การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชเรื้อรังกลุ่มเสี่ยงในชุมชน ด้วยกระบวนการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์

บทคัดย่อ

การวิจัยมีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษารูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชเรื้อรังกลุ่มเสี่ยงด้วยกระบวนการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย มีกิจกรรมดังนี้ 1) อบรมความรู้และทักษะที่จำเป็นให้กับผู้ดูแล ด้วยหลักสูตร “CG เชี่ยวชาญด้านดูแลใจ” 2) สร้างระบบเฝ้าระวังผู้ป่วยที่เสี่ยงก่อความรุนแรง ด้วย 2ย. 1ส. (ยาดี/ญาติดี/หลีกเลี่ยงสุรา สารเสพติด) และเฝ้าระวัง 5 อาการสำคัญ (5 Red Flags) 3) สร้างเครือข่าย 7 สหายคลายทุกข์ 4) แลกเปลี่ยนนวัตกรรมจากตำบลต้นแบบ นำไปปรับใช้ทุกตำบล และ 5) เพิ่มระบบพี่เลี้ยงและกำกับติดตามประเมินผล การสร้างความร่วมมือ โดยจัดประชุมเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม และกำหนดบทบาทหน้าที่ทุกภาคส่วนให้ชัดเจน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบประเมินทักษะการดำรงชีวิตเพื่อฟื้นฟูสมรรถภาพทางจิตเวช มีค่าความเที่ยง 0.94 แบบวัดดัชนีความสุข มีค่าความเชื่อมั่น 0.70 และแบบสอบถามการมีส่วนร่วมมีค่าความเชื่อมั่น 0.77 กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย ผู้ป่วยจิตเวชเรื้อรังกลุ่มเสี่ยง จำนวน 88 คน ญาติผู้ป่วย จำนวน 88 คน และภาคีเครือข่าย จำนวน 98 คน

ผลการวิจัยพบว่า 1) คะแนนทักษะการฟื้นฟูสมรรถภาพทางจิตเวชเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ p=0.01 (t=6.983, p<0.001) 2) คะแนนดัชนีชี้วัดความสุขของญาติเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ p=0.01 (t=12.837, p<0.001) 3) คะแนนการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ p=0.01 (t=11.606, p<0.001) และ 4) มีประยุกต์ใช้นวัตกรรมจากตำบลต้นแบบ

งานวิจัยครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่า ควรพัฒนาต่อยอดหลักสูตร “CG เชี่ยวชาญด้านดูแลใจ”ให้ครอบคลุมทุกหมู่บ้าน วัดผลการใช้นวัตกรรม และขยายผลต่อ เพื่อประโยชน์อย่างกว้างขวาง และสร้างคุณค่าให้ผู้ป่วยโดยส่งเสริมการสร้างอาชีพให้กับผู้ป่วยที่มีความพร้อม