โรคตับที่เกี่ยวข้องกับการได้รับสารอาหารทางหลอดเลือดดำ

ผู้แต่ง

  • กนกกาญจน์ ชูพิศาลยโรจน์ หน่วยโภชนศาสตร์คลินิก กองอายุรกรรม โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า

คำสำคัญ:

สารอาหารทางหลอดเลือดดำ, โรคตับที่เกี่ยวข้องกับการได้รับสารอาหารทางหลอดเลือด, โรคตับที่เกี่ยวข้องกับภาวะลำไส้ล้มเหลว

บทคัดย่อ

โรคตับที่เกี่ยวข้องกับการได้รับสารอาหารทางหลอดเลือดดำ (PNALD) คือ ภาวะผิดปกติของตับที่เกิดจากการได้รับสารอาหารทางหลอดเลือดดำ โดยทั่วไปมักเกิดหลังจากได้รับอาหารทางหลอดเลือดดำไปนานมากกว่า 2 สัปดาห์ มีความรุนแรงตั้งแต่ค่าเอนไซม์ตับผิดปกติ ไขมันเกาะตับ ไปจนถึงตับวาย กลไกการเกิด PNALD ยังไม่ทราบแน่ชัด คาดการณ์ว่าเกิดจากหลาย ๆ ปัจจัยร่วมกัน ได้แก่ การรบกวนการทำงานของ gut liver axis การเปลี่ยนแปลงของแบคทีเรียในลำไส้ และส่วนประกอบของสารอาหารทางหลอดเลือดดำ โดยเฉพาะกรดไขมันโอเมก้า-6 และสารไฟโตสเตอรอล ปัจจุบันยังไม่มีเกณฑ์ในการวินิจฉัย PNALD ส่วนมากนิยมใช้จากประวัติที่มีการให้อาหารทางหลอดเลือดดำมานานมากกว่า 2 สัปดาห์ร่วมกับมีค่าเอนไซม์ตับผิดปกติและไม่พบสาเหตุอื่นของค่าตับที่ผิดปกติ สำหรับการรักษา แนะนำให้เพิ่มการรับอาหารจากทางเดินอาหารให้มากที่สุด ปรับสัดส่วนของสารอาหารทางหลอดเลือดดำ ให้ยาปฏิชีวนะในผู้ป่วยที่มีภาวะจุลินทรีย์ในลำไส้เล็กเจริญเติบโตมากผิดปกติและพิจารณาบทบาทของการผ่าตัดปลูกถ่ายลำไส้ในผู้ป่วยที่มีข้อบ่งชี้

References

Jay M. The ASPEN Adult Nutrition Support Core Curriculum. Overview of parenteral nutrition. 3rd ed. Silver Spring: American Society for Parenteral and Enteral Nutrition; 2017. p. 285-296.

Vanessa J. The ASPEN Adult Nutrition Support Core Curriculum. Complications of parenteral nutrition. 3rd ed. Silver Spring: American Society for Parenteral and Enteral Nutrition; 2017. p. 345-360.

Bischoff SC, Bernal W, Dasarathy S, Merli M, Plank LD, Schütz T, et al. ESPEN practical guideline: Clinical nutrition in liver disease. Clin Nutr. 2020 Dec;39(12):3533-3562

Cavicchi M, Beau P, Crenn P, Degott C, Messing B. Prevalence of liver disease and contributing factors in patients receiving home parenteral nutrition for permanent intestinal failure. Ann Intern Med. 2000 Apr 4;132(7):525-32.

Lakananurak N, Tienchai K. Incidence and risk factors of parenteral nutrition-associated liver disease in hospitalized adults: A prospective cohort study. Clin Nutr ESPEN. 2019 Dec;34:81-86.

Madnawat H, Welu AL, Gilbert EJ, Taylor DB, Jain S, Manithody C, et al. Mechanisms of Parenteral Nutrition-Associated Liver and Gut Injury. Nutr Clin Pract. 2020 Feb;35(1):63-71.

El Kasmi KC, Anderson AL, Devereaux MW, Fillon SA, Harris JK, Lovell MA, et al. Toll-like receptor 4-dependent Kupffer cell activation and liver injury in a novel mouse model of parenteral nutrition and intestinal injury. Hepatology. 2012 May;55(5):1518-28.

Lee WS, Chew KS, Ng RT, Kasmi KE, Sokol RJ. Intestinal failure-associated liver disease (IFALD): insights into pathogenesis and advances in management. Hepatol Int. 2020 May;14(3):305-316.

Quigley EM, Marsh MN, Shaffer JL, Markin RS. Hepatobiliary complications of total parenteral nutrition. Gastroenterology. 1993 Jan;104(1):286-301.

Alan LB, Kishore L, Jonathan F. Parenteral Nutrition–Associated Liver Disease and the Role for Isolated Intestine and Intestine/Liver Transplantation. Hepatology. 2006;43:9-19.

Kaminski DL, Adams A, Jellinek M. The effect of hyperalimentation on hepatic lipid content and lipogenic enzyme activity in rats and man. Surgery 1980;88:93-100,.

Meguid MM, Chen TY, Yang ZJ, Campos AC, Hitch DC, Gleason JR. Effects of continuous graded total parenteral nutrition on feeding indexes and metabolic concomitants in rats. Am J Physiol. 1991 Jan;260(1 Pt 1):E126-40

Bharadwaj S, Gohel T, Deen OJ, DeChicco R, Shatnawei A. Fish oil-based lipid emulsion: current updates on a promising novel therapy for the management of parenteral nutrition-associated liver disease. Gastroenterol Rep (Oxf). 2015 May;3(2):110-4.

de Meijer VE, Gura KM, Meisel JA, Le HD, Puder M. Parenteral fish oil monotherapy in the management of patients with parenteral nutrition-associated liver disease. Arch Surg. 2010 Jun;145(6):547-51.

Calder PC, Waitzberg DL, Klek S, Martindale RG. Lipids in Parenteral Nutrition: Biological Aspects. JPEN J Parenter Enteral Nutr. 2020 Feb;44 Suppl 1:S21-S27.

Vanek VW, Seidner DL, Allen P, Bistrian B, Collier S, Gura K, et al. Intravenous Fat Emulsions Workgroup; American Society for Parenteral and Enteral Nutrition (A.S.P.E.N.) Board of Directors. A.S.P.E.N. position paper: Clinical role for alternative intravenous fat emulsions. Nutr Clin Pract. 2012 Apr;27(2):150-92.

Llop Talaverón JM, Novak A, Suñé Negre JM, Badia Tahull M, Leiva Badosa E, Ticó Grau JR. Phytosterol determination in lipid emulsions for parenteral nutrition. Farm Hosp. 2018 May 1;42(3):116-119.

Karpati G, Carpenter S, Engel AG, Watters G, Allen J, Rothman S, et al. The syndrome of systemic carnitine deficiency. Clinical, morphologic, biochemical, and pathophysiologic features. Neurology. 1975 Jan;25(1):16-24.

Btaiche IF, Khalidi N. Parenteral nutrition associated liver complications in children. Pharmacotherapy. 2002;22:188-211.

Bowyer BA, Fleming CR, Ilstrup D, Nelson J, Reek S, Burnes J. Plasma carnitine levels in patients receiving home parenteral nutrition. Am J Clin Nutr. 1986 Jan;43(1):85-91.

Bowyer BA, Miles JM, Haymond MW, Fleming CR. L-carnitine therapy in home parenteral nutrition patients with abnormal liver tests and low plasma carnitine concentrations. Gastroenterology. 1988 Feb;94(2):434-8.

Okamoto E, Rassin DK, Zucker CL, Salen GS, Heird WC. Role of taurine in feeding the low-birth-weight infant. J Pediatr. 1984 Jun;104(6):936-40.

Snyder J, Love K, Bratton B, Elkayam O, Fields S, Heyman MB, et al. TPN cholestasis in neonates: results of a randomized, double-blind study of amino acid composition. Gastroenterology 2003;124:30-31.

Balistreri WF, Bucuvalas JC, Farrell MK. Total parenteral nutrition-associated cholestasis: factors responsible for the decreasing incidence. In: Lentze M, Reichen J, eds. Falk Symposium 63, Pediatric Cholestasis. Novel Approaches to Treatment. London: Kluwer Academic Publishers, 1992:191-204.

Chawla RK, Berry CJ, Kutner MH, Rudman D. Plasma concentrations of transsulfuration pathway products during nasoenteral and intravenous hyperalimentation of malnourished patients. Am J Clin Nutr. 1985 Oct;42(4):577-84.

Buchman AL, Moukarzel A, Jenden DJ, Roch M, Rice K, Ament ME. Low plasma free choline is prevalent in patients receiving long term parenteral nutrition and is associated with hepatic aminotransferase abnormalities. Clin Nutr. 1993 Feb;12(1):33-7.

Buchman AL, Ament ME, Sohel M, Dubin M, Jenden DJ, Roch M, et al. Choline deficiency causes reversible hepatic abnormalities in patients receiving parenteral nutrition: proof of a human choline requirement: a placebo-controlled trial. JPEN J Parenter Enteral Nutr. 2001 Sep-Oct;25(5):260-8.

Nandivada P, Carlson SJ, Chang MI, Cowan E, Gura KM, Puder M. Treatment of parenteral nutrition-associated liver disease: the role of lipid emulsions. Adv Nutr. 2013 Nov 6;4(6):711-7.

Kristen N. Parenteral nutrition-associated liver disease. Clinical liver disease. 2020;15:59-62.

Javid PJ, Malone FR, Dick AA, Hsu E, Sunseri M, Healey P, et al. A contemporary analysis of parenteral nutrition-associated liver disease in surgical infants. J Pediatr Surg. 2011 Oct;46(10):1913-7.

Zhang T, Wang N, Yan W, Lu L, Tao Y, Li F, et al. Effect of a fish oil-based lipid emulsion on intestinal failure-associated liver disease in children. Eur J Clin Nutr. 2018 Oct;72(10):1364-1372.

Park HW, Lee NM, Kim JH, Kim KS, Kim SN. Parenteral fish oil-containing lipid emulsions may reverse parenteral nutrition-associated cholestasis in neonates: a systematic review and meta-analysis. J Nutr. 2015 Feb;145(2):277-83.

Burns DL, Gill BM. Reversal of parenteral nutrition-associated liver disease with a fish oil-based lipid emulsion (Omegaven) in an adult dependent on home parenteral nutrition. JPEN J Parenter Enteral Nutr. 2013 Mar;37(2):274-80.

Jurewitsch B, Gardiner G, Naccarato M, Jeejeebhoy KN. Omega-3-enriched lipid emulsion for liver salvage in parenteral nutrition-induced cholestasis in the adult patient. JPEN J Parenter Enteral Nutr. 2011 May;35(3):386-90.

de Meijer VE, Le HD, Meisel JA, Gura KM, Puder M. Parenteral fish oil as monotherapy prevents essential fatty acid deficiency in parenteral nutrition-dependent patients. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2010 Feb;50(2):212-8.

DiBaise JK, Young RJ, Vanderhoof JA. Intestinal rehabilitation and the short bowel syndrome: part 2. Am J Gastroenterol. 2004;99:1823-32.

Jeppesen PB, Pertkiewicz M, Messing B, Iyer K, Seidner DL, O'keefe SJ, et al. Teduglutide reduces need for parenteral support among patients with short bowel syndrome with intestinal failure. Gastroenterology. 2012 Dec;143(6):1473-1481.

Pimentel M, Saad RJ, Long MD, Rao SSC. ACG Clinical Guideline: Small Intestinal Bacterial Overgrowth. Am J Gastroenterol. 2020 Feb;115(2):165-178.

Paumgartner G, Beuers U. Mechanisms of action and therapeutic efficacy of ursodeoxycholic acid in cholestatic liver disease. Clin Liver Dis. 2001;8:67-81

Lazaridis KN, Gores GJ, Lindor KD. Ursodeoxycholic acid mechanisms of action and clinical use in hepatobiliary disorders. J Hepatol. 2001;35:134-146.

Lloyd DA, Gabe SM. Managing liver dysfunction in parenteral nutrition. Proc Nutr Soc. 2007 Nov;66(4):530-8.

Simić D, Milojević I, Bogićević D, Milenović M, Radlović V, Drasković B, et al. Preventive effect of ursodeoxycholic acid on parenteral nutrition-associated liver disease in infants. Srp Arh Celok Lek. 2014 Mar-Apr;142(3-4):184-8.

De Marco G, Sordino D, Bruzzese E, Di Caro S, Mambretti D, Tramontano A, et al. Early treatment with ursodeoxycholic acid for cholestasis in children on parenteral nutrition because of primary intestinal failure. Aliment Pharmacol Ther. 2006 Jul 15;24(2):387-94.

Wales PW, Allen N, Worthington P, George D, Compher C; American Society for Parenteral and Enteral Nutrition, Teitelbaum D. A.S.P.E.N. clinical guidelines: support of pediatric patients with intestinal failure at risk of parenteral nutrition-associated liver disease. JPEN J Parenter Enteral Nutr. 2014 Jul;38(5):538-57.

Kahn AB, Tulla KA, Tzvetanov IG. Indications of Intestinal Transplantation. Gastroenterol Clin North Am. 2019 Dec;48(4):575-583.

Cuerda C, Pironi L, Arends J, Bozzetti F, Gillanders L, Jeppesen PB, et al. ESPEN practical guideline: Clinical nutrition in chronic intestinal failure. Clin Nutr. 2021 Sep;40(9):5196-5220.

Buchman AL, Solapio J, Fryer J. AGA technical review on short bowel syndrome and intestinal transplantation. Gastroenterology. 2003;124:1111-1134.

Buchman AL, Iyer K, Fryer J. Parenteral-associated liver disease and the role for isolated intestine and intestine/liver transplantation. Hepatol. 2006;43:9-19.

เผยแพร่แล้ว

2022-12-29

ฉบับ

บท

บทความทบทวนวิชาการ