ปัจจัยเสี่ยงของความเป็นพิษต่อไตในผู้ป่วยที่ได้รับยาทีโนโฟเวียร์ไดโซพรอกซิลฟูมาเรท ณ โรงพยาบาลตติยภูมิขั้นสูง
คำสำคัญ:
ความเป็นพิษต่อไตจากยา, ทีโนโฟเวียร์บทคัดย่อ
ความเป็นมา: ทีโนโฟเวียร์ไดโซพรอกซิลฟูมาเรท (tenofovir disoproxil fumarate; TDF) เป็นยาลำดับแรกในสูตรยารักษาผู้ติดเชื้อเอชไอวี และ/หรือตับอักเสบบีเรื้อรัง เนื่องจากมีประสิทธิภาพดี มีการดื้อยาต่ำ และบริหารยาวันละครั้ง แต่ยาอาจก่อให้เกิดพิษต่อไต ดังนั้นหากทราบปัจจัยเสี่ยงที่สัมพันธ์กับการเกิดพิษต่อไตจาก TDF จะช่วยในการวางแผนป้องกันหรือติดตามผู้ป่วยที่อาจเกิดพิษต่อไต
วัตถุประสงค์: เพื่อค้นหาปัจจัยเสี่ยงที่สัมพันธ์กับการเกิดพิษต่อไตจาก TDF
วิธีวิจัย: เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบย้อนหลังในผู้ป่วยที่ได้รับ TDF ณ โรงพยาบาลศรีนครินทร์ ซึ่งเป็นโรงพยาบาลตติยภูมิขั้นสูง ระหว่างปี พ.ศ. 2561-2563 เก็บข้อมูลจากฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ประกอบด้วย ข้อมูลทั่วไปของผู้ป่วย ยาที่ผู้ป่วยได้รับ และผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ โดยประเมินความเป็นพิษต่อไตจากค่าการทำงานของไตที่ลดลงหรือการเกิดแฟนโคไนซินโดรม และวิเคราะห์ข้อมูลปัจจัยเสี่ยงที่สัมพันธ์กับการเกิดพิษต่อไตจากยาโดยใช้สถิติถดถอยโลจิสติกส์
ผลการวิจัย: ผู้ป่วยที่เข้าร่วมการศึกษามีจำนวน 320 ราย อายุเฉลี่ย 43.5 + 12.6 ปี ส่วนใหญ่เป็นเพศชาย (ร้อยละ 62.5) ป่วยด้วยเอชไอวี (ร้อยละ 78.4) และใช้ยามานานกว่า 2 ปี (ร้อยละ 84.7) พบผู้ป่วยเกิดพิษต่อไต 26 ราย (ร้อยละ 8.1) ปัจจัยเสี่ยงที่สัมพันธ์กับการเกิดพิษต่อไต ได้แก่ อายุตั้งแต่ 50 ปีขึ้นไป และการได้รับยายับยั้งโปรตีเอส
สรุปผล: มีผู้ป่วยส่วนน้อยที่เกิดพิษต่อไตหลังการใช้ TDF โดยมีปัจจัยเสี่ยงที่สัมพันธ์กับการเกิดพิษต่อไต 2 ปัจจัย ดังนั้นจึงควรเฝ้าระวังและติดตามการใช้ยาในผู้ป่วยที่มีอายุตั้งแต่ 50 ปีขึ้นไปและผู้ป่วยที่ได้รับยายับยั้งโปรตีเอสอย่างใกล้ชิด
เอกสารอ้างอิง
Wassner C, Bradley N, Lee Y. A review and clinical understanding of tenofovir: tenofovir disoproxil fumarate versus tenofovir alafenamide. J Int Assoc Provid AIDS Care. 2020;19:2325958220919231. doi: 10.1177/2325958220919231.
World Health Organization. Antiretroviral therapy for HIV infection in adults and adolescents: recommendations for a public health approach - 2010 revision [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2010 [cited 2020 Oct 1]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK138540/pdf/Bookshelf_NBK138540.pdf
World Health Organization. Consolidated guidelines on HIV prevention, testing, treatment, service delivery and monitoring: recommendations for a public health approach. [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2021 [cited 2020 Oct 1]. Available from: https://apps.who.int/iris/rest/bitstreams/1357089/retrieve
Ayoub WS, Keeffe EB. Review article: current antiviral therapy of chronic hepatitis B. Aliment Pharmacol Ther. 2011;34(10):1145-58. doi: 10.1111/j.1365-2036.2011.04869.x.
Terrault NA, Lok ASF, McMahon BJ, Chang KM, Hwang JP, Jonas MM, et al. Update on prevention, diagnosis, and treatment of chronic hepatitis B: AASLD 2018 hepatitis B guidance. Hepatology. 2018; 67(4): 1560-99. doi: 10.1002/hep.29800.
Fernandez-Fernandez B, Montoya-Ferrer A, Sanz AB, Sanchez-Niño MD, Izquierdo MC, Poveda J, et al. Tenofovir nephrotoxicity: 2011 update. AIDS Res Treat. 2011;2011:354908. doi: 10.1155/2011/354908.
Quinn KJ, Emerson CR, Dinsmore WW, Donnelly CM. Incidence of proximal renal tubular dysfunction in patients on tenofovir disoproxil fumarate. Int J STD AIDS. 2010;21(2):150-1. doi: 10.1258/ijsa.2009.009464.
เสาวนีย์ วิบุลสันติ, ศศิโสภิณ เกียรติบูรณกุล, โอภาส พุทธเจริญ, รังสิมา โล่ห์เลขา, เอกจิตรา สุขกุล, บรรณาธิการ. แนวทางการตรวจวินิจฉัยรักษาและป้องกัน การติดเชื้อเอชไอวี ประเทศไทย ปี 2564/2565. กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2565.
ปอแก้ว เพ็ชร์คำ, ระพีพงศ์ สุพรรณไชยมาตย์. อุบัติการณ์และปัจจัยเสี่ยงของการเกิดภาวะแทรกซ้อนทางไตจากการได้รับยา tenofovir ของผู้ป่วยติดเชื้อเอชไอวี. วารสารวิชาการสาธารณสุข. 2559;25(1):92–103.
สุนีย์ ชยางศุ. ผลของการทำงานของไตในผู้ป่วยเอดส์ที่ได้รับยาทีโนโฟเวียร์ติดตามเป็นเวลาสองปี. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์. 2560;32(1):1-11.
ชุลีกร ปรีชาวิบูลย์, ขวัญดาว ศิลาทอง, พนิดา อยู่เพ็ชร, น้ำทิพย์ จุติพงษ์, ณัฐฌลา ยอดสุรางค์. การศึกษาอาการอันไม่พึงประสงค์ต่อไตในผู้ป่วยติดเชื้อเอชไอวีที่ได้รับยา tenofovir ร่วมกับ NNRTIs เทียบกับ tenofovir ร่วมกับ protease inhibitors ในโรงพยาบาลราชวิถี. วารสารกรมการแพทย์. 2557; 41(5): 91–8.
ดวงรัตน์ สุวรรณ, อัครวัฒน์ กรจิระเกษมศานติ์. อุบัติการณ์และปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนทางไตในผู้ติดเชื้อเอชไอวีที่ได้รับการรักษาด้วยยา tenofovir ในโรงพยาบาลนครพิงค์. วารสารโรงพยาบาลนครพิงค์. 2563;11(2):168-79.
สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข สำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์. บัญชีจำแนกโรคระหว่างประเทศฉบับประเทศไทย อังกฤษ-ไทย เวอร์ชั่น 2016 เล่มที่ 1 ตารางจัดกลุ่มโรค. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2559.
วิศิษฎ์ ตันหยง, พีรยศ ภมรศิลปะธรรม, ฉัตชัย ฉิ่นไพศาล. ทีโนโฟเวียร์และพิษต่อไตระดับเซลล์. วารสารวิทยาศาสตร์บูรพา. 2561;22(2):248-59.
Koh HM, Suresh K. Tenofovir-induced nephrotoxicity: a retrospective cohort study. Med J Malaysia. 2016;71(6):308-12. PMID: 28087953.
Zheng S, Liu L, Lu J, Zhang X, Shen H, Zhang H, et al. Efficacy and safety of tenofovir disoproxil fumarate in Chinese patients with chronic hepatitis B virus infection: a 2-year prospective study. Medicine (Baltimore). 2019;98(42):e17590. doi: 10.1097/MD.0000000000017590.
Manosuthi W, Prasithsirikul W, Tantanathip P, Chimsuntorn S, Nilkamhang S, Sungkanuparph S. Renal impairment in HIV-1 infected patients receiving antiretroviral regimens including tenofovir in a resource-limited setting. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 2011;42(3):643-50. PMID: 21706942.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2023 สมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล(ประเทศไทย)
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ข้อความภายในบทความที่ตีพิมพ์ในวารสารเภสัชกรรมโรงพยาบาลทั้งหมด รวมถึงรูปภาพประกอบ ตาราง เป็นลิขสิทธิ์ของสมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล (ประเทศไทย) การนำเนื้อหา ข้อความหรือข้อคิดเห็น รูปภาพ ตาราง ของบทความไปจัดพิมพ์เผยแพร่ในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ ต้องได้รับอนุญาตจากกองบรรณาธิการวารสาร (สมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล (ประเทศไทย)) อย่างเป็นลายลักษณ์อักษร
สมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล (ประเทศไทย) อนุญาตให้สามารถนำไฟล์บทความไปใช้ประโยชน์และเผยแพร่ต่อได้ โดยอยู่ภายใต้เงื่อนไขสัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอน (Creative Commons License: CC) โดย ต้องแสดงที่มาจากวารสาร – ไม่ใช้เพื่อการค้า – ห้ามแก้ไขดัดแปลง, Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0)
ข้อความที่ปรากฏในบทความในวารสารเป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับสมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล (ประเทศไทย) และบุคลากรในสมาคมฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเอง ตลอดจนความรับผิดชอบด้านเนื้อหาและการตรวจร่างบทความเป็นของผู้เขียน ไม่เกี่ยวข้องกับกองบรรณาธิการ
.png){kind=spacer}
