การใช้ยากดภูมิคุ้มกันระยะต่อเนื่องในผู้ป่วยที่ได้รับการปลูกถ่ายตับ
คำสำคัญ:
ยากดภูมิคุ้มกัน, ผู้ป่วยปลูกถ่ายตับ, ความร่วมมือในการรับประทานยาบทคัดย่อ
โรคตับเป็นปัญหาหนึ่งที่สำคัญของสาธารณสุขประเทศไทย โดยผู้ป่วยตับวายระยะสุดท้ายจากสาเหตุต่าง ๆ เช่น ผู้ป่วยตับแข็งจากไวรัสตับอักเสบชนิดบี ไวรัสตับอักเสบชนิดซี ผู้ป่วยตับแข็งที่มีสาเหตุจากแอลกอฮอล์ ผู้ป่วยมะเร็งตับ และผู้ป่วยตับวายเฉียบพลัน มีอัตราการเสียชีวิตที่สูงหากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีและเหมาะสม ซึ่งการปลูกถ่ายตับเป็นการผ่าตัดช่วยชีวิตผู้ป่วยตับวายระยะสุดท้าย เป็นการรักษาที่เป็นมาตรฐานในปัจจุบัน การปลูกถ่ายตับเป็นการเอาอวัยวะตับเดิมที่ไม่สามารถทำงานได้ออก และนำอวัยวะตับใหม่ที่ได้จากผู้บริจาคใส่ไปในตำแหน่งเดิม การปลูกถ่ายตับประสบความสำเร็จครั้งแรกในปีคริสต์ศักราช 1967 แต่ในช่วงแรกผลลัพธ์การรักษายังไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร จึงได้มีการพัฒนาเทคนิคกระบวนการผ่าตัด กระบวนการถนอมอวัยวะที่ปลูกถ่ายที่ดีขึ้น รวมถึงการพัฒนายากดภูมิคุ้มกันที่มีประสิทธิภาพ ส่งผลให้การปลูกถ่ายตับประสบความสำเร็จทั้งในด้านอัตราการรอดของผู้ป่วยและอัตราการรอดของอวัยวะ ซึ่งผู้ป่วยปลูกถ่ายตับจำเป็นต้องรับประทานยากดภูมิคุ้มกันตลอดชีวิต เพื่อป้องกันการปฏิเสธตับ รวมถึงยารักษาโรคร่วมอื่นๆ ดังนั้นความร่วมมือในการรับประทานยากดภูมิคุ้มกัน จึงเป็นสิ่งสำคัญเพื่อให้ผลลัพธ์การรักษาที่ดีในระยะยาว แต่อย่างไรก็ตามผลไม่พึงประสงค์ของยากดภูมิคุ้มกันในระยะยาว เช่น พิษต่อไต การติดเชื้อฉวยโอกาส ความผิดปกติของระบบเมแทบอลิก เป็นสิ่งที่ต้องติดตามอย่างต่อเนื่อง
References
Shukla A, Vadeyar H, Rela M, Shah S. Liver transplantation: east versus west. J Clin Exp Hepatol. 2013;3(3):243-53. doi: 10.1016/j.jceh.2013.08.004.
Rana A, Ackah RL, Webb GJ, Halazun KJ, Vierling JM, Liu H, et al. No gains in long-term survival after liver transplantation over the past three decades. Ann Surg. 2019;269(1):20-7. doi: 10.1097/SLA.0000000000002650.
Charlton M, Levitsky J, Aqel B, O'Grady J, Hemibach J, Rinella M, et al. International Liver Transplantation Society Consensus Statement on Immunosuppression in Liver Transplant Recipients. Transplantation. 2018;102(5):727-43. doi: 10.1097/TP.0000000000002147.
Zaydfudim VM, Pelletier SJ. Towards steroid-free immunosuppression after liver transplantation. Gut Liver. 2016;10(4):495-6. doi: 10.5009/gnl16204.
Kim DG, Kim SH, Hwang S, Hong SK, Ryu JH, Kim BW, et al. Safety of tacrolimus monotherapy within 12 months after liver transplantation in the era of reduced tacrolimus and mycophenolate mofetil: national registry study. J Clin Med. 2022;11(10):2806. doi: 10.3390/jcm11102806.
Klintmalm GB, Nashan B. The role of mTOR inhibitors in liver transplantation: reviewing the evidence. J Transplant. 2014;2014:845438. doi: 10.1155/2014/845438.
Cvetkovski F, Hexham JM, Berglund E. Strategies for liver transplantation tolerance. Int J Mol Sci. 2021;22(5):2253. doi: 10.3390/ijms22052253.
Fairfield C, Penninga L, Powell J, Harrison EM, Wigmore SJ. Glucocorticosteroid-free versus glucocorticosteroid-containing immunosuppression for liver transplanted patients. Cochrane Database Syst Rev. 2018;4(4):CD007606. doi: 10.1002/14651858.CD007606.pub4.
Panackel C, Mathew JF, Fawas N M, Jacob M. Immunosuppressive drugs in liver transplant: an insight. J Clin Exp Hepatol. 2022;12(6):1557-71. doi: 10.1016/j.jceh.2022.06.007.
Meneghini M, Bestard O, Grinyo JM. Immunosuppressive drugs modes of action. Best Pract Res Clin Gastroenterol. 2021;54-55:101757. doi: 10.1016/j.bpg.2021.101757.
Pillai AA, Levitsky J. Overview of immunosuppression in liver transplantation. World J Gastroenterol. 2009;15(34):4225-33. doi: 10.3748/wjg.15.4225.
Kourkoumpetis T, Levitsky J. Immunosuppressive drug levels in liver transplant recipients: impact in decision making. Semin Liver Dis. 2019;39(4):414-21. doi: 10.1055/s-0039-1688443.
Monostory K. Metabolic drug interactions with immunosuppressants. In: Tsoulfas G, editor. Organ donation and transplantation - current status and future challenges. London: IntechOpen Limited; 2018. doi: 10.5772/intechopen.74524.
Schrem H, Lück R, Becker T, Nashan B, Klempnauer J. Update on liver transplantation using cyclosporine. Transplant Proc. 2004;36(9):2525-31. doi: 10.1016/j.transproceed.2004.10.023.
Di Maira T, Little EC, Berenguer M. Immunosuppression in liver transplant. Best Pract Res Clin Gastroenterol. 2020;46-47:101681. doi: 10.1016/j.bpg.2020.101681.
Staatz CE, Tett SE. Clinical pharmacokinetics and pharmacodynamics of tacrolimus in solid organ transplantation. Clin Pharmacokinet. 2004;43(10):623-53. doi: 10.2165/00003088-200443100-00001.
McAlister VC, Haddad E, Renouf E, Malthaner RA, Kjaer MS, Gluud LL. Cyclosporin versus tacrolimus as primary immunosuppressant after liver transplantation: a meta-analysis. Am J Transplant. 2006;6(7):1578-85. doi: 10.1111/j.1600-6143.2006.01360.x.
Brunet M, Van Gelder T, Åsberg A, Haufroid V, Hesselink DA, Langman L, et al. Therapeutic drug monitoring of tacrolimus-personalized therapy: second consensus report. Ther Drug Monit. 2019;41(3):261-307. doi: 10.1097/FTD.0000000000000640.
Wicks SM, Lawal TO, Raut NA, Mahady GB. Chapter 28 - Interactions of commonly used prescription drugs with food and beverages. In: Bagchi D, editor. Sustained energy for enhanced human functions and activity. n.p.: Academic Press - Elsevier; 2017. p. 465-77. doi: 10.1016/B978-0-12-805413-0.00028-4.
Mehtani R, Saigal S. Long term complications of immunosuppression post liver transplant. J Clin Exp Hepatol. 2023;13(6):1103-15. doi: 10.1016/j.jceh.2023.06.007.
Ferreira PCL, Thiesen FV, Pereira AG, Zimmer AR, Fröehlich PE. A short overview on mycophenolic acid pharmacology and pharmacokinetics. Clin Transplant. 2020;34(8):e13997. doi: 10.1111/ctr.13997.
Alvarez-Elías AC, Yoo EC, Todorova EK, Singh RN, Filler G. A retrospective study on mycophenolic acid drug interactions: effect of prednisone, sirolimus, and tacrolimus with MPA. Ther Drug Monit. 2017;39(3):220-8. doi: 10.1097/FTD.0000000000000403.
Klawitter J, Nashan B, Christians U. Everolimus and sirolimus in transplantation-related but different. Expert Opin Drug Saf. 2015;14(7):1055-70. doi: 10.1517/14740338.2015.1040388.
De Simone P, Fagiuoli S, Cescon M, De Carlis L, Tisone G, Volpes R, et al. Use of everolimus in liver transplantation: recommendations from a working group. Transplantation. 2017;101(2):239-51. doi: 10.1097/TP.0000000000001438.
Shihab F, Christians U, Smith L, Wellen JR, Kaplan B. Focus on mTOR inhibitors and tacrolimus in renal transplantation: pharmacokinetics, exposure–response relationships, and clinical outcomes. Transpl Immunol. 2014;31(1):22-32. doi: 10.1016/j.trim.2014.05.002.
Noble J, Terrec F, Malvezzi P, Rostaing L. Adverse effects of immunosuppression after liver transplantation. Best Pract Res Clin Gastroenterol. 2021;54-55:101762. doi: 10.1016/j.bpg.2021.101762.
Campsen J, Zimmerman MA, Trotter JF, Wachs M, Bak T, Steinberg T, et al. Liver transplantation for autoimmune hepatitis and the success of aggressive corticosteroid withdrawal. Liver Transpl. 2008;14(9):1281-6. doi: 10.1002/lt.21525.
Klintmalm GB, Davis GL, Teperman L, Netto GJ, Washburn K, Rudich SM, et al. A randomized, multicenter study comparing steroid‐free immunosuppression and standard immunosuppression for liver transplant recipients with chronic hepatitis C. Liver Transpl. 2011;17(12):1394-403. doi: 10.1002/lt.22417.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2024 สมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล(ประเทศไทย)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ข้อความภายในบทความที่ตีพิมพ์ในวารสารเภสัชกรรมโรงพยาบาลทั้งหมด รวมถึงรูปภาพประกอบ ตาราง เป็นลิขสิทธิ์ของสมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล (ประเทศไทย) การนำเนื้อหา ข้อความหรือข้อคิดเห็น รูปภาพ ตาราง ของบทความไปจัดพิมพ์เผยแพร่ในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ ต้องได้รับอนุญาตจากกองบรรณาธิการวารสาร (สมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล (ประเทศไทย)) อย่างเป็นลายลักษณ์อักษร
สมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล (ประเทศไทย) อนุญาตให้สามารถนำไฟล์บทความไปใช้ประโยชน์และเผยแพร่ต่อได้ โดยอยู่ภายใต้เงื่อนไขสัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอน (Creative Commons License: CC) โดย ต้องแสดงที่มาจากวารสาร – ไม่ใช้เพื่อการค้า – ห้ามแก้ไขดัดแปลง, Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0)
ข้อความที่ปรากฏในบทความในวารสารเป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับสมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล (ประเทศไทย) และบุคลากรในสมาคมฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเอง ตลอดจนความรับผิดชอบด้านเนื้อหาและการตรวจร่างบทความเป็นของผู้เขียน ไม่เกี่ยวข้องกับกองบรรณาธิการ
.png){kind=spacer}
