R. & Eltorai, A. S. (2019). Impact of Electronic Cigarettes on Various Organ System. Respiratory Care, 64(3), 328-336.
Gomajee, R., El-Khoury, F., Goldberg, M., Zins, M., Lemogne, C., Wiernik, E. & et al. (2019). Association between Electronic Cigarette Use and Smoking Reduction in France. JAMA Internal Medicine, 179(9), 1193-1200.
Grana, R. A. (2013). Electronic Cigarettes: a New Nicotine Gateway?. Journal of Adolescent Health, 52(2), 135-136.
Gray, N., Halstead, M., Valentin-Blasini, L., Watson, C. & Pappas, R. S. (2022). Toxic Metals in Liquid and Aerosol from Pod-type Electronic Cigarettes. Journal of Analytical Toxicology, 46(1), 69-75.
Hua, M. & Talbot, P. (2016). Potential Health Effects of Electronic Cigarettes: A Systematic Review of Case Reports. Preventive Medicine Reports, 4, 169-178.
Jaroenjitkul, C. & Prasertsong, C. (2014). E-cigarette: Silent Dangers to Youth. Journal of the Royal Thai Army Nurses, 15(3), 49-154. (in Thai)
Jeon, C., Jung, K. J., Kimm, H., Lee, S., Barrington-Trimis, J. L., McConnell, R., & et al. (2016). E-cigarettes, Conventional Cigarettes, and Dual Use in Korean Adolescents and University Students: Prevalence and Risk Factors. Drug and Alcohol Dependence, 168, 99-103.
Kalkhoran, S., Chang, Y. & Rigotti, N. A. (2019). E-cigarettes and Smoking Cessation in Smokers with Chronic Conditions. American Journal of Preventive Medicine, 57(6), 786-791.
Kasemsap, C. (2018). E-cigarettes as Environmental, Safety, Laws and Economic Dimensions in Thailand. Kasem Bundit Journal, 19(2), 92-107. (in Thai)
Kelder, S. H., Mantey, D. S., van Dusen, D., Case, K., Haas, A., & Springer, A. E. (2020). A Middle School Program to Prevent E-cigarette Use: A Pilot Study of “CATCH My Breath”. Public Health Reports, 135(2), 220-229.
Kim, J., Lee, S. & Chun, J. (2022). An International Systematic Review of Prevalence, Risk, and Protective Factors Associated with Young People’s E-cigarette Use. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(18), 1-23.
Mckenna, L. A. Jr. (2017). Electronic Cigarette Fires and Explosions in the United States 2009-2016, Research Group National Fire Data Center U.S. Fire Administration.
Meelarp, S., Singkheaw, P. & Chattrapiban, T. (2021). E-cigarette and Smoking Cessation: Limitations and Suggestions from Previous Researches. Journal of Primary Car and Family Medicine, 5(2), 75-82. (in Thai)
Meo, S. A., & Asiri, S. A. A. (2014). Effects of Electronic Cigarette Smoking on Human Health. European Review for Medical and Pharmacological Sciences, 18(21), 3315-3319.
Nakkash, R., Lotfi, T., Bteddini, D., Haddad, P., Najm, H., Jbara, L. & et al. (2018). A Randomized Controlled Trial of a Theory-informed School-based Intervention to Prevent Waterpipe Tobacco Smoking: Changes in Knowledge, Attitude, and Behaviors in 6th and 7th Graders in Lebanon. International Journal of Environmental Research and Public Health, 15(9), 1839.
O'Dowd, A. (2023). Vaping is Causing Rise in Asthma and Wheezing Episodes in Children, MPs Hear. The British Medical Journal, 381, 1503.
Ofuchi, T., Zaw, A. M. M. & Thepthien, B. O. (2020). Adverse Childhood Experiences and Prevalence of Cigarette and E-cigarette Use among Adolescents in Bangkok, Thailand. Asia-Pacific Journal Public Health, 32(8), 398-405.
Onmoy, P., Buarueang, A., Paponngam, C., Janrungrueang, T., Lao- noi, N. & Boonrawd, A. (2022). Factors Associated with Electronic Cigarette Smoking Behaviors of Adolescents in Uttaradit Province, Thailand. Journal of Health Science, 31(2), 197-205. (in Thai)
Poonruksa, S. (2022). The Effects of E-cigarette Smoking Cessation Online Program on Knowledge, Attitude, and Intention to Quit among Student Smokers of a Private University. Journal of Nursing Science Christian University of Thailand, 9(1), 20-38. (in Thai)
Prutipinyo, C., Pipattanachat, V. & Harmann, S. (2019). Hidden Dangers of E-cigarette. Bangkok : Charoendee Kanpimk. (in Thai)
Putthai, P., Srisuriyawat, R., & Homsin, P. (2023). The Effects of Social Cognitive Theory Applied Program on E-cigarette Smoking Prevention among Junior High School Students. Thai Pharmaceutical and Health Science Journal, 18(1), 50-59. (in Thai)
Rossheim, M. E., Livingston, M. D., Soule, E. K., Zeraye, H. A., Thombs, D. L. (2019). Electronic Cigarette Explosion and Burn Injuries, US Emergency Departments 2015-2017. Tobacco Control, 8(4), 472-474.
Soule, E. K., Maloney, S. F., Spindle, T. R., Rudy, A. K., Hiler, M. M. & Cobb, C. O. (2017). Electronic Cigarette Use and Indoor Air Quality in a Natural Setting. Tobacco Control, 26, 109-112
Tanz, L. J., Christensen, A., Knuth, K. B., Hoffman, M. N., Dandeneau, D., Koehler, K. et al. (2022). Characteristics of an Outbreak of E-cigarette, or Vaping, Product Use-Associated Lung Injury. North Carolina Medical Journal, 82(6), 384-392.
Thompson, D. (2022). Secondhand Vaping' May Be Unhealthy - Could Public Bans Be Coming? Retrieved 17 August, 2023 from https://consumer.healthday.com/1-12-secondhand-vaping-may-be-unhealthy-could-public-bans-be-coming-2656253177.html
Verplaetse, T. L., Moore, K. E., Pittman, B. P., Roberts, W., Oberleitner, L. M., Peltier M. K. R. & et al. (2019). Intersection of E-Cigarette Use and Gender on Transitions in Cigarette Smoking Status: Findings across Waves 1 and 2 of the Population Assessment of Tobacco and Health Study. Nicotine & Tobacco Research, 21(10), 1423-1428.
Wang, L., Zhan, Y., Li, Q., Zeng, D. D., Leischow, S. J. & Okamoto, J. (2015). An Examination of Electronic Cigarette Content on Social Media: Analysis of E-cigarette Flavor Content on Reddit. International Journal of Environmental Research and Public Health, 12(11), 14933-14952.
Weaver, S. R., Huang, J., Pechacek, T. F., Heath, J. W., Ashley, D. L. & Eriksen, M. P. (2018). Are Electronic Nicotine Delivery Systems Helping Cigarette Smokers Quit? Evidence from a Prospective Cohort Study of U.S. Adult Smokers, 2015-2016. PLoS One, 13(7), 2015-2016.
World Health Organization Thailand. (2019). Air pollution. Retrieved 10 June, 2023 from http://www.searo.who.int/thailand/news/briefing-document-air-pollution/en/
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2024 วารสารสาธารณสุขและวิทยาศาสตร์สุขภาพ
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความทุกบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นลิขสิทธิ์ของ วารสารสาธารณสุข
