ความสัมพันธ์ระหว่างการรับรู้ความสามารถของตนเอง ความผาสุกทางใจ และสัมพันธภาพในครอบครัว กับความแข็งแกร่งในชีวิตของผู้สูงอายุในชุมชนแห่งหนึ่งในภาคกลาง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการรับรู้ความสามารถของตนเอง ความผาสุกทางใจ และสัมพันธภาพในครอบครัว กับความแข็งแกร่งในชีวิตของผู้สูงอายุ
วิธีการศึกษา : การศึกษานี้เป็นงานวิจัยเชิงบรรยายความสัมพันธ์ กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้สูงอายุในชุมชนแห่งหนึ่งในภาคกลาง จำนวน 210 คน เลือกตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป แบบประเมินความแข็งแกร่งในชีวิต แบบประเมินการรับรู้ความสามารถของตนเอง แบบประเมินความผาสุกทางใจ และแบบประเมินสัมพันธภาพในครอบครัว วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบสเปียร์แมน และสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ พอยท์ไบซีเรียล
ผลการศึกษา : ผลการวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบสเปียร์แมน พบว่า การรับรู้ความสามารถของตนเอง และสัมพันธภาพในครอบครัวมีความสัมพันธ์ทางบวกกับความแข็งแกร่งในชีวิตอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r = .453 และ .241 ตามลำดับ; p = .001) และผลการวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบพอยท์ไบซีเรียล พบว่า ความผาสุกทางใจมีความสัมพันธ์ทางบวกกับความแข็งแกร่งในชีวิตอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r =.163, p = .018)
สรุป : ผลการวิจัยครั้งนี้สามารถนำไปเป็นข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาแนวทางเพื่อเสริมสร้างความแข็งแกร่งในชีวิตของผู้สูงอายุในชุมชนต่อไป
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์แล้ว เป็นลิขสิทธิ์ของสมาคมพยาบาลจิตเวชแห่งประเทศไทย
References
กมลพรรณ หอมนาน. (2539). ความสัมพันธ์ระหว่างความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง การรับรู้สมรรถนะในตนเองพฤติกรรมการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยมหิดล.
กรมกิจการผู้สูงอายุ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2562). มาตรการขับเคลื่อนระเบียบวาระแห่งชาติเรื่องสังคมสูงอายุ (พิมพ์ครั้งที่2). บริษัทอัมรินทร์พรินติ้งแอนพับลิชชิ่ง จํากัด (มหาชน).
กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2566, 5 กันยายน). สถิติผู้สูงอายุมิถุนายน 2566. https://www.dop.go.th/th/know/side/1/1/2449
กรมสุขภาพจิต (2560). รายงานประจำปีกรมสุขภาพจิต ปีงบประมาณ 2560. บริษัท ละม่อม จำกัด.
กรมสุขภาพจิต (2561). รายงานประจำปีกรมสุขภาพจิต ปีงบประมาณ 2561. กรุงเทพฯ: บริษัทละม่อมจำกัด.
กรรณิกา เรืองเดช ชาวสวนศรีเจริญ, ไพบูลย์ ชาวสวนศรีเจริญ, และเสาวลักษณ์ คงสนิท. (2562). ปัจจัยทำนายความแข็งแกร่งในชีวิตของผู้สูงอายุอาศัยในสถานสงเคราะห์คนชราพื้นที่ภาคใต้. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย, 2562, 27(2), 65-79.
กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2557). ประชากรสูงอายุไทย : ปัจจุบันและอนาคต. ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร สำนักงานปลัดกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์.
กระทรวงสาธารณสุข (2556). รายงานการสำรวจสุขภาวะผู้สูงอายุไทย ปี 2556 ภายใต้แผนงานส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุและผู้พิการ. วัชรินทร์ พี.พี.
กัลยรัตน์ ศรกล้า,วารี กังใจ, และสหัทยา รัตนจรณะ. (2562). ปัจจัยทำนายความยืดหยุ่นของผู้สูงอายุที่อาศัยในสถานสงเคราะห์คนชรา. วารสารวิจัยสุขภาพและการพยาบาล, 35(2), 163-173.
เกษร สายธนู, อมรรัตน์ นธะสิทธิ์, และเกษราภรณ์ เคนบุปผา. (2562). ความสัมพันธ์ระหว่างความแข็งแกร่งในชีวิตและภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุในชุมชนแห่งหนึ่งในจังหวัดอุบลราชธานี. วารสารการพยาบาลจิตเวชและสุขภาพจิต, 33(3), 45-55.
ฉัตรฤดี ภาระญาติ. (2558). ปัจจัยทำนายพลังสุขภาพจิตของผู้สูงอายุ. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยบูรพา.
ชนัญชิดาดุษฎี ทูลศิริ, ภรภัทร เฮงอุดมทรัพย์, นุจรี ไชยมงคล, และปาจรา โพธิหัง. (2562). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความ สามารถในการยืนหยัดเผชิญวิกฤต ของผู้สูงอายุโรคเรื้อรังในชุมชน: การทดสอบความสัมพันธ์เชิงสาเหตุ. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์มหาวิทยาลัยบูรพา, 27(1), 78-88.
นภัสสร จันทร์สอน, วารี กังใจ, และสหัทยา รัตนจรณะ. (2561). ปัจจัยทำนายพลังสุขภาพจิตผู้สูงอายุโรคเบาหวาน. วารสารการพยาบาลและสุขภาพ, 12(2), 12-24.
เบญจมาศ นาควิจิตร. (2551). ปัจจัยทางจิตสังคมที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองและความสุขของผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุของโรงพยาบาลสังกัดสำนักงานแพทย์กรุงเทพมหานคร. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ปนัทสุ หาระบตุร. (2552). ปัจจัยด้านครอบครัวที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุอำเภอโคกเจริญ จังหวัดลพบุรี. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยบูรพา.
ปิยะกมล วิจิตรศิริ. (2555). ความเป็นปราชญ์ การสนับสนุนทางสังคม และความผาสุกทางใจของผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุวัดสำรอด เขตราษฎร์บูรณะ กรุงเทพมหานคร. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
พัชรินทร์ นินทจันทร์, โสภิณ แสงอ่อน, และทัศนา ทวีคูณ. (2555). โปรแกรมการสร้างเสริมความแข็งแกร่งในชีวิต (A resilience – enhancing program). จุดทอง.
พัชรินทร์ นินทจันทร์. (2558). ความแข็งแกร่งในชีวิต แนวคิด การประเมิน และการประยุกต์ใช้ (Resilience: Concept, Assessment, and Application). จุดทอง.
มุกข์ดา ผดุงยาม และอัญชลี ช. ดูวอล, (2561). กลยุทธ์การฟื้นฟูพลังสุขภาพจิตในผู้สูงอายุ. วารสารพยาบาลทหารบก, 19(1), 66-73.
มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. (2559, 4 มกราคม). สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2558. https://thaitgri.org/?p=37841
มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. (2560, 12 มกราคม). สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2559. https://thaitgri.org/?p=38427
มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. (2565, 7 พฤศจิกายน). สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2564. https://thaitgri.org/?p=40101
เรียม นมรักษ์. (2558). ปัจจัยครอบครัวที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการออกกำลังกายและพฤติกรรมการออกกำลังกายและพฤติกรรมการบริโภคอาหารในผู้สูงอายุภาวะน้ำหนักเกิน อำเภอเมือง จังหวัดนครปฐม. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยบูรพา.
วรัตถ์นันท์ ชุษณะโชติ, จิณห์จุฑา ชัยเสนา ดาลลาส, และภรภัทร เฮงอุดมทรัพย์. (2562). อิทธิพลของปัจจัยด้านจิตสังคมที่มีต่อความสุขของผู้สูงอายุในชุมชน. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 27(2), 40-48.
วลัยพร นันท์ศุภวัฒน์, (2551). การพยาบาลผู้สูงอายุ: ความท้าทายกับภาวะประชากรสูงอายุ. (พิมพ์ครั้งที่ 2). โครงการตำราทางการพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.,
วิไลวรรณ ทองเจริญ. (2554). ศาสตร์และศิลป์การพยาบาลผู้สูงอายุ. โครงการตําราคณะพยาบาลศาสตร์, มหาวิทยาลัย มหิดล.
สกานต์ บุนนาค, วิชัย เอกพลากร, กฤษณา ตรียมณีรัตน์, นิสสรา แผ่นศิลา. (2563). การวิเคราะห์ภาวะสุขภาพ ภาระโรคและความต้องการบริการด้านสุขภาพในผู้สูงอายุไทย [รายงานการวิจัย]. มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทยสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ.
สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์. (2526, 11 เมษายน). ผู้สูงอายุไทยซึมเศร้ารู้หรือไม่. https://nidapoll.nida.ac.th/ data/survey/uploads/FILE-1597989823163.pdf
สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล. (2555). สารประชากร มหาวิทยาลัยมหิดล. สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.
สมัชชาสุขภาพจังหวัดสุพรรณบุรี. (2559, 25 พฤษภาคม). การเตรียมความพร้อมเพื่อวัยสูงอายุที่มีคุณภาพ. http://kbphpp.nationalhealth.or.th/bitstream/handle/ 123456789/7479/20160525-Suphanburi-Older%20person.pdf?sequence=1
สำนักงานสาธารณสุขอำเภอบางปลาม้า. (2562, ธันวาคม). รายงานประจำปี 2562. https://www.spo.moph.go.th/sso/ bangplama-รายงานประจำปี%20บางปลาม้า%202562.pdf
สำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดสุพรรณบุรี. (2560, ธันวาคม). รายงานสถานการณ์ทางสังคมจังหวัดสุพรรณบุรี ประจำปี 2560. http://www.suphanburi.m-society.go.th/?cat=14
อรพรรณ ลือบุญธวัชชัย. (2554). การพยาบาลสุขภาพจิตและ จิตเวช (พิมพ์ครั้งที่ 4). บริษัท วี.พริ้น จำกัด.
อรุณลักษณ์ คงไพศาลโสภณ และรังสิมันต์ สุนทรไชยา. (2559). ปัจจัยคัดสรรที่มีความสัมพันธ์กับความเข้มแข็งทางใจของผู้สูงอายุโรคซึมเศร้า. วารสารการพยาบาลจิตเวชและสุขภาพจิต, 2(30), 127-142
อุไรวรรณ ชัยชนะวิโรจน์. (2543). ความสัมพันธ์ระหว่างสัมพันธภาพในครอบครัวภาวะสุขภาพการปฏิบัติธรรมกับความ ผาสุกทางจิตวิญญาณของผู้สูงอายุ, [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยบูรพา.
อะเคื้อ กุลประสูติดิลก, โสภณา จิรวงศ์นุสรณ์, ณัฐวดี จิตรมานะศักดิ์, และ ดุษณี ศุภวรรธนะกุล. (2557). การวิเคราะห์เส้นทางปัจจัยที่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในเขตบางเขน กรุงเทพมหานคร. วารสารวิจัยทางวิทยาศาสตร์สุขภาพ, 8(2), 35-46.
Choowattanapakorn, T., Alex, L., Lundman, B., Norberg, A., & Nygren, B. (2010). Resilience among women and men aged 60 years and over in Sweden and in Thailand. Nursing and Health Sciences, 12, 329-335.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Lawrence Erlbaum Associates.
Faul, F., Erdfelder, E., Buchner, A., & Lang, A. G. (2009). Statistical power analyses using G*Power 3.1: Tests for correlation and regression analyses. Behavior Research Methods, 41, 1149- 1160.
Friedman, M. M., Bowden, V. R., & Jones, E. G. (2003). Family nursing: Research, theory and practice (5th ed.). Upper Saddle Rive.
Grotberg, E. H. (1995). A guide to promoting resilience in children: Strengthening the human spirit. The Bernard van Leer Foundation.
Grotberg, E. H. (1997, July). The international resilience project finding from the research and the effectiveness of intervention. https://files.eric.ed.gov/ fulltext/ED419584.pdf
Hardy, S. E., Concato, J., & Gill, T. M. (2004). Resilience of community-dwelling older persons. Journal of the American Geriatrics Society, 52(2), 257-262.
Heisel M. J. (2006). Suicide and its Prevention among Older Adults. The Canadian Journal of Psychiatry. 51(3), 143-154.
Isaacs, B., & Akhtar, A. J. (1972). The set test: a rapid test of mental function in old people. Age Ageing. Nov; 1(4): 222-226
Isaacs, B., & Kennie, A. (1973). The Set Test as an aid to the detection of dementia in old people. British Journal of Psychiatry, 123, 467 - 470.
Kessel, G. V. (2013). The ability of older people to overcome adversity: A review of the resilience concept. Geriatric Nursing, 34(2013), 122-127.
Laird, K. T., Lavretsky, H., Paholpak, P., Vlasova, R. M., Roman, M., St Cyr, N., & Siddarth, P. (2019). Clinical correlates of resilience factors in geriatric depression. International Psychogeriatrics, 31(2), 193-202.
MacLeod, S., Musich, S., Hawkins, K., Alsgaard, K., & Wicker, E. R. (2016). The impact of resilience among older adults. Geriatric Nursing, 37(4), 266-272.
McClain J., Gullatt K., & Lee C. (2018, May). Resilience and protective factors in older adults. [Doctoral dissertation, Dominican University]. Dominican Scholar.
Miller, C. A. (2009). Nursing for wellness in older adults (5th ed.). Lippincott. Mi-Seon B, & Ji-Hyun L. (2017). Factor influencing on resilience of elderly gastric cancer patients. Asian Oncology Nurse. 17(3):170-179.
Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69, 719-727.
Schwarzer, R., & Jerusalem, M. (1993). Measurement of perceived self-efficacy: Psychometric scales for cross-cultural research. Freie University.
Schwarzer R., Jerusalem M. (January 1995). Generalized self-efficacy scale. https://www.researchgate.net/publication/ 304930542_Generalized_Self-Efficacy_Scale
Sriwantha, S., Jullamate, P., & Piphatvanitcha, N. (2018). Factors related to resilience among elderly patients with end stage renal disease. The Bangkok Medical Journal, 14(1), 29-35.
Wagnild, G. (2003). Resilience and successful aging: Comparison among low and high income older adults. Journal of Gerontological Nursing, 29(12), 42-49.
Well, M. (2010). Resilience in older adults living in rural, suburban, and urban areas. Journal of Rural Nursing and Health Care, 10(2), 45-54.
United Nations. (2017). World population ageing 2017 highlights. New York: Author.