การพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองผ่านช่องทางด่วน แผนกอุบัติเหตุและฉุกเฉินโรงพยาบาลพัทลุง ในช่วงการระบาดของ COVID-19

บทคัดย่อ

     การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองผ่านช่องทางด่วนแผนกอุบัติเหตุและฉุกเฉินโรงพยาบาลพัทลุง ในช่วงการระบาดของ COVID-19 โดยมีผู้ร่วมวิจัย คือ แพทย์ พยาบาล เจ้าหน้าที่/พนักงาน และเวชระเบียนของผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยโดยแพทย์ว่าเป็นผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองที่ต้องเข้ารับการรักษาผ่านช่องทางด่วน ระหว่างเดือนตุลาคม พ.ศ. 2563 ถึงกันยายน พ.ศ. 2564 เก็บรวบรวมข้อมูลจำนวน 200 ราย แบ่งเป็น 3 ระยะ ดังนี้ 1) การวิเคราะห์สถานการณ์ 2) ปรับปรุงแนวปฏิบัติการดูแลผู้ป่วย 3) การประเมินผลดำเนินการไปพร้อมกับการพัฒนาระบบบริการช่องทางด่วน เครื่องมือที่ใช้ คือ 1) แนวทางการสัมภาษณ์ผู้ดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง 2) แบบบันทึกทางการพยาบาลผู้ป่วยฉุกเฉิน 3) แบบประเมินการปฏิบัติตามแนวปฏิบัติการดูแลผู้ป่วย 4) แบบบันทึกข้อมูลตัวชี้วัดผลลัพธ์การรักษา วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่า 95% ช่วงความเชื่อมั่น และการวิเคราะห์เนื้อหา

     ผลการวิจัย แบ่งออกเป็น 3 ระยะ คือ 1) ระยะการดูแลก่อนมาโรงพยาบาล 2) ระยะการดูแลในแผนกอุบัติเหตุและฉุกเฉิน และ 3) ระยะการส่งต่อผู้ป่วยรับการรักษาที่หอผู้ป่วย โดยมีแนวปฏิบัติที่สำคัญและแตกต่างจากระบบบริการการแพทย์ฉุกเฉิน ในประเด็นการแยกผู้ป่วย การสวมหน้ากากอนามัยให้ผู้ป่วย การสวมใส่อุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคลของบุคลากรทีมสุขภาพ การงดให้ยาละลายลิ่มเลือด rt-PA ในผู้ป่วย COVID-19 ที่มีอาการรุนแรง การดูแลเฝ้าระวังผู้ป่วยโรคสมองขาดเลือดเฉียบพลันที่ได้รับยาละลายลิ่มเลือด rt-PA พบว่า ระยะเวลาตั้งแต่ผู้ป่วยถึงโรงพยาบาลจนได้รับการประเมินสภาพเฉลี่ย 3.60 นาที ระยะเวลาตั้งแต่ผู้ป่วยถึงโรงพยาบาลจนได้เอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง 36.40 นาที ระยะเวลาตั้งแต่ผู้ป่วยถึงโรงพยาบาลจนได้มีการอ่านผลเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง โดยรังสีแพทย์เฉลี่ย 106.14 นาที ระยะเวลาตั้งแต่ผู้ป่วยถึงโรงพยาบาลจนรายงานผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ เฉลี่ย 37.53 นาที ระยะเวลาตั้งแต่ผู้ป่วยถึงโรงพยาบาลจนได้รับยาละลายลิ่มเลือด rt-PA เฉลี่ย 84.85 นาที ระยะเวลาตั้งแต่ผู้ป่วยถึงโรงพยาบาลจนเข้ารับการรักษาพยาบาลที่หอผู้ป่วยเฉลี่ย 51.83 นาที (ค่าเป้าหมาย ≤ 15, 25, 30, 45, 60, 40 นาที) ตามลำดับ และจากการติดตามผู้ป่วยหลังส่งต่อมีผู้ป่วยเสียชีวิตร้อยละ 9.50

     ดังนั้น ระบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองผ่านช่องทางด่วน ควรนำไปใช้ในการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองในระยะการส่งต่อและการประเมินสภาพผู้ป่วยให้ได้ตามระยะเวลาเป้าหมาย แต่อย่างไรก็ตามขั้นตอนปฏิบัติการสวมใส่อุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล ทำให้ระยะเวลาในการเข้าถึงการรักษาเพิ่มขึ้น จึงยังคงต้องมีการพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองผ่านช่องทางด่วนอย่างต่อเนื่องเพื่อช่วยให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลอย่างมีคุณภาพ มีมาตรฐานและปลอดภัยมากยิ่งขึ้น