การตีความสัญญะและการสืบทอดพิธีศีลศักดิ์สิทธิ์ทั้ง 7 ประการของศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกในกรุงเทพมหานครผ่านสื่อออนไลน์: กรณีศึกษาหลังสถานการณ์โควิด-19 ในบริบทวิถีปกติถัดไป

ผู้แต่ง

  • อดิพล เอื้อจรัสพันธุ์ วิทยาลัยนวัตกรรม มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
  • ณัฐรศนา อุดมผล วิทยาลัยนวัตกรรม มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

คำสำคัญ:

พิธีศีลศักดิ์ทั้ง 7 ประการ, สัญญะ, การผลิตซ้ำทางวัฒนธรรม, ศาสนา

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสัญญะของพิธีศีลศักดิ์สิทธิ์ทั้ง 7 ประการ และเพื่อศึกษาการผลิตซ้ำเพื่อสืบทอดพิธีศักดิ์สิทธิ์ทั้ง 7 ประการ ของศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกผ่านสื่อออนไลน์ ภายหลังสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 โดยใช้กรอบแนวคิดสัญญะวิทยาและแนวคิดต้นไม้แห่งคุณค่าเป็นเครื่องมือในการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพที่ได้จากการสัมภาษณ์เชิงลึกและการสังเกตแบบมีส่วนร่วม ผลการวิจัยพบว่า แม้รูปแบบการประกอบพิธีกรรมจะเปลี่ยนแปลงจากออนไซต์สู่ระบบออนไลน์ แต่แก่นสารสำคัญที่สะท้อนผ่านสัญญะทางศาสนายังคงได้รับการถ่ายทอดอย่างครบถ้วน โดยเฉพาะสัญญะที่แสดงถึงความศรัทธาในศีลศักดิ์สิทธิ์ ความสามัคคีของสมาชิกคริสตชน และการสร้างชุมชนแห่งความเชื่อทางดิจิทัล ทั้งนี้ การสื่อสารพิธีกรรมผ่านสื่อออนไลน์มิได้ลดทอนคุณค่าทางศาสนา หากแต่เป็นการสืบทอดศรัทธาในบริบทของ “วิถีปกติถัดไป” ที่ตอบสนองต่อข้อจำกัดทางกายภาพและเทคโนโลยี โดยองค์ความรู้ที่ได้จากการวิจัยนี้ชี้ให้เห็นถึงพลวัตของความเชื่อทางศาสนาในสังคมร่วมสมัย การปรับตัวเชิงวัฒนธรรมผ่านสื่อและศักยภาพของสื่อดิจิทัลในการรักษารูปแบบและความหมายของพิธีกรรมในช่วงเปลี่ยนผ่านของยุคสมัย

เอกสารอ้างอิง

กาญจนา แก้วเทพ และสมสุข หินวิมาน. (2551). สายธารนักคิดทฤษฎีเศรษฐศาสตร์การเมืองกับสื่อสารศึกษา. ภาพพิมพ์.

กาญจนา แก้วเทพ. (2542). การวิเคราะห์สื่อ แนวคิดและเทคนิค (พิมพ์ครั้งที่ 2). เอดิสันเพรสโพรดักส์.

กาญจนา แก้วเทพ. (2549). ยึดหลักปักแน่นกับงานสื่อพื้นบ้านสื่อสารสุขภาวะ. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

มหาวิทยาลัยขอนแก่น. (2561). องค์ประกอบศาสนาต่าง ๆ. Khon Kaen University E-learning. https://e-learning.kku.ac.th/mod/page/view.php?id=246415

สุรชัย ชุ่มศรีพันธุ์. (19 ตุลาคม 2558). การเข้ามาของคริสตศาสนาในสยาม. หอจดหมายเหตุอัครสังฆมณฑลกรุงเทพฯ. https://www.catholichaab.com/main/index.php/2015-09-22-02-53-59/2015-09-30-02-40-56/524-1

ธัญจิรา ศรีคำ. (2552). การสื่อสารกับการผลิตซ้ำเพื่อสืบทอดพิธีกรรมสามปีสี่รวงข้าวของชุมชนไทลื้อบ้านล้า อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

วัชราภรณ์ ดิษฐป้าน. (2557). พระอุปคุต: การสืบทอดและการผลิตซ้ำความเชื่อ ตำนานและพิธีกรรมในสังคมไทยปัจจุบัน [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย.

สื่อมวลชนคาทอลิกประเทศไทย. (2565). พิธีมิสซาออนไลน์ โบสถ์อัสสัมชัญบางรัก. https://www.facebook.com/thaicatholicmedia

ศิริพจน์ สกุลทอง. (2546). กระบวนการสืบทอดจากสื่อสัญลักษณ์ทางพิธีกรรม “ศีลศักดิ์สิทธิ์ 7 ประการ” ไปสู่ความเชื่อศรัทธาและการดำเนินชีวิตทางธุรกิจ แบบมีจริยธรรมของชุมชนชาวคริสต์ (โรมันคาทอลิก) ของโบสถ์พระมารดานิจจานุเคราะห์ กรุงเทพมหานคร [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.

Eternal Word Television Network. (n.d.). Act of Spiritual Communion. https://www.ewtn.com/catholicism/devotions/act-of-spiritual-communion-339

Pike, K. L. (1954). Language in relation to a unified theory of the structure of human behavior. Summer Institute of Linguistics.

Williams, R. (1981). Culture. Fontana Press.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-27

รูปแบบการอ้างอิง

เอื้อจรัสพันธุ์ อ., & อุดมผล ณ. (2025). การตีความสัญญะและการสืบทอดพิธีศีลศักดิ์สิทธิ์ทั้ง 7 ประการของศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกในกรุงเทพมหานครผ่านสื่อออนไลน์: กรณีศึกษาหลังสถานการณ์โควิด-19 ในบริบทวิถีปกติถัดไป. วารสารสังคมวิจัยและพัฒนา, 7(2), 114–128. สืบค้น จาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/JMARD/article/view/272019