ศักยภาพและคุณภาพชีวิตของผู้ดูแลผู้ป่วยกลุ่มติดเตียง โรงพยาบาลห้วยเกิ้ง จังหวัดอุดรธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาศักยภาพในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้ดูแลผู้ป่วยกลุ่มติดเตียง โรงพยาบาลห้วยเกิ้ง จังหวัดอุดรธานี เป็นการวิจัยเชิงพรรณนา (Descriptive research) กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 78 คน ประกอบด้วย อาสาสมัคร จำนวน 24 คน และสมาชิกในครอบครัว จำนวน 54 คน และสัมภาษณ์เชิงลึก จำนวน 8 คน ซึ่งเป็นผู้ดูแลกลุ่มผู้ป่วยติดเตียงมาแล้วอย่างน้อย 1 ปี เก็บข้อมูลระหว่างเดือน มิถุนายน-กรกฎาคม 2560 โดยใช้แบบสอบถามข้อมูลทั่วไปและความพึงพอใจ (alpha 0.87) แบบวัดคุณภาพชีวิต (WHOQOL–BREF- Thai) (alpha 0.94) และแบบวัดความวิตกกังวลและภาวะซึมเศร้า (Thai HADS) (alpha 0.85) โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา การวิเคราะห์ถดถอย Multinomial logistic regression และวิเคราะห์ สรุปเนื้อหาข้อมูลเชิงคุณภาพ
ผลการศึกษาพบว่า ผู้ดูแลทั้งกลุ่มอาสาสมัครและสมาชิกในครอบครัว ส่วนใหญ่เพศหญิง ร้อยละ 70.8 และ 75.9 อายุเฉลี่ย 42 และ 51 ปี ตามลำดับ มีศักยภาพด้านบทบาทโดยรวมคะแนนเฉลี่ยทั้งสองกลุ่มอยู่ในระดับสูง (ค่าเฉลี่ย 39.50 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 11.28, 44.01 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 11.28), คุณภาพการดูแลอยู่ในระะดับปานกลาง (ค่าเฉลี่ย 29.20 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 8.7, 27.27 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 6.8), คุณภาพชีวิตของผู้ดูแลอย่ในเกณฑ์ปานกลาง (ค่าเฉลี่ย 93.31 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 12.0, 85.01 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 16.8) จำแนกเป็น ด้านร่างกาย (ค่าเฉลี่ย 25.20 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 2.0, 24.70 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 6.8) ด้านจิตใจ (ค่าเฉลี่ย 27.70 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 2.0, 22.14 ส่วนเบี่ยงเบน
มาตรฐาน 6.8) ด้านสังคม (ค่าเฉลี่ย 10.91 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 2.0, 10.20 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 6.8) และด้านสิ่งแวดล้อม (ค่าเฉลี่ย 29.50 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 2.0, 27.66 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 6.8), ความวิตกกังวลโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 87.5 และ 87.0 ตามลำดับ ภาวะซึมเศร้าของผู้ดูแลโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 66.7 และ 68.5 ตามลำดับ และมีความพึงพอใจต่อการพัฒนาศักยภาพโดยรวมอยู่ในระดับสูง ร้อยละ 83.3 และ 79.6 ตามลำดับ ส่วนปัจจัยที่ส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้ดูแลอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ การสนับสนุนของนักการแพทย์แผนไทย (adj.OR = 19.18, 95% CI: 0.29-0.36) การสนับสนุนของพยาบาลวิชาชีพ (adj.OR: 2.82, 95%CI: 0.78-0.92) ศักยภาพตามบทบาท (adj.OR: 2.50,
95%CI: 0.69-0.90) เพศ (adj.OR: 1.88, 95%CI: 0.45-0.86) ความวิตกกังวลระดับปานกลาง (adj.OR: 1.85, 95%CI: 0.32-0.54) และอายุของผู้ดูแล (adj.OR: 1.08, 95%CI: 0.30-0.35) สำหรับปัจจัยที่เป็นอุปสรรคต่อคุณภาพชีวิตของผู้ดูแล ได้แก่ การไม่ได้ทำงาน (adj.OR: 0.25, 95%CI: 0.14-0.77) ศักยภาพการดูแลผู้ป่วย (adj.OR: 0.65, 95%CI: 0.18-0.31) และภาวะซึมเศร้า (adj.OR: 0.34, 95%CI: 0.01-0.05) และพบว่าต้องการของผู้ดูแลมี 5 ประเด็นหลัก ได้แก่ 1) รัฐบาลหรือกระทรวงสาธารณสุข มีการกำหนดนโยบาย การดูแลสุขภาพของผู้ดูแลและด้านกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับบริการสังคม 2) ระดับจังหวัด มีการสนับสนุนให้ประชาชนเตรียมพร้อมทางด้านการเงินก่อนเข้าสู่วัยสูงอายุ 3) ให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องมาเยี่ยมดูแลผู้ป่วยและ
เป็นที่ปรึกษา 4) มีการส่งเสริมสุขภาพ จัดให้มีค่าตอบแทนเบี้ยยังชีพและการพัฒนาศักยภาพสนับสนุนความก้าวหน้า และ 5) องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและเครือข่ายชุมชน มีการตั้งชมรมช่วยเหลือผู้ป่วยกลุ่มติดเตียง
สรุป ผลการพัฒนาศักยภาพและคุณภาพชีวิตของผู้ดูแลผู้ป่วยกลุ่มติดเตียงเป็นการเพิ่มศักยภาพและพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้ดูแลได้มากขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ