การขยายตัวของเมืองกับการลดลงของสวนทุเรียนนนท์
คำสำคัญ:
ทุเรียนนนท์, การขยายตัวของเมือง, สวนทุเรียน, จังหวัดนนทบุรี, ภูมิปัญญาท้องถิ่น, ทุเรียน, นนทบุรีบทคัดย่อ
บทความครั้งนี้ต้องการเสนอว่า แม้จังหวัดนนทบุรีจะเป็นพื้นที่รองรับการขยายตัวของเมือง เพราะ
มีที่ตั้งอยู่ติดกับกรุงเทพมหานคร ประกอบกับการพัฒนาเส้นทางคมนาคมต่างๆ ราคาที่ดินที่ถูกกว่าในเมือง รวมทั้งมีสภาพแวดล้อมที่ดีกว่า ได้ทำให้เกิดการพัฒนาที่ดินเพื่อที่อยู่อาศัยในพื้นที่ใกล้เคียง จนทำให้เกิดการเชื่อมต่อระหว่างเมือง-เมือง เมืองกับ-ชนบท พื้นที่หลายแห่งกลายเป็นย่านชานเมืองที่สำคัญของกรุงเทพมหานคร
แต่การขยายตัวของเมืองก็ไม่ใช่สาเหตุหลักที่ทำให้สวนทุเรียนนนท์ลดจำนวนลง แต่สาเหตุหลักเกิดจากปัญหาน้ำท่วมและน้ำเค็มที่เกิดขึ้นต่อเนื่องตั้งแต่ปี พ.ศ. 2538 ที่ทำให้สวนทุเรียนนนท์ค่อยๆ หายไป โดยเฉพาะเหตุการณ์น้ำท่วมในปี พ.ศ. 2554 ที่ทำให้สวนทุเรียนเหลือพื้นที่เพาะปลูกเพียง 43 ไร่
อย่างไรก็ตามด้วยเหตุที่ในปัจจุบันทุเรียนนนท์ไม่ได้มีความหมายแค่เพียงสินค้าประเภทผลไม้เพื่อการบริโภคอย่างเดียวเท่านั้น แต่ทุเรียนนนท์ยังเป็นภูมิปัญญาของท้องถิ่น เป็นอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของจังหวัดนนทบุรี เป็นสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ที่ได้รับการขึ้นทะเบียนจากกรมทรัพย์สินทางปัญญาและด้วยจำนวนพื้นที่สวนทุเรียนที่ลดจำนวนลงอย่างมาก ทำให้ทุเรียนนนท์มีความหมายใหม่ว่าเป็น “พืชที่ควรอนุรักษ์” จนทำให้เกิดปฏิบัติการในการอนุรักษ์และฟื้นฟูทุเรียนนนท์จนทำให้พื้นที่เพาะปลูกขยายตัวเพิ่มขึ้น
เอกสารอ้างอิง
กรมชลประทาน. (2557). สรุปสถานการณ์รุกล้ำของน้ำเค็มและมาตรการในการลดผลกระทบ. กรุงเทพฯ: กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.
กรมพัฒนาที่ดิน. (2547). การใช้เทคโนโลยีการสำรวจระยะไกลและสารสนเทศภูมิศาสตร์สำรวจและประเมินผลผลิตทุเรียนปีการผลิต 2546/2547. กรุงเทพฯ: กรมพัฒนาที่ดิน.
สำนักงานจังหวัดนนทบุรี. (2555). บรรยายสรุปจังหวัดนนทบุรี. นนทบุรี: สำนักงานจังหวัดนนทบุรี.
สุทธิพันธุ์ พุฒิเลพงศ์. (2554). แนวทางการใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อที่อยู่อาศัยเพื่อรองรับระบบรถไฟฟ้าสายสีม่วง. วารสารวิทยาการและวิจัย มทร.พระนคร, 5(2), 52-61.
กรมการปกครอง. (2560). รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้านประจำปี พ.ศ. 2560. สืบค้นเมื่อวันที่ 15 กันยายน 2561 จาก http://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statTDD/views/showProvinceData.php
กรมทรัพย์สินทางปัญญา. (2550). ประกาศกรมทรัพย์สินทางปัญญาเรื่อง การขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ทุเรียนนนท์. สืบค้นเมื่อวันที่ 14 กันยายน 2561 จาก http://www.ipthailand.go.th/th/gi-011/
กรมพัฒนาที่ดิน. (2550). สรุปประเภทการใช้ที่ดิน จังหวัดนนทบุรี ปี พ.ศ. 2550. สืบค้นเมื่อวันที่ 13 กันยายน 2561 จาก http://www1.ldd.go.th/WEB_OLP/Lu_50/Lu50_C/Nonthaburi50.htm
กรมพัฒนาที่ดิน. (2559). สรุปประเภทการใช้ที่ดิน จังหวัดนนทบุรี ปี พ.ศ. 2559. สืบค้นเมื่อวันที่ 13 กันยายน 2561 จาก http://www1.ldd.go.th/WEB_OLP/Lu_59/Lu59_C/NBI59.htm
กาญจนา ตั้งชลทิพย์. (2550). กรุงเทพมหานคร: เมืองโตเดี่ยวตลอดกาลของประเทศไทย. สืบค้นเมื่อวันที่ 14กันยายน 2561 จาก http://www.ipsr.mahidol.ac.th/ipsr/annualconference/conferenceiii/Articles/Download/Article02.pdf
เทศบาลนครปากเกร็ด. (2561). การอนุรักษ์สวนทุเรียนนนท์. สืบค้นเมื่อวันที่ 18 กุมภาพันธ์ 2562 จาก http://www.pakkretcity.go.th/duriannon/
เทศบาลนครปากเกร็ด. (2561). โครงการอนุรักษ์สวนทุเรียนนนท์. สืบค้นเมื่อวันที่ 13 กันยายน 2561 จาก http://www.pakkretcity.go.th/duriannon/
ประชาชาติธุรกิจออนไลน์. (2561). ที่ดินพุ่ง “ทุเรียนนนท์” ส่อสูญพันธุ์ดันบ้านจัดสรรปลูกแทน. สืบค้นเมื่อวันที่ 9 กันยายน 2561 จาก https://www.prachachat.net/local-economy/news-174672
พิชัย สายศรี, วีรพล ดิษเกษมและอักษร สวัสดี. (2560). ภูมิปัญญาท้องถิ่นของชาวสวนทุเรียนในพื้นที่ตำบลบางกร่าง อำเภอเมืองนนทบุรี จังหวัดนนทบุรี. สืบค้นเมื่อวันที่ 13 กันยายน 2561 จาก https://www.tci-thaijo.org/index.php/AJPU/article/download/99958/82959/
เวิร์คพอยท์นิวส์. (2561). ราคาแรง! ทุเรียนนนท์ขายเป็นลูก เริ่มต้น 5,000-40,000. สืบค้นเมื่อวันที่ 14 กันยายน 2561 จาก https://workpointnews.com/
ศูนย์การเรียนรู้เพื่อการอนุรักษ์ทุเรียนพื้นบ้านนนทบุรี. (2555). โครงการอนุรักษ์และฟื้นฟูทุเรียนพื้นบ้านนนทบุรี. สืบค้นเมื่อวันที่ 13 กันยายน 2561 จาก https://www.duriannon.com/
ศูนย์การเรียนรู้เพื่อการอนุรักษ์ทุเรียนพื้นบ้านนนทบุรี. (2561). ประวัติทุเรียนนนท์. สืบค้นเมื่อวันที่ 9 กันยายน 2561 จาก https://www.duriannon.com/
สหธร เพชรวิโรจน์ชัย. (2560). ย้อนรอยกรุงเทพ 12 ปีเราเป็นเมืองน้ำท่วมกี่ครั้งกี่ครากันแน่?. สืบค้นเมื่อวันที่ 10 กันยายน 2561 จาก http://uddc.net/th/knowledge/
สำนักข่าวกรมประชาสัมพันธ์. (2561). อดีตจังหวัดนนทบุรีมีการปลุกทุเรียนกระจายอยู่ทั่วทั้ง 6 อำเภอ มีพันธุ์ทุเรียนมากกว่า 200 ชนิด สุดยอดทุเรียนนนท์คุณภาพ. สืบค้นเมื่อวันที่ 9 กันยายน 2561 จาก http://thainews.prd.go.th/website_th/news/print_news/WNECO6105250010027
สำนักงานเกษตรจังหวัดนนทบุรี. (2552). พื้นที่ปลูกทุเรียนในจังหวัดนนทบุรี ปี 2552. สืบค้นเมื่อวันที่ 9 กันยายน 2561 จาก
สำนักงานเกษตรจังหวัดนนทบุรี. (2557). ข้อมูลพื้นฐานการเกษตรจังหวัดนนทบุรี ปี 2557. สืบค้นเมื่อวันที่ 9 กันยายน 2561 จาก http://www.nonthaburi.doae.go.th/durian_02.html
สำนักงานเกษตรจังหวัดนนทบุรี. (2561). การส่งเสริมการปลูกทุเรียนในจังหวัดนนทบุรี. สืบค้นเมื่อวันที่ 9 กันยายน 2561 จาก http://www.nonthaburi.doae.go.th/durian/
สำนักงานเกษตรอำเภอบางบัวทอง. (2558). สถิติข้อมูลพื้นฐานการเกษตรอำเภอบางบัวทอง จังหวัดนนทบุรี ปี 2558. สืบค้นเมื่อวันที่ 9 กันยายน 2561 จาก http://bangbuathong.nonthaburi.doae.go.th/wp-content/uploads/2016/02/area.pdf
สำนักบรรณสารสนเทศ, มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช (2562). ทุเรียนนนท์. สืบค้นเมื่อวันที่ 18 กุมภาพันธ์ 2562 จาก https://www.stou.ac.th/study/projects/training/culture/durieannonthaburi.htm
อดิสรณ์ ฉิมน้อย. (2558). บทเรียนจากวิกฤตน้ำเค็ม. สืบค้นเมื่อวันที่ 9 กันยายน 2561 จากhttps://www.duriannon.com/
เอ็น เนชั่น. (2560). “ทุเรียนเมืองนนท์” ดูแลยิ่งกว่าลูกในไส้ลูกละ 25,000 บาท ปีนี้ถูกจองหมดแล้ว. สืบค้นเมื่อวันที่ 14 กันยายน 2561 จาก http://www.nationtv.tv/main/content/378547092/
เอ็ม ไทย นิวส์. (2560). สุดยอด! “ประมูลทุเรียนนนท์” ก้านยาวราคาเฉียดครึ่งล้าน. สืบค้นเมื่อวันที่ 14 กันยายน 2561 จาก https://news.mthai.com/general-news/570025.html
Newgeography. (2012,). The Evolving Urban Form: Bangkok. Retrieved 29 December 2012. form http://www.newgeography.com/content/003367-the-evolving-urban-form-bangkok.