รูปแบบการพัฒนาศักยภาพผู้ดูแลหลักและจิตอาสานักส่งเสริมพัฒนาการเด็ก 0-5 ปี ในชุมชนแบบมีส่วนร่วม

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการศึกษาเชิงปฏิบัติการมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการพัฒนาศักยภาพของผู้ดูแลหลักและจิตอาสานักส่งเสริมพัฒนาการเด็กในการส่งเสริมพัฒนาการเด็ก 0-5 ปีโดยชุมชนมีส่วนร่วม พื้นที่การ
ดำเนินการวิจัย เป็นพื้นที่ในเขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลโนนคูณ อำเภอเมือง จังหวัดหนองบัวลำภู กลุ่มตัวอย่างใช้วิธีการสุ่มแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยเลือกกลุ่มตัวอย่างที่สมัครใจเข้าร่วมวิจัยประกอบด้วยกลุ่มคณะกรรมการดำเนินการจำนวน 51 คน จิตอาสานักส่งเสริมพัฒนาการเด็ก 0-5 ปี ในชุมชนจำนวน 45 คน และผู้ที่ทำหน้าที่หลักในการดูแลเด็ก 0-5 ปีจำนวน 45 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ แนวทางการสนทนากลุ่มแบบมีโครงสร้าง แบบสอบถามจิตอาสานักส่งเสริมพัฒนาการเด็ก 0-5 ปี
ในชุมชน มีค่าความเชื่อมั่น Kuder-Richardson; KR 20=0.70 และแบบสอบถามผู้ที่ทำหน้าที่หลักในการดูแลเด็ก 0-5 ปี มีค่าความเชื่อมั่น Cronbach’s Alpha=0.79 เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือนมิถุนายน-กันยายน 2561 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนาได้แก่ จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และใช้สถิติอนุมาน ได้แก่ t-test

ผลการวิจัย (1.) ปัจจัยการนำเข้าพบว่า คณะกรรมการดำเนินการได้เสนอแนวคิดและเห็นร่วมกันในการพัฒนาศักยภาพของผู้ดูแลหลักและจิตอาสานักส่งเสริมพัฒนาการเด็ก 0-5 ปีในชุมชน (2.) กระบวนการ ได้มีการจัดอบรมเพื่อพัฒนาศักยภาพของผู้ดูแลหลักภายหลังการอบรมได้เปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของพฤติกรรมการส่งเสริมพัฒนาการเด็กพบว่าเพิ่มขึ้น จาก 54.67 เป็น 69.24 เพิ่มขึ้น อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value = 0.00) ส่วนจิตอาสานักส่งเสริมพัฒนาการเด็ก 0-5 ปี ในชุมชน ภายหลังการอบรมพบว่ามีค่าเฉลี่ยความรู้ในการส่งเสริมพัฒนาการเด็กเพิ่มขึ้น จาก 31.22 เป็น 33.56 เพิ่มขึ้น อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value = 0.00) (3.) ผลลัพธ์คณะกรรมการดำเนินการได้สรุปรูปแบบในการพัฒนาศักยภาพผู้ดูแลหลักและจิตอาสานักส่งเสริมพัฒนาการเด็ก 0-5 ปี ในชุมชนแบบมีส่วนร่วม โดยจัดให้มีการพัฒนาศักยภาพของผู้ดูแลหลักและจิตอาสา จากนั้นผู้ดูแลหลักจะต้องส่งเสริมพัฒนาการเด็กอย่างต่อเนื่องโดยจะมีจิตอาสานักส่งเสริมพัฒนาการเด็กติดตามเยี่ยมเดือนละ 1 ครั้ง และองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านขามได้สนับสนุนนมจืด ไข่ และเกลือไอโอดีนให้กับครอบครัวของเด็ก

การศึกษาวิจัยครั้งต่อไปควรมีการศึกษาประสิทธิผลของการใช้รูปแบบการพัฒนาศักยภาพของผู้ดูแลหลักและจิตอาสานักส่งเสริมพัฒนาการเด็กในการส่งเสริมพัฒนาเด็กปฐมวัยโดยชุมชนมีส่วนร่วม