ความเชื่อด้านสุขภาพกับวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19: กรณีศึกษาหญิงตั้งครรภ์ อำเภอหนองวัวซอ จังหวัดอุดรธานี

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

          การวิจัยเชิงคุณภาพนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการรับรู้ด้านสุขภาพต่อวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของหญิงตั้งครรภ์ และบทบาทของพยาบาลชุมชนในการเสริมพลังการรับวัคซีนของหญิงตั้งครรภ์และครอบครัว อำเภอหนองวัวซอ จังหวัดอุดรธานี กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 55 คน ประกอบด้วยหญิงตั้งครรภ์ 26 คน ครอบครัวหญิงตั้งครรภ์ 26 คน และเจ้าหน้าที่สาธารณสุขผู้ให้บริการฝากครรภ์ 3 คน เป็นผู้ให้ข้อมูลหลัก เครื่องมือวิจัย ประกอบด้วยแบบสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่ม และแนวทางการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม เก็บข้อมูลระหว่างเดือนพฤศจิกายน – ธันวาคม พ.ศ. 2564 วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยหาค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

         ผลการวิจัย ส่วนที่ 1 ข้อมูลทั่วไป พบว่ากลุ่มหญิงตั้งครรภ์ที่รับวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 อายุเฉลี่ย 18.38 ปี
ระดับการศึกษาสูงสุดจบมัธยมศึกษาตอนปลาย ร้อยละ 53.85 อายุครรภ์เฉลี่ย 21.24 สัปดาห์ เป็นครรภ์แรก ร้อยละ 92.31 ส่วนใหญ่มีประสบการณ์เสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคโควิด-19 ร้อยละ 84.62 กลุ่มหญิงตั้งครรภ์ที่ไม่รับวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 อายุเฉลี่ย 29.85 ปี ระดับการศึกษาสูงสุดจบปริญญาตรี ร้อยละ 38.46 อายุครรภ์เฉลี่ย 26.23 สัปดาห์ เป็นการตั้งครรภ์แรก ร้อยละ 69.23 ส่วนมากไม่มีประสบการณ์เสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคโควิด-19 (ร้อยละ 69.24) ส่วนที่ 2 การรับรู้ด้านสุขภาพต่อวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของหญิงตั้งครรภ์ มี 3 ด้าน ดังนี้ 1) การรับรู้โอกาสเสี่ยงของการเป็นโรค ประกอบด้วย ประเด็นการติดโรค และอาการของโรค 2) การรับรู้ความรุนแรงของโรค ประกอบด้วย ความรู้ ความตระหนัก และความกังวลเกี่ยวกับโรคและวัคซีน 3) การรับรู้ประโยชน์ของการรับวัคซีนป้องกันโรค ประกอบด้วย ประโยชน์ ความเสี่ยง และการตัดสินใจรับวัคซีน ซึ่งการรับรู้ทั้ง 3 ด้าน มีความแตกต่างกันระหว่างกลุ่มที่รับวัคซีน และกลุ่มที่ไม่ได้รับวัคซีน โดยพบปัจจัยที่เกี่ยวข้องคือการได้รับข้อมูลเกี่ยวกับโรคโควิด-19 และวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 กลุ่มหญิงตั้งครรภ์ที่ไม่รับวัคซีนจะได้รับข้อมูลข่าวสาร และทำกลุ่มเสริมพลังร่วมกับพยาบาลชุมชน ที่คลินิกฝากครรภ์และในชุมชน เกี่ยวกับโรคโควิด-19 และวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 น้อยกว่ากลุ่มที่รับวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 จึงไม่เกิดความกังวลต่อผลกระทบของโรคโควิด-19  ต่อตนเองและทารก และไม่รับการฉีดวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 ส่วนที่ 3 พยาบาลชุมชนมีบทบาทสำคัญในการเสริมพลังการรับวัคซีนของหญิงตั้งครรภ์และครอบครัว โดยการให้ความรู้และสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับประโยชน์ของวัคซีน การส่งเสริมให้หญิงตั้งครรภ์และครอบครัวตัดสินใจรับวัคซีน และการติดตามผลหลังการฉีดวัคซีน ประกอบด้วย 4 บทบาทสำคัญ คือ 1) บทบาทการค้นหาสภาพการณ์จริง 2) บทบาทการสะท้อนคิดอย่างมีวิจารณญาณ 3) บทบาทการเสริมพลังในการเลือกปฏิบัติ และ 4) บทบาทการสนับสนุนการคงไว้ซึ่งการปฏิบัติที่ดี

          ข้อเสนอแนะ การให้คำแนะนำและการตัดสินใจเกี่ยวกับการฉีดวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 นั้นควรเป็นเรื่องที่คุ้มค่าและต้องพิจารณาด้วยความรอบคอบกับหญิงตั้งครรภ์ สามี และครอบครัวหญิงตั้งครรภ์ พยาบาลชุมชนจึงมีบทบาทสำคัญในการเสริมพลัง เพื่อช่วยให้หญิงตั้งครรภ์เข้าถึงบริการวัคซีนอย่างครอบคลุม