อัตลักษณ์กับวาทกรรมความปกติใหม่ในเรื่องสั้นแนวโควิด
คำสำคัญ:
เรื่องสั้นแนวโควิด, อัตลักษณ์เรื่องสั้นแนวโควิด, วาทกรรมความปกติใหม่, โควิด-19, การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาอัตลักษณ์การประกอบสร้างเรื่องของเรื่องสั้นแนวโควิดและบทบาทของเรื่องสั้นแนวโควิดที่ส่งผลกระทบและการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในสังคม โดยศึกษาเรื่องสั้นแนวโควิด จำนวน 37 เรื่อง เป็นแหล่งข้อมูลหลัก และสำรวจความคิดเห็นกลุ่มประชากรตัวอย่างที่เป็นนักศึกษาในรายวิชาวรรณกรรมกับการวิจารณ์สำหรับครู มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์ และครูภาษาไทยในเขตพื้นที่จังหวัดนครสวรรค์เป็นข้อมูลประกอบการวิจัยในส่วนของการส่งผลกระทบและการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในสังคม
ผลการศึกษาพบว่า อัตลักษณ์ของเรื่องสั้นแนวโควิด คือ เรื่องสั้นที่สร้างการรับรู้เกี่ยวกับสังคมช่วงโควิด อำนาจของวาทกรรมและการโต้กลับวาทกรรมความปกติใหม่ที่มีอิทธิพลต่อผู้แต่งมีอำนาจต่อการสร้างประเภทย่อยของเรื่องสั้นแนวโควิด แบ่งได้ 3 กลุ่ม ได้แก่ เรื่องที่มีวาทกรรมความปกติใหม่เป็นกรอบแนวคิดของเรื่อง ผลิตซ้ำวาทกรรมความปกติใหม่เป็นวัฒนธรรมชีวิตปลอดภัย และเรื่องแนวสังคมสามัคคีธรรม สร้างวาทกรรมความสามัคคี คือ พลังขับเคลื่อนสังคมแบบปกติใหม่ออกจากวิกฤตความทุกข์ยากอย่างเป็นรูปธรรม เรื่องทั้ง 2 ประเภทนี้ สร้างผลกระทบและการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมเชิงบวกต่อการยอมรับความปกติใหม่ สอดคล้องกับความเห็นของกลุ่มตัวอย่างหลังรับรู้เนื้อหาของเรื่องที่รู้สึกมีความหวังและกำลังใจมากขึ้น และเรื่องที่ตั้งคำถามต่อความปกติใหม่ว่าคือความไม่ปกติที่สร้างความทุกข์ยากผ่านอัตลักษณ์ผู้ทุกข์ทนของตัวละคร จึงเป็นภาคปฏิบัติการทางวาทกรรมที่มีลักษณะสร้างความรู้สึกเชิงลบต่อความปกติใหม่ สอดคล้องกับพฤติกรรมการรับรู้ของกลุ่มตัวอย่างที่เปลี่ยนไปในเชิงลบหรือสิ้นหวัง
เอกสารอ้างอิง
กรมควบคุมโรค. (2563). ศ.นพ.ยง ย้ำความร่วมมือ อดทน มีวินัยป้องกันตนเอง ช่วยป้องกัน โควิด 19 ระลอก 2 ได้. https://www.ddc.moph.go.th/dncd/news.php?news=14379&deptcode=dncd
กองสาธารณสุขฉุกเฉิน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (2565). ถอดบทเรียนการเตรียมความพร้อมรองรับการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ระดับเขตสุขภาพ ระหว่างวันที่ 1 มกราคม 2563-1 กรกฎาคม 2565. กองสาธารณสุขฉุกเฉิน.
กิตติศักดิ์ คงคา. (2564). 21 นาฬิกาครั้งสุดท้าย. ใน รวมเรื่องสั้น COVID-19 เรื่องเล่าจากพื้นที่สีแดงเข้ม. บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์. (2563). กระชากเปลี่ยนอนาคต: วิเคราะห์ปฏิวัติโควิด. ซัคเซสพับลิชชิ่ง.
ขจิตขวัญ วิกิจสาละ. (2564). ศาสตร์การเล่าเรื่องในสื่อสารศึกษา. วารสารศาสตร์, 14(3), 9-85.
คงกฤช ไตรยวงศ์. (2556). อัตลักษณ์แบบเรื่องเล่าตามทัศนะของปอล ริเกอร์. ใน ปกรณ์ สิงห์สุริยา (บ.ก.), เรื่องเล่าอัตลักษณ์ และความยุติธรรมในปรัชญาของปอล ริเกอร์ (น. 95-140). โครงการจัดพิมพ์คบไฟ.
คงเดช จาตุรันต์รัศมี. (2563). คุณพยายามแล้ว. ใน จิรเดช โอภาสพันธ์วงศ์ (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นสถาน ณ กาลไม่ปกติ (น. 10-27). เดย์ โพเอทส์.
คำเธียร. (2564). คืนล็อกดาวน์. ใน อังคณา จิตรักวงศ์สกุล (บ.ก.), รวมเรื่องสั้น COVID-19 เรื่องเล่าจากพื้นที่สีแดงเข้ม (น. 198-226). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
จรัญ ยั่งยืน. (2563). กอด. ใน ตรีศิลป์ บุญขจร (บ.ก.), รวมเรื่องวรรณกรรมโควิด เปลี่ยนโรคให้เป็นเรื่อง:สู้โค-วิด แปรวิกฤตเป็นโอกาส (น. 81-99). สมาคมภาษาและหนังสือแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์.
จำลอง ฝั่งชลจิตร. (2564ก). จัดบ้านครั้งเดียว. ใน ปันปรีดา ฝั่งชลจิตร (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นลาไล (น. 117-136). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
จำลอง ฝั่งชลจิตร. (2564ข). บันทึกเป็นท่อน ๆ (24 เฟรมต่อวินาที). ใน ปันปรีดา ฝั่งชลจิตร (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นลาไล (น. 79-98). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
จำลอง ฝั่งชลจิตร. (2564ค). โรคระบาดจากห้องคลอด (โควิด-19). ใน ปันปรีดา ฝั่งชลจิตร (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นลาไล (น. 99-116). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
จำลอง ฝั่งชลจิตร. (2564ง). สตูลไม่ไกล. ใน ปันปรีดา ฝั่งชลจิตร (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นลาไล (น. 153-202). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
จำลอง ฝั่งชลจิตร. (2564จ). อ่อนเค็ม. ใน ปันปรีดา ฝั่งชลจิตร (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นลาไล (น. 213-226). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
จิดานันท์ เหลืองเพียรสมุท. (2563). Time Traveler Breakpoint at 2020. ใน จิรเดช โอภาสพันธ์วงศ์ (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นสถาน ณ กาลไม่ปกติ (น. 28-53). เดย์ โพเอทส์.
จิรัฏฐ์ ประเสริฐทรัพย์. (2563). หัวนอนปลายเท้า. ใน จิรเดช โอภาสพันธ์วงศ์ (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นสถาน ณ กาลไม่ปกติ (น. 54-77). เดย์ โพเอทส์.
จิราภรณ์ วิหวา. (2563). ข่าวดีจากนกกางเขน. ใน จิรเดช โอภาสพันธ์วงศ์ (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นสถาน ณ กาลไม่ปกติ (น. 78-89). เดย์ โพเอทส์.
โจนาธาน คัลเลอร์. (2561). ทฤษฎีวรรณคดี: ความรู้ฉบับพกพา. บุ๊คสเคป.
ฉัตรรวี เสนธนิสศักดิ์. (2563). ดอกไม้ ประตู แจกัน ดินทราย ต้นไม้ใหม่. ใน จิรเดช โอภาสพันธ์วงศ์ (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นสถาน ณ กาลไม่ปกติ (น. 90-99). เดย์ โพเอทส์.
ชวลักษณ์. (2564). คำพิพากษาคดีข้ามเวลา. ใน อังคณา จิตรักวงศ์สกุล (บ.ก.), รวมเรื่องสั้น COVID-19 เรื่องเล่าจากพื้นที่สีแดงเข้ม (น. 296-316). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
ณัฐภูมิ ฤทธิ์นอก. (2563). บ้านนอก ออกกรุง. ใน ตรีศิลป์ บุญขจร (บ.ก.), รวมเรื่องวรรณกรรมโควิด เปลี่ยนโรคให้เป็นเรื่อง:สู้โควิด แปรวิกฤตเป็นโอกาส (น. 129-143). สมาคมภาษาและหนังสือแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์.
ทวิวัฒน์. (2564). ติอาร์ท. ใน อังคณา จิตรักวงศ์สกุล (บ.ก.), รวมเรื่องสั้น COVID-19 เรื่องเล่าจากพื้นที่สีแดงเข้ม (น. 272-295). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
ธนชาติ ศิริภัทราชัย. (2563). Watch from Home. ใน จิรเดช โอภาสพันธ์วงศ์ (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นสถาน ณ กาลไม่ปกติ (น. 100-115). เดย์ โพเอทส์.
ธีรภัทร์. (2564). เสียง : 319. ใน อังคณา จิตรักวงศ์สกุล (บ.ก.), รวมเรื่องสั้น COVID-19 เรื่องเล่าจากพื้นที่สีแดงเข้ม (น. 153-176). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
ธุวัฒธรรพ์. (2564). ทางรอด I ทางตาย I ทางเลือก II. ใน อังคณา จิตรักวงศ์สกุล (บ.ก.), รวมเรื่องสั้น COVID-19 เรื่องเล่าจากพื้นที่สีแดงเข้ม (น. 37-59). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
นินหวา. (2564). แค่ควัน. ใน อังคณา จิตรักวงศ์สกุล (บ.ก.), รวมเรื่องสั้น COVID-19 เรื่องเล่าจากพื้นที่สีแดงเข้ม (น. 107-130). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
ปรมินทร์ ตั้งโอภาสวิไลสกุล. (2565). ความทนทุกข์ของชนชั้นกลาง (กลุ่มหนึ่ง) ในเมืองกรุงฯ: รายงาน การศึกษาเบื้องต้นเกี่ยวกับวิถีชีวิตและเสียงที่หายไปในวิกฤตโรคระบาดโควิด-19. วารสารปาริชาต มหาวิทยาลัยทักษิณ, 35(2), 50-68.
พิเชฐ แสงทอง. (2565). วรรณกรรมวิจารณ์: แนวคิดและปฏิบัติการ (พิมพ์ครั้งที่ 2). ศูนย์ภาษาไทยสงขลานครินทร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
แพน พงศ์พนรัตน์. (2564). สร้างสะพาน. ใน อังคณา จิตรักวงศ์สกุล (บ.ก.), รวมเรื่องสั้น COVID-19 เรื่องเล่าจากพื้นที่สีแดงเข้ม (น. 253-271). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
ภัทรา ภูกาญจนมรกต. (2563). หนึ่งร้อยแปดสิบวัน. ใน ตรีศิลป์ บุญขจร (บ.ก.), รวมเรื่องวรรณกรรมโควิด เปลี่ยนโรคให้เป็นเรื่อง:สู้โควิด แปรวิกฤตเป็นโอกาส (น. 47-64). สมาคมภาษาและหนังสือแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์.
ภู กระดาษ. (2563). ความชื้นสัมพัทธ์ต่างหากที่เป็นตัวแบ่งฤดูกาล มิใช่อุณหภูมิตามที่เขาหลอกลวง. ใน จิรเดช โอภาสพันธ์วงศ์ (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นสถาน ณ กาลไม่ปกติ. (น. 130-143). เดย์ โพเอทส์.
มายาโรส. (2564). Post-Truth ไวรัสล้างความจริง. ใน อังคณา จิตรักวงศ์สกุล (บ.ก.), รวมเรื่องสั้น COVID-19 เรื่องเล่าจากพื้นที่สีแดงเข้ม (น. 9-36). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
ริญญา ทวีสกุล. (2564). ย่าจ๋า. ใน อังคณา จิตรักวงศ์สกุล (บ.ก.), รวมเรื่องสั้น COVID-19 เรื่องเล่าจากพื้นที่สีแดงเข้ม (น. 60-80). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
เรวัต อริยกุลชัย. (2563). ระยะห่าง. ใน ตรีศิลป์ บุญขจร (บ.ก.), รวมเรื่องวรรณกรรมโควิด เปลี่ยนโรคให้เป็นเรื่อง:สู้โควิด แปรวิกฤตเป็นโอกาส (น. 112-128). สมาคมภาษาและหนังสือแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์.
ลายา. (2564). ไปตามทางที่เธอย่อมรู้ดี. ใน อังคณา จิตรักวงศ์สกุล (บ.ก.), รวมเรื่องสั้น COVID-19 เรื่องเล่าจากพื้นที่สีแดงเข้ม. (น. 177-197). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
ลายา. (2564ก). เช้าที่ตะวันสีทองไม่ส่องแสง. ใน อังคณา จิตรักวงศ์สกุล (บ.ก.), รวมเรื่องสั้น COVID-19 เรื่องเล่าจากพื้นที่สีแดงเข้ม. (น. 227-252). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
วิชัย วงษ์ใหญ่ และ มารุต พัฒผล. (2562). การถอดบทเรียนเพื่อการเปลี่ยนแปลง. ศูนย์ผู้นำนวัตกรรมหลักสูตรและการเรียนรู้ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
วินทกานท์. (2563). จากเลถึงดอย ปลาและนาขั้นบันได. ใน ตรีศิลป์ บุญขจร (บ.ก.), รวมเรื่องวรรณกรรมโควิด เปลี่ยนโรคให้เป็นเรื่อง:สู้โควิด แปรวิกฤตเป็นโอกาส (น. 144-161). สมาคมภาษาและหนังสือแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์.
วิภาพ คัญทัพ. (2563). รถประจำทางในคืนที่วิ่งไปอย่างไม่ธรรมดา. ใน ตรีศิลป์ บุญขจร (บ.ก.), รวมเรื่องวรรณกรรมโควิด เปลี่ยนโรคให้เป็นเรื่อง:สู้โควิด แปรวิกฤตเป็นโอกาส (น. 65-80). สมาคมภาษาและหนังสือแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์.
วิศุทธิ์ พรนิมิต. (2563). โลมา. ใน จิรเดช โอภาสพันธ์วงศ์ (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นสถาน ณ กาลไม่ปกติ (น. 144-153). เดย์ โพเอทส์.
ศุภชัย พานิชภักดิ์. (2564). จินตภาพใหม่ของประเทศไทยหลังวิกฤต. ใน สถาบันพระปกเกล้า, จินตภาพใหม่การกระจายอำนาจเพื่อลดความเหลื่อมล้ำ: บทเรียนจากโควิด-19. สถาบันพระปกเกล้า.
สำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม. (2564). โครงการศึกษาวัฒนธรรมไทยในกระแสการเปลี่ยนแปลงจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19). https://www.mhesi.go.th/index.php/all-media/book/4362-2019-covid-19.html
สุรเดช โชติอุดมพันธ์. (2559). ทฤษฎีวรรณคดีวิจารณ์ตะวันตกในคริสต์ศตวรรษที่ 20. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุริยา แดนลำโขง. (2563). ฝนแรกแห่งเดือนมีนาคม. ใน ตรีศิลป์ บุญขจร (บ.ก.), รวมเรื่องวรรณกรรมโควิด เปลี่ยนโรคให้เป็นเรื่อง:สู้โควิด แปรวิกฤตเป็นโอกาส (น. 100-111). สมาคมภาษาและหนังสือแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์.
อภิญญา เฟื่องฟูสกุล. (2546). อัตลักษณ์ Identity การทบทวนทฤษฎีและกรอบแนวคิด. คณะกรรมการสภาวิจัยแห่งชาติ สาขาสังคมวิทยา สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.
อ้อมแก้ว กัลยาณพงศ์. (2563). นั่นคือแมงกะพรุนหรือโคมไฟที่ห้อยย้อย. ใน จิรเดช โอภาสพันธ์วงศ์ (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นสถาน ณ กาลไม่ปกติ (น. 168-187). เดย์ โพเอทส์.
อารยา ราษฎร์จำเริญสุข. (2563). ความไม่ปรากฏ. ใน จิรเดช โอภาสพันธ์วงศ์ (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นสถาน ณ กาลไม่ปกติ (น. 188-209). เดย์ โพเอทส์.
อุทิศ เหมะมูล. (2563). คนที่ไม่ใช่ ยังไงก็สังหารจอมทัพอัศวินไม่ได้. ใน จิรเดช โอภาสพันธ์วงศ์ (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นสถาน ณ กาลไม่ปกติ (น. 210-229). เดย์ โพเอทส์.
อุรุดา โควินท์. (2563). ขอโทษ. ใน จิรเดช โอภาสพันธ์วงศ์ (บ.ก.), รวมเรื่องสั้นสถาน ณ กาลไม่ปกติ (น. 230-245). เดย์ โพเอทส์.
leGGyDan. (2564). ออกซิเจน. ใน อังคณา จิตรักวงศ์สกุล (บ.ก.), รวมเรื่องสั้น COVID-19 เรื่องเล่าจากพื้นที่สีแดงเข้ม (น. 81-106). บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารสังคมวิจัยและพัฒนา

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.