โรคหนอนพยาธิในพื้นที่อ่างเก็บน้ำลำชี จังหวัดชัยภูมิ

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์โรคหนอนพยาธิในประชาชน สัตว์รังโรค และโฮสต์กึ่งกลางในธรรมชาติ โดยสำรวจกำหนดจุดพิกัดเก็บตัวอย่างและพฤติกรรมสุขภาพของประชาชนในพื้นที่ผลกระทบอ่างเก็บน้ำลำน้ำชี จังหวัดชัยภูมิ สุ่มเก็บตัวอย่างอุจจาระประชาชน จำนวน 333 ตัวอย่าง ตรวจหาไข่และตัวอ่อนหนอนพยาธิด้วยวิธี Formalin–ether concentration ในมูลสัตว์รังโรคตรวจด้วยวิธี Formalin-ether concentration ร่วมกับวิธี Floating and sedimentation ตรวจหาตัวอ่อนพยาธิใบไม้ในโฮสต์กึ่งกลางจากธรรมชาติคือ หอยน้ำจืด ด้วยวิธี Shedding และ Crushing ส่วนปลาน้ำจืดเกล็ดขาว ตรวจด้วยวิธี Digestion

ผลการศึกษาพบว่า อัตราการพบโรคหนอนพยาธิในกลุ่มตัวอย่างประชาชนร้อยละ 10.5  กินอาหารที่ทำจากปลาน้ำจืดที่ปรุงไม่สุก ร้อยละ 25.5 สัตว์รังโรคคือ สุนัข แมว โค และกระบือ มีอัตราพบโรคหนอนพยาธิที่สามารถก่อโรคในคนร้อยละ 66.7, 75.0, 42.0 และ 63.3 ตามลำดับ พบตัวอ่อนพยาธิใบไม้ในหอยน้ำจืดร้อยละ 1.1 และพบตัวอ่อนพยาธิใบไม้ลำไส้ขนาดเล็กระยะติดต่อในปลาน้ำจืดเกล็ดขาว ร้อยละ 1.2 การศึกษานี้ตรวจพบไข่พยาธิใบไม้ตับของคน (Opisthorchis viverrine) ในอุจจาระประชาชน และตัวอ่อนพยาธิใบไม้ตับของคนระยะติดต่อในปลาน้ำจืดเกล็ดขาว ซึ่งเป็นพยาธิที่เป็นสาเหตุหนึ่งของการก่อโรคมะเร็งท่อน้ำดีในคนไทย โคมีอัตราการติดพยาธิชนิด strongyle กระบือมีอัตราการติดพยาธิชนิด rumen fluke และอัตราการติดโปรโตซัวกลุ่ม coccidia สุนัขและแมวมีมีอัตราการติดพยาธิชนิด hookworm สูง ดังนั้นหน่วยงานสาธารณสุข ปศุสัตว์ ตลอดจนท้องถิ่นควรตระหนักเรื่องนี้และให้ความรู้แก่ประชาชนในการบริโภคอาหารจากหอยและปลาที่ปรุงสุกเท่านั้น