ระบบกฎหมายเกี่ยวกับการจัดสรรเงินอุดหนุนให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในประเทศไทย

บทคัดย่อ

บทความฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาหลักเกณฑ์ทางกฎหมายที่เป็นฐานอำนาจในการกำหนดการจัดสรรเงินอุดหนุนแก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น รวมถึงหลักเกณฑ์ทางกฎหมายที่กำหนดกรอบในการใช้จ่ายเงินอุดหนุนขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จากการศึกษาจึงพบปัญหาทางกฎหมายที่สำคัญ ได้แก่ ปัญหาประการแรก ปัญหาการขัดต่อหลักความเป็นอิสระทางการคลังขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ปัญหาประการที่สอง ปัญหาหลักเกณฑ์ทางกฎหมายเกี่ยวกับการจัดสรรและการใช้จ่ายเงินอุดหนุนให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการปฏิบัติภารกิจที่ได้รับการถ่ายโอนจากส่วนกลางที่ไม่เหมาะสม ไม่เท่าเทียมและไม่เป็นธรรม ซึ่งแต่ละประเด็นนี้มีปัญหาที่เป็นประเด็นปัญหาย่อยให้ต้องพิจารณา

ข้อเสนอแนะของปัญหาทางกฎหมายข้างต้นนั้น ผู้เขียนได้เสนอให้มีการแก้ไขกฎหมาย ได้แก่ พระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 ที่แก้ไขเพิ่มเติมในปี พ.ศ. 2549 ระเบียบกระทรวงหมาดไทยว่าด้วยวิธีการงบประมาณขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2563 เพื่อเป็นการกำหนดกรอบทางกฎหมายสำหรับการจัดสรร และการใช้จ่ายเงินอุดหนุนขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นโดยสอดคล้องกับหลักความเป็นอิสระขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ทั้งมีวัตถุประสงค์เพื่อให้เกิดความเป็นธรรมและเท่าเทียมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นแต่ละรูปแบบ โดยต้องกำหนดกรอบการจัดสรรเงินอุดหนุนให้มีความชัดเจนมากขึ้น และให้มีการคำนึงถึงศักยภาพและขนาดขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีความแตกต่างกันในด้านสถานะทางการคลัง รวมถึงการกำหนดกรอบของหลักเกณฑ์ที่ให้อำนาจกระทรวงมหาดไทย โดยกระทรวงมหาดไทยต้องไม่ก้าวล่วงความเป็นอิสระทางการคลังขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมากจนเกินไป