ผลของโปรแกรมบำบัดด้วยการกระตุ้นพฤติกรรม เพื่อลดภาวะซึมเศร้าในหญิงตั้งครรภ์ โรงพยาบาลบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี
คำสำคัญ:
โปรแกรมการบำบัดด้วยการกระตุ้นพฤติกรรม, หญิงตั้งครรภ์, ภาวะซึมเศร้าบทคัดย่อ
การวิจัยนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลองแบบกลุ่มเดียว วัดผลก่อนและหลังการทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมบำบัดด้วยการกระตุ้นพฤติกรรมต่อภาวะซึมเศร้าในหญิงตั้งครรภ์ และเปรียบเทียบระดับภาวะซึมเศร้าก่อนและหลังได้รับโปรแกรม กลุ่มตัวอย่างเป็นหญิงตั้งครรภ์ที่มารับบริการในคลินิกฝากครรภ์ โรงพยาบาลบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี ระหว่างเดือนสิงหาคม 2567 ถึงเดือนมกราคม 2568 ซึ่งผ่านการคัดกรองด้วยแบบคัดกรองโรคซึมเศร้า 2 คำถาม (2Q) และมีแนวโน้มเสี่ยงต่อโรคซึมเศร้า จำนวน 25 คน เครื่องมือวิจัยประกอบด้วย โปรแกรมการบำบัดด้วยการกระตุ้นพฤติกรรมที่พัฒนาจากแนวคิดการบำบัดด้วยการกระตุ้นพฤติกรรมร่วมกับทฤษฎีภาวะซึมเศร้าของเลวินฮอร์น แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล และแบบวัดภาวะซึมเศร้า ซึ่งผ่านการตรวจสอบคุณภาพด้านความตรงเชิงเนื้อหาและความเชื่อมั่น การเก็บข้อมูล ดำเนินการตามโปรแกรมการบำบัด จำนวน 8 ครั้ง ๆ ละ 60-90 นาที วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และการทดสอบค่าที
ผลการวิจัยพบว่า ก่อนเข้าร่วมโปรแกรมหญิงตั้งครรภ์มีภาวะซึมเศร้าในระดับปานกลาง (คะแนนเฉลี่ย=17.46) หลังเข้าร่วมโปรแกรม คะแนนภาวะซึมเศร้าลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 (t=8.962, p<0.001) โดยคะแนนเฉลี่ยลดลงเหลือ 7.72 และมีส่วนต่างค่าเฉลี่ยเท่ากับ 10.04±5.60 แสดงให้เห็นว่าโปรแกรมบำบัดด้วยการกระตุ้นพฤติกรรมช่วยลดภาวะซึมเศร้าในหญิงตั้งครรภ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ข้อเสนอแนะ ควรนำโปรแกรมนี้ไปประยุกต์ใช้ในระบบบริการสุขภาพ เพื่อช่วยลดภาวะซึมเศร้าในหญิงตั้งครรภ์ผ่านกิจกรรมที่สร้างสรรค์ และส่งเสริมสุขภาวะทางอารมณ์ ให้หญิงตั้งครรภ์มีภาวะซึมเศร้าลดลง
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. Depression [Internet]. 2023 [cited 2023 Mar 26]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression
กรมสุขภาพจิต. 10 กันยายน ป้องกันการฆ่าตัวตายโลก กับ 10 เรื่องที่ควรรู้ [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 10 ธ.ค. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://www.dmh.go.th/news-dmh/view.asp?id=30428
Beck AT, Rush AJ, Shaw BF, Emery G. Cognitive Therapy of Depression. New York: The Guilford Press; 1997.
Hoffman S, Hatch MC. Depressive symptomatology during pregnancy: evidence for an association with decreased fetal growth in pregnancies of lower social class women. Health Psychol. 2000 Nov;19(6):535-43.
นงนภัส วงษ์จันทร, รุ่งอรุณ พุ่มเจริญ, อัจฉรา ศรีสุภรกรกุล. ความเครียดและพฤติกรรมเผชิญความเครียดของสตรีตั้งครรภ์วัยรุ่น. วารสารมหาวิทยาลัยคริสเตียน. 2566; 29(4):103-17.
สร้อย อนุสรณ์ธีรกุล, ดวงพร แสงสุวรรณ, สุภาพักตร์ หาญกล้า, อัญชลี อ้วนแก้ว. ความเครียดและพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของหญิงตั้งครรภ์แรกและครรภ์หลัง. วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ. 2566;46(4):8-21.
Ramanuj P, Ferenchick EK, Pincus HA. Depression in primary care: part 2-management. BMJ. 2019 Apr 8;365:l835. doi: 10.1136/bmj.l835.
Lewinsohn P. A Behavioral Approach to Depression. In: Friedman RJ, Katz MM, editors. The Psychology of Depression: Contemporary theory and research. New York: John Wiley & Sons; 1974.
Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences. Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates Inc; 1988.
กรมสุขภาพจิต. แนวทางการดูแลเฝ้าระวังโรคซึมเศร้าระดับจังหวัด (ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 3/2557). นนทบุรี: กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข; 2557.
มุกดา ศรียงค์. แบบประเมินภาวะซึมเศร้าของเบ็ค (Beck Depression Inventory IA [BDI-IA]). กรุงเทพฯ: คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง; 2522.
ประสิทธิ์ วิริยะกิจไพบูลย์. หญิงตั้งครรภ์ระวัง! “แค่เครียด” ก็เสี่ยง 4 โรคจิตเวช [อินเทอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ 256 ก.ค. 17]. เข้าถึงได้จาก: https://healthsmile.co.th/blog-th/mental-health/stress-induce-4-psychic-diseases-in-mother/
สาวิตรี วงค์ประดิษฐ์, โสเพ็ญ ชูนวล, สุนันทา ยังวนิชเศรษฐ. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าในหญิงตั้งครรภ์วัยรุ่น. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและวิทยาลัยการสาธารณสุขภาคใต้. 2565;9(1), 29-41.
ไพบูลย์ วรรณศิริ. ผลของโปรแกรมการป้องกันภาวะซึมเศร้าในหญิงตั้งครรภ์และหลังคลอด. ศรีนครินทร์เวชสาร. 2564;36(6):702-8.
สุพัตรา สุขาวห, กมลทิพย์ สงวนรัมย์, สุภาภรณ์ ทองเบ็ญจมาศ, ณัทธร พิทยรัตน์เสถียร. การพัฒนาและทดสอบประสิทธิผลเบื้องต้นการบำบัดด้วยการกระตุ้นพฤติกรรมสำหรับผู้ป่วยโรคซึมเศร้า. วารสารการพยาบาลจิตเวชและสุขภาพจิต. 2567;38(2):69-86.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารศูนย์อนามัยที่ 9 : วารสารส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความหรือข้อคิดเห็นใด ๆ ที่ประกฎในวารสารศูนย์อนามัยที่ 9 เป็นความคิดเห็นของผู้เขียน บรรณาธิการ คณะผู้จัดทำ และศูนย์อนามัยที่ 9 นครราชสีมา (เจ้าของ) ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย ผู้เขียนต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
ผลการพิจารณาของกองบรรณาธิการและผู้ทรงคุณวุฒิถือเป็นที่สิ้นสุด คณะบรรณาธิการวารสารฯ ขอสงวนสิทธิ์ในการตรวจแก้ไขข้อความให้ถูกต้องตามหลักภาษาและมีความเหมาะสม
กองบรรณาธิการวารสารฯ ขอสงวนสิทธิ์มิให้นำเนื้อหาใด ๆ ของบทความ หรือข้อคิดเห็นใด ๆ ของผลการประเมินบทความในวารสารฯ ไปเผยแพร่ก่อนได้รับอนุญาตจากกองบรรณาธิการ อย่างเป็นลายลักษณ์อักษร และผลงานที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารศูนย์อนามัยที่ 9
