สถานะทางเศรษฐกิจและสังคมกับภาวะปากแหว่งเพดานโหว่ในประเทศไทย:  การทบทวนปัจจัยเสี่ยงและนัยสำคัญทางสาธารณสุข

สิริพร  สาสกุล

ผู้แต่ง

สิริพร สาสกุล คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเนชั่น

คำสำคัญ:

ปากแหว่งเพดานโหว่, สถานะเศรษฐกิจและสังคม, ปัจจัยเสี่ยง, สาธารณสุข, ประเทศไทย

บทคัดย่อ

ภาวะปากแหว่งเพดานโหว่ (Cleft Lip and Palate: CLP) เป็นความผิดปกติของโครงสร้างใบหน้าที่พบได้บ่อย ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ คุณภาพชีวิต และสุขภาวะทางจิตสังคมของผู้ป่วย (Hodges et al., 2022) แม้ว่าพันธุกรรมจะเป็นปัจจัยสำคัญที่เกี่ยวข้อง แต่หลักฐานทางวิทยาศาสตร์ล่าสุดชี้ให้เห็นว่าสถานะทางเศรษฐกิจและสังคม (Socioeconomic Status: SES) มีบทบาทสำคัญต่อความชุกและความรุนแรงของภาวะนี้ (Beaty et al., 2016; Jindal et al., 2018) บทความนี้มุ่งเน้นการสำรวจความสัมพันธ์ระหว่าง SES กับภาวะ CLP ในประเทศไทย โดยให้ความสำคัญกับปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้องและผลกระทบทางสาธารณสุข

ผลการศึกษาระบุว่า SES ระดับต่ำสัมพันธ์กับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้น ซึ่งเกิดจากปัจจัยต่าง ๆ ภาวะทุพโภชนาการของมารดา (Sivertsen et al., 2020) การดูแลสุขภาพครรภ์ที่ไม่ดีเพียงพอ การได้รับสารพิษจากสิ่งแวดล้อม (Shaw et al., 2019) การเข้าถึงบริการสุขภาพที่จำกัด (WHO, 2021) และนโยบายการเสริมกรด โฟลิกในอาหาร สามารถช่วยลดความชุกของความผิดปกติแต่กำเนิด รวมถึง CLP ได้ (Parker et al., 2023; Wilcox et al., 2019) ดังนั้นการลดความเหลื่อมล้ำทางสุขภาพผ่านนโยบายและมาตรการทางสาธารณสุขที่เหมาะสมจึงเป็นแนวทางสำคัญในการลดอุบัติการณ์และความรุนแรงของ CLP ในประเทศไทย

เอกสารอ้างอิง

Beaty, T. H., Marazita, M. L., & Leslie, E. J. (2016). Genetic factors influencing risk to orofacial clefts: Today's challenges and tomorrow's opportunities. F1000Research, 5, 2800. https://doi.org/10.12688/f1000research.9503.1

Dixon, T. A., Cohen, E., Cairns, D. M., Rodriguez, M., Mathews, J., Jose, R. R., & Kaplan, D. L. (2018). Bioinspired three-dimensional human neuromuscular junction development in suspended hydrogel arrays. Tissue Engineering Part C: Methods, 24(6), 346–359. https://doi.org/10.1089/ten.tec.2017.0532

Hodges, A., Steinbacher, D. M., & O’Brien, K. (2022). Long-term psychosocial impact of cleft lip and palate: A review of patient outcomes. Journal of Craniofacial Surgery, 33(5), 1201–1208. https://doi.org/10.1097/SCS.0000000000008324

Jindal, A., Khan, M. A., & Shah, S. A. (2018). The impact of socioeconomic status on cleft lip and palate treatment outcomes: A systematic review. Plastic and Reconstructive Surgery, 142(2), 256–265. https://doi.org/10.1097/PRS.0000000000004642

Mossey, P. A., Little, J., Munger, R. G., Dixon, M. J., & Shaw, W. C. (2020). Cleft lip and palate. The Lancet, 374(9703), 1773–1785. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(09)60695-4

Parker, S. E., Mai, C. T., Strickland, M. J., Meyer, R. E., Canfield, M. A., & Correa, A. (2023). The impact of public health policies on reducing congenital anomalies: Evidence from folic acid fortification programs. American Journal of Public Health, 113(1), 50–59. https://doi.org/10.2105/AJPH.2022.306095

Rahimov, F., Marazita, M. L., Visel, A., Cooper, M. E., Hitchler, M. J., & Rubini, M. (2019). Disruption of the IRF6 gene regulatory network as a potential cause of cleft lip and palate. American Journal of Human Genetics, 104(5), 918–926. https://doi.org/10.1016/j.ajhg.2019.03.011

Shaw, G. M., Carmichael, S. L., Yang, W., Harris, J. A., Finnell, R. H., & Lammer, E. J. (2019). Environmental and genetic factors influencing the risk of orofacial clefts. Birth Defects Research, 111(14), 745–758. https://doi.org/10.1002/bdr2.1529

Shkoukani, M. A., Chen, M., & Vong, A. (2013). Cleft lip – A comprehensive review. Frontiers in Pediatrics, 1, 53. https://doi.org/10.3389/fped.2013.00053

Sivertsen, Å., Wilcox, A. J., Skjaerven, R., Vindenes, H. A., Lie, R. T., & Åbyholm, F. (2020). The role of maternal nutrition in the prevention of orofacial clefts: A systematic review. European Journal of Clinical Nutrition, 74(8), 1120–1132. https://doi.org/10.1038/s41430-020-0587-9

Watkins, S. E., Meyer, R. E., Strauss, R. P., & Aylsworth, A. S. (2014). Classification, epidemiology, and genetics of orofacial clefts. Clinics in Plastic Surgery, 41(2), 149–163. https://doi.org/10.1016/j.cps.2013.12.003

Wattanawongwan, S., Smith, S. D., & Vannest, K. J. (2021). Cooperative learning strategies for building relationship skills in students with emotional and behavioral disorders. Beyond Behavior, 30(1), 4–13. https://doi.org/10.1177/1074295621997599

Wehby, G. L., Dave, D. M., & Kaestner, R. (2020). Effects of the minimum wage on infant health. Journal of Policy Analysis and Management, 39(2), 411–443. https://doi.org/10.1002/pam.22218

Wilcox, A. J., Lie, R. T., & Solvoll, K. (2019). Folic acid supplements and risk of facial clefts: A national population-based study. BMJ, 318(7181), 84–87. https://doi.org/10.1136/bmj.318.7181.84

World Health Organization. (2021). Addressing inequalities in access to cleft lip and palate treatment worldwide. https://www.who.int/publications