การเลือกใช้บรรจุภัณฑ์อาหาร ความรู้เกี่ยวกับผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และทัศนคติต่อการเลือกใช้บรรจุภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมของผู้ค้าแผงลอยรอบโรงเรียนประถมศึกษาในเขตเมือง
คำสำคัญ:
แผงลอยจำหน่ายอาหาร, บรรจุภัณฑ์อาหาร, ความรู้และทัศนคติของผู้ค้า, โรงเรียนประถมศึกษาบทคัดย่อ
การวิจัยนี้เป็นการศึกษาประเภทบรรจุภัณฑ์อาหารที่ใช้ในร้านแผงลอยรอบโรงเรียนประถมศึกษาในเขตเมือง จังหวัดอุบลราชธานี โดยเลือกโรงเรียนที่มีครูและนักเรียนมากที่สุด 3 ลำดับแรกในเขตเทศบาลนครอุบลราชธานี ได้แก่ โรงเรียนอนุบาลอุบลราชธานี โรงเรียนอุบลวิทยาคม และโรงเรียนมูลนิธิวัดศรีอุบลรัตนาราม ทำการเก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป เช่น ประเภทของอาหารที่ขาย ประเภทของบรรจุภัณฑ์ที่ใช้ ความรู้เกี่ยวกับผลกระทบของบรรจุภัณฑ์พลาสติกต่อสิ่งแวดล้อม และทัศนคติเกี่ยวกับการเลือกใช้บรรจุภัณฑ์กับผู้ค้าแผงลอยรอบบริเวณโรงเรียน จำนวน 70 ร้าน ในเดือนกันยายน พ.ศ. 2566 ผลการศึกษา พบว่า ประเภทของอาหารที่ขายเป็นประเภทเครื่องดื่มมากที่สุด ร้อยละ 29.5 ประเภทของบรรจุภัณฑ์ที่ใช้เป็นถุงพลาสติกหูหิ้วมากที่สุด ร้อยละ 77.1 รองลงมาคือถุงหูหิ้วพลาสติกสำหรับแก้วน้ำ ร้อยละ 41.4 ร้านค้าใช้บรรจุภัณฑ์พลาสติกเฉลี่ย 119.91 ชิ้นต่อวัน (SD=32.73) ส่วนใหญ่ซื้อมาจากร้านขายของชำทั่วไป ร้อยละ 27.1 ราคาซื้อเฉลี่ย 151 บาท/ครั้ง (SD=46.87) กลุ่มตัวอย่างมีความรู้เรื่องผลกระทบของบรรจุภัณฑ์พลาสติกต่อสิ่งแวดล้อมอยู่ในระดับดีมากที่สุด ร้อยละ 82.9 โดยร้อยละ 85.7 ทราบว่าบรรจุภัณฑ์จากกระดาษเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม แต่ขาดความรู้เกี่ยวกับการเผาบรรจุภัณฑ์พลาสติกจะก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศ ร้อยละ 62.9 ทัศนคติของกลุ่มตัวอย่างอยู่ในระดับดีมาก ร้อยละ 68.6 โดยเห็นว่าการลดการใช้พลาสติกเป็นสิ่งสำคัญ แต่ยังรู้สึกว่าผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมยากต่อการหาซื้อ (ร้อยละ 61.4) ดังนั้น ภาครัฐควรมีนโยบายที่ส่งเสริมให้มีการใช้บรรจุภัณฑ์ที่ย่อยสลายได้หรือรีไซเคิลได้มากขึ้น พร้อมให้ความรู้กับผู้ค้าแผงลอยเกี่ยวกับการบรรจุภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น
เอกสารอ้างอิง
กรมควบคุมมลพิษ. (2565). ข้อมูลสถานการณ์ขยะมูลฝอยของจังหวัดอุบลราชธานี. https://thaimsw.pcd.go.th/report1.php?year=2565
กลุ่มงานสารสนเทศ โรงเรียนมูลนิธิวัดศรีอุบลรัตนาราม. (2565). ประวัติโรงเรียนมูลนิธิวัดศรีอุบลรัตนาราม. https://sriubon.ac.th/page/view/1
กลุ่มงานสารสนเทศ โรงเรียนอนุบาลอุบลราชธานี. (2565). ประวัติโรงเรียนอนุบาลอุบลราชธานี. https://data.boppobec.info/web/index_view_history.php?School_
กลุ่มงานสารสนเทศ โรงเรียนอุบลวิทยาคม. (2565). ประวัติโรงเรียนอุบลวิทยาคม. https://ubonwit.ac.th/index.php
จุฑากานต์ บุญมี. (2555). พลาสติกชีวภาพ (Biodegradable plastics) ทางเลือกที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม. วารสารสิ่งแวดล้อม, 16(2), 15-19. https://digital.car.chula.ac.th/cgi/viewcontent.cgi?article=1014&context=cuej
จุรีวรรณ จันพลา, ชุติกานต์ ครุฑบุญยงค์, พิชญธิดา เลียว, เพ็ญประภา ฆ้องประเสริฐ และลภัสศรัณย์ สุริยะพันธุ์. (2568). ปัจจัยที่ส่งผลต่อความตั้งใจในการใช้บรรจุภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมของผู้ประกอบการในตลาดวันพุธ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน. วารสารวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย, 20(71), 23-35. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/researchjournal-lru/article/view/276198
ชุลีกร เทพบุรี, ธัญญ์ธิชา ศรีคา, นภัสสร แซ่ลิ้ม, ศุภชัย เหมือนโพธิ์ และวทัญญู รัศมิทัต. (2562). ปัจจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจเลือกใช้บรรจุภัณฑ์เพื่อสิ่งแวดล้อมของผู้ประกอบการรายย่อย. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเอเชียอาคเนย์, 3(1), 50-58. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/saujournalssh/article/view/217009/150565
ธงชัย สุธีรศักดิ์, วัชรวดี ลิ่มสกุล, ณัฎฐินี อุทกูล และณัฎฐาพร อุทกูล. (2563). พฤติกรรมการใช้บรรจุภัณฑ์ใส่อาหารที่ใช้แล้วทิ้งของร้านขายอาหาร กรณีศึกษาอำเภอเมืองและอำเภอกะทู้ จังหวัดภูเก็ต. วารสารสังคมวิจัยและพัฒนา, 2(1), 20-38. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/JMARD/article/view/164543/163986
บริษัท ซูเปอร์โพล จำกัด. (2564). รายงานฉบับสมบูรณ์ รวบรวมข้อมูลนวัตกรรมและผลิตภัณฑ์ทางเลือกทดแทนถุงพลาสติกและสำรวจการใช้ผลิตภัณฑ์ทางเลือกทดแทนถุงพลาสติกในตลาด. https://eservice.dcce.go.th/storage/Media/C202205095777.pdf
บริษัท ทีพีบีไอ จำกัด มหาชน. (2566). โครงการวน. https://www.tpbigroup.com/th/sustainability/โครงการวน
พรพิมล สุราช, ธนัชพร หิรัญกุล และณัฐพงศ์ ตันติวิวัฒนพันธ์. (2567). การศึกษาการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการเลือกใช้บรรจุภัณฑ์พลาสติกครั้งเดียวทิ้งของร้านจำหน่ายอาหารและเครื่องดื่มในกิจกรรมถนนคนเดินโดยการใช้เกมจับฉลาก. สิ่งแวดล้อมไทย, 28(2), 1-11. https://ph03.tci-thaijo.org/index.php/ej/article/view/3436/2618
สุกัญญา สุมงคล, กฤติยา ชูรา, ฉัตรฑริกา วรรณประภา, นิติพันธ์ แสนสุข, เกษมพันธุ์ กาญจนีย์ และปวีณา ลิมปิทีปราการ. (2566). องค์ประกอบและคุณลักษณะของมูลฝอยในหลุมฝังกลบตามหลักสุขาภิบาลของเทศบาลเมืองวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 31(2), 122-134. https://li01.tci-thaijo.org/index.php/tstj/article/view/257634/176224
Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational behavior and human decision processes, 50(2), 179-211.
Bloom, B., Hastings, T., & Madaus, G (1971). Hand book on formative and summative evaluation of student learning. McGraw-Hill
ECOS (Environmental Coalition on Standards). (2024). Reducing single use plastic in street food markets in Thailand. https://mekonginstitute.org/wp-content/uploads/2025/03/Reducing-Single-Use-Plastic-in-Street-Food-Markets-in-Thailand_final.pdf
Oberoi, G., & Garg, A. (2021). Single-use plastics: A roadmap for sustainability?. Supremo Amicus, 24, https://supremoamicus.org/wp-content/uploads/2021/05/Garimaa-Oberoi.pdf
Steg, L., & Vlek, C. (2009). Encouraging pro-environmental behaviour: An integrative review and research agenda. Journal of environmental psychology, 29(3), 309-317.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารสังคมวิจัยและพัฒนา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
