ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น จังหวัดอุบลราชธานี
คำสำคัญ:
พฤติกรรมการบริโภคอาหาร, วัยเรียน, ความรู้เรื่องภาวะโภชนาการ, ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาแบบภาคตัดขวาง (Cross-sectional study) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมการบริโภคอาหารและศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น จังหวัดอุบลราชธานี จำนวน 196 คน เครื่องมือที่ใช้ในวิจัย คือแบบสอบถามเกี่ยวกับปัจจัยส่วนบุคคล ความรู้เรื่องภาวะโภชนาการ พฤติกรรมการบริโภคอาหาร และแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ (Health Belief Model) วิเคราะห์โดยการหาค่าจำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ความสัมพันธ์ใช้สถิติ Chi-square ที่ระดับนัยสำคัญสถิติเท่ากับ 0.05
ผลการวิจัยพบว่า นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (ร้อยละ 56.1) มีอายุเฉลี่ย 13.57 ปี และมีน้ำหนักเฉลี่ย 50.0 กิโลกรัม และมีส่วนสูงเฉลี่ยอยู่ที่ 159.6 เซนติเมตร นักเรียนส่วนใหญ่กำลังศึกษาอยู่ในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 (ร้อยละ 47.5) คะแนนความรู้เรื่องภาวะโภชนาการอยู่ในระดับที่ต้องปรับปรุง (ร้อยละ 63.8) พฤติกรรมการบริโภคอาหารอยู่ในระดับปานกลาง (ร้อยละ 74) และแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพอยู่ในระดับปานกลาง (ร้อยละ 78.1) ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการบริโภคอาหาร ได้แก่ ความรู้เรื่องโภชนาการ (p-value=0.006) และทฤษฎีแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ (p-value=0.007) และปัจจัยที่ไม่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการบริโภคอาหาร ได้แก่ เพศ อายุ น้ำหนัก ส่วนสูง และระดับชั้นที่กำลังศึกษา
เอกสารอ้างอิง
Lewandowska A, Rudzki G, Lewandowski T, Bartosiewicz A, Próchnicki M, Stryjkowska-Góra A, et al. Overweight and obesity among adolescents: health-conscious behaviours, acceptance, and the health behaviours of their parents. BMC Public Health. 2025 Feb 2;25(1):418. doi: 10.1186/s12889-025-21591-0.
สุกัญญา คณะวาปี, เกศินี สราญฤทธิชัย. ผลของโปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพร่วมกับโรงเรียนรอบรู้ด้านสุขภาพต่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อป้องกันโรคอ้วนในเด็กวัยเรียนที่มีภาวะน้ำหนักเกิน. วารสารวิชาการสาธารณสุขชุมชน. 2565;8(3):105-18.
Health Data Center (HDC). ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์สุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข [อินเทอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 2565 สิงหาคม 15]. เข้าถึงได้จาก: https://hdc.moph.go.th/center/public/standard-report-detail/19267da6a1ed870ac70cd5e3eb73ad23
Health Data Center (HDC). ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสาธารณสุข Health Data Center (HDC). [อินเทอร์เน็ต2565]. [เข้าถึงเมื่อ 2565 ตุลาคม 20] ผลสำรวจสูงดีสมส่วนนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1-3. เข้าถึงได้จาก: https://hdcservice.moph.go.th.
โรงเรียนวิจิตราพิทยา. รายงานผลการสำรวจภาวะโภชนาการของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น ปีการศึกษา 2566 โดยใช้เกณฑ์อ้างอิงการเจริญเติบโตของเด็กไทย. อุบลราชธานี: โรงเรียนวิจิตราพิทยา; 2566.
Khumros W, Vorayingyong A, Suppapitiporn S, Rattananupong T, Lohsoonthorn V. Effectiveness of modified health belief model-based intervention to reduce body mass index for age in overweight junior high school students in Thailand. J Health Res. 2019;33(2):162-72. doi:10.1108/JHR-08-2018-0065.
Rosenstock IM, Strecher VJ, Becker MH. Social learning theory and the Health Belief Model. Health Educ Q. 1988 Summer;15(2):175-83. doi: 10.1177/109019818801500203.
Krejcie RV, Morgan DW. Determining sample size for research activities. Educ Psychol Meas. 1970;30(3):607-10.
ศิษฏ์ เกตุเอี่ยม, รุจน์ เลาหภักดี. ความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักเรียนระดับมัธยมศึกษาในกรุงเทพมหานคร. วารสารวิทยาศาสตร์การกีฬาและสุขภาพ. 2565;23(3):119-32.
พิมพ์ชนก เขียวคราม. พฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษา โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยศิลปากร [รายงานการวิจัย]. นครปฐม: มหาวิทยาลัยศิลปากร; 2562.
ดวงรัตน์ วาห์สะ. การพัฒนาแบบประเมินค่านิยมความเป็นพลเมืองของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น [วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน]. ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น; 2554.
พลอยฌญารินทร์ ราวินิจ. ปัจจัยที่มีความเกี่ยวข้องกับภาวะอ้วนลงพุงในประชากรตำบลชะแมบ อำเภอวังน้อย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา [วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการจัดการการสร้างเสริมสุขภาพ]. ปทุมธานี: คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์; 2558.
ทรัสลักษมณ์ ก่อเกียรติธัญกร, จุฑานภ พุ้ยน้อย. แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพที่สัมพันธ์กับพฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อป้องกันโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น อำเภอเมืองจังหวัดชลบุรี. วารสารสิ่งแวดล้อมศึกษาการแพทย์และสุขภาพ. 2568;10(1):765-70.
อรวรรณ มุงวงษา, กุลวดี เข่งวา. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนวัดจันทราวาส (ศุขประสารราษฎร์) จังหวัดเพชรบุรี. วารสารหัวหินสุขใจไกลกังวล. 2563;5(1):1-17.
ทิพย์ภารัตน์ ไชยชนะแสง. พฤติกรรมการบริโภคอาหารของวัยรุ่นในเขตเทศบาลเมืองและอำเภอเมืองร้อยเอ็ด จังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด. 2560;11(1):109-12.
มโนลี ศรีเปารยะ เพ็ญพงษ์. ศึกษาพฤติกรรมและการตัดสินใจบริโภคอาหารของประชาชน จังหวัดสุราษฎร์ธานี [อินเตอร์เน็ต]. 2559 [เข้าถึงเมื่อ 2565 สิงหาคม 15]. เข้าถึงได้จาก: http://fhpprogram.org/download/food-consumption-behavior/
ศรัณย์ แสงวัฒนาพร, ฐิติพร โชติศิริกุล. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักเรียนมัธยมศึกษาในจังหวัดเชียงใหม่. วารสารวิชาการสุขภาพและการกีฬา. 2563;10(2):45-57.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารศูนย์อนามัยที่ 9 : วารสารส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความหรือข้อคิดเห็นใด ๆ ที่ประกฎในวารสารศูนย์อนามัยที่ 9 เป็นความคิดเห็นของผู้เขียน บรรณาธิการ คณะผู้จัดทำ และศูนย์อนามัยที่ 9 นครราชสีมา (เจ้าของ) ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย ผู้เขียนต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
ผลการพิจารณาของกองบรรณาธิการและผู้ทรงคุณวุฒิถือเป็นที่สิ้นสุด คณะบรรณาธิการวารสารฯ ขอสงวนสิทธิ์ในการตรวจแก้ไขข้อความให้ถูกต้องตามหลักภาษาและมีความเหมาะสม
กองบรรณาธิการวารสารฯ ขอสงวนสิทธิ์มิให้นำเนื้อหาใด ๆ ของบทความ หรือข้อคิดเห็นใด ๆ ของผลการประเมินบทความในวารสารฯ ไปเผยแพร่ก่อนได้รับอนุญาตจากกองบรรณาธิการ อย่างเป็นลายลักษณ์อักษร และผลงานที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารศูนย์อนามัยที่ 9
