แนวทางการบริหารหลักสูตรการศึกษาปฐมวัยโรงเรียนในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเลย เขต 1 ตามแนวคิดการพัฒนานักเรียนอย่างเป็นองค์รวม
คำสำคัญ:
การบริหารหลักสูตร, การศึกษาปฐมวัย, การพัฒนาผู้เรียน, การบริหารการศึกษาบทคัดย่อ
การวิจัยนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development: R&D) มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาสภาพปัจจุบันและสภาพที่พึงประสงค์ของแนวทางการบริหารหลักสูตรการศึกษาปฐมวัยในโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเลย เขต 1 ตามแนวคิดการพัฒนาผู้เรียนอย่างเป็นองค์รวม และ (2) ศึกษาแนวปฏิบัติที่ดีในการบริหารหลักสูตรในบริบทดังกล่าว กลุ่มตัวอย่างได้จากการสุ่มแบบชั้นภูมิ (Stratified Random Sampling) และสุ่มอย่างง่าย (Simple Random Sampling) ประกอบด้วยผู้บริหารสถานศึกษา รองผู้อำนวยการ และครูปฐมวัย รวม 113 คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบวิเคราะห์เนื้อหา แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ แบบบันทึกการสนทนากลุ่ม และแบบตรวจสอบข้อมูล แบบสอบถามมีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ 0.906 และแบบสัมภาษณ์มีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.916 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์เนื้อหา และการวิเคราะห์แบบอุปนัย ผลการวิจัยพบว่า (1) สภาพปัจจุบันของแนวทางการบริหารหลักสูตรอยู่ในระดับปานกลาง โดยด้านประสิทธิผลของการพัฒนาเด็กปฐมวัยอยู่ในระดับมากที่สุด ส่วนสภาพที่พึงประสงค์โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด โดยด้านปัจจัยการบริหารหลักสูตรมีความสำคัญสูงสุด (2) แนวปฏิบัติที่ดีพบว่าผู้บริหารและครูปฐมวัยร่วมกันวางแผนและดำเนินการตามกระบวนการ 5 ขั้น ได้แก่ การบริหาร การวางแผนและพัฒนา การจัดการเรียนรู้ การติดตามประเมินผล และการพัฒนาบุคลากร (3) แนวทางการบริหารหลักสูตรที่พัฒนาขึ้น มี 5 องค์ประกอบหลัก ซึ่งผ่านการตรวจสอบว่ามีความถูกต้อง เหมาะสม และเป็นไปได้ในระดับมากที่สุด สามารถสนับสนุนการพัฒนาเด็กปฐมวัยอย่างเป็นองค์รวม ทั้งด้านร่างกาย อารมณ์ สังคม และสติปัญญาอย่างสมดุล
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงศึกษาธิการ. (2560). หลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560. โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
กองกิจกรรมทางกายเพื่อสุขภาพ. (2564). การส่งเสริมกิจกรรมทางกายสำหรับเด็กปฐมวัยในประเทศไทย: กรณีศึกษา 5 ภูมิภาค. วารสารสาธารณสุข, 5(2), 45–60.
กาญจนา จันทรประจำ. (2564). แนวทางการบริหารงานวิชาการปฐมวัยของครูในโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตาก เขต 1 อำเภอเมืองตาก. วารสารการศึกษาทบทวน คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 8(3), 74–85.
กิติชัย วงศ์ศิลปะกุล และประเสริฐ อินทร์รักษ์. (2564). การบริหารจัดการประสบการณ์การเรียนรู้ตามหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560 ในโรงเรียนสังกัดกรุงเทพมหานคร. วารสารศิลปะการจัดการ, 5(3), 749–763.
เกียรติสุดา ศรีสุข. (2552). ระเบียบวิธีวิจัย (พิมพ์ครั้งที่ 3). โรงพิมพ์ครองช้างพริ้นติ้ง.
ขวัญหญิง ศรีบ้านคลอง และนิคม นาคอ้าย. (2566). การศึกษาการบริหารหลักสูตรการศึกษาปฐมวัยของศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก สังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จังหวัดพิษณุโลก. วารสารวิจัยวิชาการ, 6(4), 393–407.
จุติกาญจน์ สังข์ยิ้ม. (2565). การศึกษาพหุปัญญาของเด็กปฐมวัยที่เข้าร่วมกิจกรรมโยคะ. วารสารวิจัยทางการศึกษา, 15(2), 85–98.
ฉัตรวิไล สุรินทร์ชมพู. (2564). รูปแบบการบริหารหลักสูตรการศึกษาปฐมวัยที่จัดประสบการณ์การเรียนรู้ในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาเด็กปฐมวัยแบบองค์รวม [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยนเรศวร]. คลังสารสนเทศดิจิทัล มหาวิทยาลัยนเรศวร. https://nuir.lib.nu.ac.th/dspace/handle/123456789/3379
ณฐภาส์ รัชตะกุลธำรง. (2565). แนวทางการพัฒนาการบริหารงานวิชาการของโรงเรียนอนุบาลเอกชนในกรุงเทพมหานคร ตามแนวคิดทักษะการดูแลตนเองของเด็กปฐมวัย [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. คลังสารสนเทศดิจิทัล จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/6376/
ทิศนา แขมมณี. (2564). ศาสตร์การสอน: องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ (พิมพ์ครั้งที่ 25). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
มัทรี แก้วยนต์ประเสริฐ. (2563). แนวทางการพัฒนาการบริหารงานวิชาการโรงเรียนอนุบาลอุบลราชธานี สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุบลราชธานี เขต 1. วารสารบริหารการศึกษา บัณฑิตบัวบัณฑิต, 20(4), 23–34.
วรรณี แกมเกตุ. (2555). ระเบียบวิธีวิจัยทางพฤติกรรมศาสตร์ (พิมพ์ครั้งที่ 3). สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วรรธนา นันตาเขียน. (2563). การพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้เชิงบูรณาการเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดเชิงบริหารสำหรับเด็กปฐมวัย [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ]. คลังสารสนเทศดิจิทัล มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. http://ir-ithesis.swu.ac.th/dspace/bitstream/123456789/1279/1/gs591150011.pdf
วิชัย พัฒนพงศ์. (2566). บทบาทของผู้บริหารสถานศึกษาในการส่งเสริมการพัฒนาวิชาชีพของครูปฐมวัย. วารสารการบริหารการศึกษา, 18(2), 75–90.
สมศรี แก้วมณี. (2565). การพัฒนาสมรรถนะครูปฐมวัยผ่านกระบวนการเรียนรู้เชิงรุก. วารสารการศึกษาไทย, 12(1), 45–60.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2564). รายงานผลการติดตามการดำเนินงานตามมาตรฐานสถานพัฒนาเด็กปฐมวัยแห่งชาติ ประจำปีงบประมาณ 2563. สำนักนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัย. บริษัท พริกหวานกราฟฟิค จำกัด.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2566). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560 - 2579. บริษัท พริกหวานกราฟฟิค จำกัด. https://www.onec.go.th/index.php/book/BookView/1540
สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดเลย. (2566). รายงานผลการดำเนินงานตามแผนปฏิบัติราชการ ของสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดเลย ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 จังหวัดเลย. สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดเลย. https://www.loeipeo.go.th/webnew/2025/05/29/
สุกัญญา แก้วสุขา และภูมิพิพัฒน์ รักพรมงคล. (2566). แนวทางการพัฒนาการจัดการศึกษาปฐมวัยตามหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พ.ศ. 2560 ของกลุ่มโรงเรียนช่องลมสุขสันต์ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากำแพงเพชร เขต 1. วารสารสันติศึกษามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย, 11(3), 888–902.
อรอุมา ไมยวงค์. (2564). ปัจจัยด้านการบริหารที่มีผลต่อประสิทธิผลของโรงเรียนขนาดเล็ก สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครพนม [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร]. คลังสารสนเทศดิจิทัล มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร. https://gsmis.snru.ac.th/e-thesis/file_att1/2021113062421229134_fulltext.pdf
Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by nature and design. Harvard University Press.
Center on the Developing Child at Harvard University. (2011). Building the brain’s “air traffic control” system: How early experiences shape the development of executive function. Harvard University.
Johnson, R., & Kim, L. (2020). Evaluating early childhood education curricula: Global approaches and local adaptations. International Journal of Curriculum Development, 27(1), 150–165.
Johnson, R., & Lee, M. (2022). Strengthening instructional leadership in early childhood education centers. Journal of Educational Leadership, 35(2), 180–195.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607–610.
Likert, R. (1961). New patterns of management. McGraw-Hill.
Miller, T., & White, S. (2021). Tracking and assessing early childhood development in preschool settings. Journal of Early Childhood Studies, 30(2), 220–238.
Murungi, C. G. (2021). Children's safety and security in non-formal pre-primary schools: The intervention measures. Journal of Education and Learning, 10(4), 505–510.
OECD. (2020). Curriculum (re)design: A series of thematic reports from the OECD Education 2030 project. OECD Publishing. https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/about/projects/edu/education-2040/2-1-curriculum-design/brochure-thematic-reports-on-curriculum-redesign.pdf
Pianta, R. C., Barnett, W. S., Burchinal, M., & Thornburg, K. R. (2019). The effects of preschool education: What we know, how public policy is or is not aligned with the evidence base, and what we need to know. Psychological Science in the Public Interest, 20(2), 49–88. https://www.researchgate.net/publication/273593015_The_Effects_of_Preschool_Education_What_We_Know_How_Public_Policy_Is_or_Is_Not_Aligned_With_the_Evidence_Base_and_What_We_Need_to_Know
Raikes, A. (2021). Measuring quality of preprimary education in Sub-Saharan Africa: Evaluation of the Measuring Early Learning Environments Scale. Early Childhood Research Quarterly, 54, 256–270.
Shonkoff, J. P., & Phillips, D. A. (2020). From neurons to neighborhoods: The science of early childhood development. National Academies Press.
Sylva, K., Melhuish, E., Sammons, P., Siraj-Blatchford, I., & Taggart, B. (2020). Early childhood matters: Evidence from the Effective Pre-school and Primary Education project. Routledge.
Taba, H. (1962). Curriculum development: Theory and practice. Harcourt Brace World.
UNICEF. (2021). The State of the World’s Children 2021: On my mind – Promoting, protecting, and caring for children’s mental health. United Nations Children's Fund.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารสังคมวิจัยและพัฒนา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
