ความชุกของการตอบสนองต่อการรักษาและปัจจัยทำนายการตอบสนองต่อการรักษาในผู้ป่วยโรคมะเร็งท่อน้ำดีระยะลุกลามที่ได้รับยาเคมีบำบัด

บทคัดย่อ

มะเร็งท่อน้ำดีจัดเป็นหนึ่งในปัญหาสาธารณสุขของประเทศไทย พบบ่อยในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือ และมักพบในระยะลุกลามเฉพาะที่หรือระยะกระจายซึ่งไม่สามารถผ่าตัดรักษาได้ สูตรยาเคมีบำบัดมีจำกัด ทำให้พบอัตราการรอดชีวิตที่ต่ำ การพยากรณ์โรคไม่ดี  การศึกษานี้เป็นการศึกษาเก็บข้อมูลย้อนหลัง (retrospective cohort study) ในผู้ป่วยมะเร็งท่อน้ำดีที่ได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดในโรงพยาบาลศูนย์อุดรธานีตั้งแต่ปี พ.ศ. 2560-2564 มีวัตถุประสงค์เพื่อหาความชุกต่อการตอบสนองการรักษาแบบได้ (disease control) และไม่ตอบสนอง (no response) และหาปัจจัยทางคลินิกทำนายการตอบสนองต่อการรักษาด้วยเคมีบำบัด กลุ่มตัวอย่างคือผู้ป่วยมะเร็งท่อน้ำดีชนิดลุกลามที่เข้ารับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดที่โรงพยาบาลอุดรธานี ระหว่างปีพ.ศ. 2560-2564 เก็บข้อมูลจากเวชระเบียน การวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนาและ logistic regression

       ผลการศึกษาพบผู้ป่วย 95 ราย มีการตอบสนองต่อการรักษาแบบ disease control 31 ราย (ร้อยละ 32.6) และ no response 64 ราย (ร้อยละ 67.4) ปัจจัยการพยากรณ์โรคของการตอบสนอง วิเคราะห์ด้วย univariate logistic regression พบ ECOG performance status (odd ratio 4.1 เทียบ ECOG 0 กับ ECOG 1-3), ระยะของโรค (odd ratio 6.0 เทียบระยะลุกลามเฉพาะที่กับระยะกระจาย) , ตำแหน่งของโรค (odd ratio 5.96 เทียบตำแหน่งโรคนอกตับกับตำแหน่งภายในตับ) เมื่อวิเคราะห์ด้วย multivariable logistic regression พบ ระยะของโรค (adjusted odd ratio 6.17) และ ตำแหน่งของโรค (adjusted odd ratio 6.48) เป็นปัจจัยที่พยากรณ์ถึงการตอบสนองต่อการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด