ปฏิทรรศน์การสอนประวัติศาสตร์ไทยในโรงเรียนชายขอบพื้นที่เชียงใหม่
คำสำคัญ:
การศึกษาประวัติศาสตร์, โรงเรียนชายขอบในจังหวัดเชียงใหม่, กลุ่มชาติพันธุ์, แรงงานข้ามชาติ, แนวคิดหลังมนุษยนิยมบทคัดย่อ
บทความนี้เพื่อปฏิทรรศน์การสอนประวัติศาสตร์ไทยในโรงเรียนชายขอบพื้นที่เชียงใหม่ โดยมุ่งเน้นการศึกษาปัญหาเชิงโครงสร้างของการเรียนการสอนประวัติศาสตร์ในโรงเรียนชายขอบ วิเคราะห์ข้อจำกัดของหลักสูตรปัจจุบัน และเสนอแนวทางการจัดการเรียนรู้ที่เหมาะสมกับบริบทของผู้เรียน วิธีการศึกษาใช้แนวทางวิเคราะห์เอกสารที่เกี่ยวข้อง ร่วมกับการลงพื้นที่สำรวจห้องเรียนประวัติศาสตร์จำนวน 4 โรงเรียน รวม 4 ห้องเรียน ในพื้นที่ชายขอบของเชียงใหม่ นอกจากนี้ยังใช้กรอบวิเคราะห์หลักสูตรของ Taba และแนวคิดการศึกษาหลังมนุษยนิยม เพื่อประเมินความเหมาะสมของกระบวนการเรียนรู้ ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่าหลักสูตรประวัติศาสตร์ไทยเน้นอัตลักษณ์ของรัฐและละเลยการบูรณาการประวัติศาสตร์ท้องถิ่นของกลุ่มชายขอบ ทำให้ผู้เรียนขาดมุมมองที่หลากหลายและเกิดความแปลกแยกจากเนื้อหาที่ศึกษา นอกจากนี้ การใช้วิธีการสอนแบบท่องจำและการประเมินผลแบบมาตรฐานยังเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ของผู้เรียน บทความนี้จึงเสนอแนวทางพัฒนาการเรียนการสอนที่ใช้เทคโนโลยีเสริมสร้างการเรียนรู้ เช่น เทคโนโลยีความเป็นจริงเสมือน (Virtual Reality (VR)) การใช้แหล่งเรียนรู้ท้องถิ่น และการสอนเชิงปฏิบัติ เพื่อให้เกิดความเชื่อมโยงกับบริบทของผู้เรียน ส่งเสริมความเข้าใจประวัติศาสตร์ที่ครอบคลุมและลดความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา
เอกสารอ้างอิง
กนกวรรณ สมศิริวรางกูล. (2567). โลกของความสะอาด: แม่บ้าน พ่อบ้านไทใหญ่ จ้างเหมาบริการในเชียงใหม่. Chiang Mai University Journal of Humanities, 25(2), 136-165. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JHUMANS/article/view/268536
กฤตชัย ชุมแสง. (2568). ผลการใช้พิพิธภัณฑ์เป็นแหล่งเรียนรู้ร่วมกับการใช้กระบวนการละคร ตามแนวทาง การจัดการเรียนรู้เชิงรุก เพื่อพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4. วารสารการบริหารและความเป็นผู้นำทางการศึกษา มหาวิทยาลัยรามคำแหง, 2(1), 1-16. https://so15.tci-thaijo.org/index.php/LEAD/article/view/1340
จารุวรรณ ไพศาลธรรม. (2559). แนวทางการจัดการศึกษาของบุตรหลานแรงงานข้ามชาติ (ไทใหญ่) ในเมืองเชียงใหม่ [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์]. Thammasat University. https://ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2016/TU_2016_5605036085_5946_6084.pdf
ชรินทร์ มั่งคั่ง. (2561). รูปแบบหลักสูตรเพื่อปวงชนขององค์กรประชาสังคมสำหรับนักเรียนชาติพันธุ์ใน จังหวัดเชียงใหม่. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ, 18(1), 210-222. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/eduthu/article/view/145684
ชัยพงษ์ สำเนียง และพิสิษฏ์ นาสี. (2567). มนุษย์ล่องหนในระบาดวิทยา “ความเปลือยเปล่า” ของคนชายขอบในเมืองเชียงใหม่. วารสารมานุษยวิทยา, 7(1), 109-152. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/jasac/article/view/269051
ฐาปนีย์ รักภูบาล. (2565). ผลของการจัดการเรียนรู้โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์ที่มีต่อความสามารถในการวิเคราะห์สาเหตุและผลสืบเนื่องทางประวัติศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร]. DSpace at Silpakorn University. http://ithesis-ir.su.ac.th/dspace/handle/123456789/4324
เทพประวิณ จันทร์แรง, พระครูธรรมธรชัยวิชิต ชยาภินนฺโท (ชัยวิชิต โสภาราช), พระครูสิริปริยัตยานุศาสก์ (ดวงจันทร์ บุญเทียม), พัลลภ หารุคำจา, พลสรรค์ สิริเดชนนท์ และกรณัฐสุมิน เตชะเบญจรัตน์. (2567). คนไทยไร้รัฐ: ความเข้าใจและการแก้ไขปัญหาความเหลื่อมล้ำของกลุ่มชาติพันธุ์ในอำเภอเวียงแหง จังหวัดเชียงใหม่. วารสารวิชาการธรรมทรรศน์, 24(2), 1–14. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/dhammathas/article/view/269105
นวลคำ ขะยอมแดง. (2567). ประวัติศาสตร์สังคมพหุวัฒนธรรมของผู้คนในพื้นที่เมืองและชานเมืองเชียงใหม่: หม้อหลอมรวมใบใหญ่ในกระแสธารทุนนิยม การพัฒนาเมืองและผู้คนที่หลากหลาย Lanner. https://www.lannernews.com/23022567-02/
บัลลังก์ โรหิตเสถียร. (23 พฤศจิกายน 2564). “ตรีนุช” จ่อออกประกาศ ศธ.แยกรายวิชาพื้นฐานประวัติศาสตร์ คิดหน่วยกิตเฉพาะ. ศธ.360 องศา. https://moe360.blog/2022/11/23/วิชาประวัติศาสตร์/
บุณฑรี โฉมศิริ. (2553). คนชายขอบ : กรณีศึกษาเรื่องร้องเรียนเกี่ยวกับการขอสัญชาติของคนไร้สัญชาติที่อาศัยในประเทศไทย. วารสารผู้ตรวจการแผ่นดิน, 3(2), 105-111. https://ombstudies.ombudsman.go.th/ewt_news.php?nid=193
พิสิษฏ์ นาสี. (2564ก). การปรับตัวของทายาทผู้ย้ายถิ่นชาวไทใหญ่จากประเทศเมียนมา ผ่านการเป็นลูกผสมทางวัฒนธรรมในประเทศไทย. วารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์, 12(1), 283-306.
พิสิษฏ์ นาสี. (2564ข). การพัฒนาหลักสูตรพหุวัฒนธรรมศึกษาสำหรับเด็กปฐมวัยในพื้นที่ชายขอบ. วารสารครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 49(1), 1-19. https://digital.car.chula.ac.th/educujournal/vol49/iss1/15/
พูนชัย ปันธิยะ. (2563). ภูมิปัญญาทางพระพุทธศาสนา : วิถีชีวิตและการประยุกต์ใช้ของชุมชนชายขอบ ในจังหวัดเชียงใหม่. วารสารปัญญา, 27(2), 23–33. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/panya-thjo/article/view/245416
ศุภณัฐ พานา. (2563). แนวทางในการจัดการเรียนการสอนประวัติศาสตร์. วารสารสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, 23(2), 390-399. https://ejournals.swu.ac.th/index.php/JOS/article/view/13300
สมรักษ์ ชัยสิงห์กานานนท์. (2559). กลุ่มชาติพันธุ์ข้ามรัฐ วิชาการข้ามพรมแดน. วารสารสังคมศาสตร์มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์, 9(9), 15-48.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ. (2558). การสอนประวัติศาสตร์ ประวัติศาสตร์ไทย หลากหลายวิธี. ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
สำนักงานจังหวัดเชียงใหม่ กลุ่มงานยุทธศาสตร์และข้อมูลเพื่อการพัฒนาจังหวัด. (2565). บรรยายสรุปจังหวัดเชียงใหม่. ม.ป.พ.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2561). รายงานการจัดการศึกษาสำหรับเด็กที่ไม่มีสัญชาติไทยและบุตรหลานแรงงานข้ามชาติในประเทศไทย. พริกหวานกราฟฟิค.
สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ. (2554). เพื่อนคู่คิด มิตรคู่ครู แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ประวัติศาสตร์. ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย. http://academic.obec.go.th/images/document/1562725676_d_1.pdf
อัญนลินต์ กมลนันธกิจ และณฐ นารินทร์. (2566). แนวทางปฏิบัติในการได้มาซึ่งสัญชาติไทย: กรณีกลุ่มนักศึกษาไร้สัญชาติมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่. วารสารสังคมศาสตร์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่น มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, 7(4), 331-339. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/soc-rmu/article/view/263387
เอมพิกา ศรีอุดร. (2566). แรงงานข้ามชาติ : ชีวิต สิทธิ และความหวัง. คณะการสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. https://www.masscomm.cmu.ac.th/แรงงานข้ามชาติ-ชีวิต-สิ
Anđelković-Stoilković, M., Devedžić, M., & Vojković, G. (2018). The border regions of Serbia: Peripheral or marginal areas. Trames Journal of the Humanities and Social Sciences, 22(2), 211-227. 10.3176/tr.2018.2.07
Cook, J. P. (2016). The Posthuman Curriculum and the Teacher. [Master’s thesis, Georgia Southern University]. Georgia Southern University. https://digitalcommons.georgiasouthern.edu/etd/1430/utm_source=digitalcommons.georgiasouthern.edu%2Fetd%2F1430&utm_medium=PDF&utm_campaign=PDFCoverPages
Dhungana, S. (2024). The Posthuman Pedagogy: A Learning Centric Educational Dimension. Bodhi An Interdisciplinary Journal, 9(1), 254-270. https://doi.org/10.3126/bodhi.v9i1.61861
Downey, G. L., Dumit, J., & Williams, S. (1995). Cyborg anthropology. Cultural Anthropology, 10(2), 264-269. https://doi.org/10.1525/can.1995.10.2.02a00060
Easum, T. M. (2023). Chiang Mai between Empire and Modern Thailand: A City in the Colonial Margins. https://doi.org/10.2307/jj.9763745
Epstein, T. (2008). Interpreting National History Race, Identity, and Pedagogy in Classrooms and Communities. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203890967
Freire, P. (2020). Pedagogy of the oppressed. Routledge.
Koch, A. (2005). Cyber citizen or cyborg citizen: Baudrillard, political agency, and the commons in virtual politics. Journal of Mass Media Ethics, 20(2-3), 159-175. https://doi.org/10.1080/08900523.2005.9679706
Sanñato, P. S., Jitpakdee, N., & Phansawang, J. (2020). THE CHAPTER “LES CORPS DOCILES” FROM SURVEILLER ET PUNIR. Journal of Graduate MCU KhonKaen Campus, 7(4), 479-490. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jg-mcukk/article/view/237770
Seo, E. S. (2023). CYBORG ANTHROPOLOGY: A SURVEY OF SOME KEY ISSUES.
Taba, H. (1962). Curriculum Development: Theory and Practice. Harcourt Brace Jovanovich.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารสังคมวิจัยและพัฒนา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
