การชะลอการเกิดข้อเข่าเสื่อมก่อนเข้าสู่วัยสูงอายุ

บทคัดย่อ

โรคข้อเข่าเสื่อม เป็นโรคเรื้อรังในระบบกระดูกและกล้ามเนื้อ ที่พบส่วนมากในวัยสูงอายุ เกิดจากการสึกกร่อนและหลุดลอกของกระดูกอ่อนบริเวณผิวข้อ เกิดการสูญเสียหน้าที่ความยืนหยุ่นในการเคลื่อนไหว และการต้านทานแรงกดที่กระทำต่อข้อเข่า มีกระบวนการเกิดเป็นแบบค่อยเป็นค่อยไปอย่างต่อเนื่อง และไม่สามารถกลับคืนสู่สภาพเดิมได้ ซึ่งสาเหตุหลักมีความสัมพันธ์กับปัจจัยด้านความสูงอายุ ตามทฤษฎีความเสื่อมโทรมที่หลีกเลี่ยงได้ยาก รวมทั้งบุคคลกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดโรคข้อเข่าเสื่อม ได้แก่ หญิงวัยสูงอายุ ผู้ที่มีน้ำหนักตัวมาก ผู้ที่มีกำลังกล้ามเนื้อต้นขาอ่อนแรง ผู้ที่เคยได้รับบาดเจ็บข้อเข่า ผู้ที่เคยมีประวัติการติดเชื้อในข้อเข่า รวมถึงพฤติกรรมสุขภาพที่มีเกี่ยวข้องกับวิถีชีวิต ซึ่งอาการของโรคที่สำคัญที่เกิดขึ้นและมีผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตของผู้สูงอายุ คือ อาการปวด ข้อเข่าผิดรูป ทำให้การเคลื่อนไหวลำบาก ก่อให้เกิดข้อจำกัดในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน เกิดภาวะพึ่งพาผู้อื่นมากขึ้น ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในที่สุด ถึงแม้ว่าโรคข้อเข่าเสื่อมจะมีการดำเนินโรคที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องและไม่สามารถคืนกลับได้ แต่เป็นโรคที่มีวิธีที่สามารถป้องกันและชะลอความรุนแรงได้เช่นกัน โดยวิธีที่จะช่วยป้องกันและชะลอการเสื่อมของข้อเข่าที่ได้ผลดี ได้แก่ การควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ การออกกำลังบริหารข้อเข่าเพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อต้นขา รวมทั้งการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพที่ส่งผลเสียต่อข้อเข่า
ฉะนั้นการค้นหาสาเหตุและการได้รับการคัดกรองในบุคคลที่มีความเสี่ยงต่อข้อเข่าเสื่อมในระยะแรก รวมทั้งให้ความรู้ด้านสุขภาพในการดูแลข้อเข่า เพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพที่ไม่เหมาะสม จึงมีความสำคัญที่จะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรค รวมทั้งช่วยป้องกัน และชะลอความรุนแรงของโรคที่จะเกิดขึ้นก่อนวัยอันควร