โปรตีนจากพืช และโปรตีนจากสัตว์
คำสำคัญ:
โปรตีน, กรดอะมิโน, โปรตีนจากพืช, โปรตีนจากสัตว์ และเนื้อแดงบทคัดย่อ
โปรตีนเป็นสารอาหารหนึ่งที่ให้พลังงานต่อร่างกาย มีโครงสร้างพื้นฐานที่เกิดจากการเรียงตัวของกรดอะมิโนจำนวนมากที่เชื่อมต่อกันด้วยพันธะเปปไทด์ โปรตีนและกรดอะมิโนนับเป็นส่วนประกอบพื้นฐานที่สำคัญสำหรับสิ่งมีชีวิต อย่างไรก็ตามมีกรดอะมิโนอยู่ 9 ชนิดที่ร่างกายไม่สามารถสังเคราะห์เองได้และจำเป็นต้องได้รับจากอาหารที่เรียกว่า กรดอะมิโนจำเป็น เมื่อเราบริโภคโปรตีนไม่เพียงพอต่อความต้องการในแต่ละวัน ร่างกายจะสลายกล้ามเนื้อส่งผลให้มีปริมาณกล้ามเนื้อลดลง การทำงานของอวัยวะต่าง ๆ ผิดปกติ และอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้ ดังนั้นการบริโภคโปรตีนให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกายในแต่ละวันตามคำแนะนำจึงเป็นสิ่งจำเป็น
แหล่งอาหารที่มีโปรตีนพบได้ในอาหารทั่วไปตามธรรมชาติ แบ่งเป็นโปรตีนจากพืช และโปรตีนจากสัตว์โดยโปรตีนจากสัตว์มักเป็นโปรตีนที่มีคุณภาพดี ส่วนโปรตีนจากพืชมักมีกรดอะมิโนที่จำเป็นไม่ครบ แต่มีข้อดีคือ โปรตีนจากพืชมักมีไขมันต่ำไม่มีคอเลสเตอรอล อุดมไปด้วยกรดไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยวและกรดไขมันไม่อิ่มตัวเชิงซ้อน และมีใยอาหารสูง ดังนั้นจึงควรศึกษาและทำความเข้าใจเพื่อให้ทราบถึงข้อดี ข้อเสีย และผลกระทบที่มีต่อสุขภาพทั้งในระยะสั้นและระยะยาว
เอกสารอ้างอิง
Ross AC, Caballero B, Cousins RJ, Tucker KL, Ziegler TR, editors. Modern nutrition in health and disease. 11th ed. China: Lippincott Williams & Wilkins; 2014.
คณะกรรมการและคณะทำงานปรับปรุงข้อกำหนดสารอาหารที่ควรได้รับประจำวันสำหรับคนไทย. ปริมาณสารอาหารอ้างอิงที่ควรได้รับประจำวันสำหรับคนไทย พ.ศ. 2563. กรุงเทพฯ: สำนักโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข; 2563.
Mueller CM. The ASPEN adult nutrition support core curriculum. 3rd ed. United States: American Society for Parenteral and Enteral Nutrition; 2017.
European Food Safety Authority (EFSA) Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies. Scientific opinion on dietary reference values for protein. EFSA Journal. 2012;10(2):2557.
Zhubi-Bakija F, Bajraktari G, Bytyci I, Mikhailidis DP, Henein MY, Latkovskis G, et al. The impact of type of dietary protein, animal versus vegetable in modifying cardiometabolic risk factors: A position paper from the International Lipid Expert Panel (ILEP). Clin Nutr. 2021;40(1):255–76.
Food and Agriculture Organization of the United Nations. Dietary protein quality evaluation in human nutrition. Rome: FAO; 2013. Report No.: 92.
Levine ME, Suarez JA, Brandhorst S, et al. Low protein intake is associated with a major reduction in IGF-1, cancer, and overall mortality in the 65 and younger but not older population. Cell Metab. 2014;19(3):407–17.
Budhathoki S, Sawada N, Iwasaki M, Yamaji T, Goto A, Kotemori A, et al. Association of animal and plant protein intake with all-cause and cause-specific mortality in a Japanese cohort. JAMA Intern Med. 2019;179(11):1509–18.
Abete I, Romaguera D, Vieira AR, Lopez de Munain A, Norat T. Association between total, processed, red and white meat consumption and all-cause, CVD and IHD mortality: a meta-analysis of cohort studies. Br J Nutr. 2014;112(5):762–75.
Etemadi A, Sinha R, Ward MH. Mortality from different causes associated with meat, heme iron, nitrates, and nitrites in the NIH-AARP Diet and Health Study: population-based cohort study. BMJ. 2017;357:j1957.
Tharrey M, Mariotti F, Mashchak A, Barbillon P, Delattre M, Fraser GE. Patterns of plant and animal protein intake are strongly associated with cardiovascular mortality: the Adventist Health Study-2 cohort. Int J Epidemiol. 2018;47(5):1603–12.
World Health Organization. Protein and amino acid requirements in human nutrition: report of a joint FAO/WHO/UNU expert consultation. (WHO technical report series; no. 935). Geneva: WHO; 2002.
Czarnecki SK, Kritchevsky D. Dietary protein and atherosclerosis. In: Liepa GU, editor. Dietary proteins: how they alleviate disease and promote better health. Champaign (IL): American Oil Chemists’ Society; 1992. p. 42–55.
Kelemen LE, Kushi LH, Jacobs DR Jr, Cerhan JR. Associations of dietary protein with disease and mortality in a prospective study of postmenopausal women. Am J Epidemiol. 2005;161(3):239–49.
Pearle MS, Goldfarb DS, Assimos DG, et al. Medical management of kidney stones: AUA guideline. J Urol. 2014;192:316–24.
Skolarikos A, Neisius A. EAU guidelines on urolithiasis. European Association of Urology [Internet]. 2022 [cited 2025 Jun 1]. Available from: http://uroweb.org/guidelines/complications-of-all-guidelines/
Jiang P, Xie L, Arada R. Quantitative review of clinical guidelines for medical and surgical management of urolithiasis: consensus and controversy 2020. J Urol. 2021;205:999–1008.
National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Renal and ureteric stones: assessment and management [Internet]. 2019 [cited 2019 Jan 8]. Available from: http://www.nice.org.uk/guidance/ng118
Fogelholm M, Kanerva N, Mannisto S. Association between red and processed meat consumption and chronic diseases: the confounding role of other dietary factors. Eur J Clin Nutr. 2015;69(1):1–3.
ฉัตรภา หัตถโกศล, มณีรัตน์ เตชะวิเชียร. โปรตีน: สารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกาย. วารสารโภชนาการ. 2563;55:82–94.
Shang X, Scott D, Hodge AM. Dietary protein intake and risk of type 2 diabetes: results from the Melbourne collaborative cohort study and a meta-analysis of prospective studies. Am J Clin Nutr [Internet]. 2016 [cited 2023 Sep 14];1–14.
Mariotti F. Animal and plant protein sources and cardiometabolic health. Adv Nutr. 2019;10(Suppl_4):S351–66.
Song M, Fung TT, Hu FB. Association of animal and plant protein intake with all-cause and specific mortality. JAMA Intern Med. 2016;176(10):1453–63.
Vasei MH. Effect of dietary approaches to stop hypertension (DASH) diet, high in animal or plant protein on cardioembolic risk factors in obese metabolic syndrome patients: a randomized clinical trial. Prim Care Diabetes. 2022;16(5):634–9.
Sluijs I, Beulens JW, van der A DL, Spijkerman AM, Grobbee DE, van der Schouw YT. Dietary intake of total, animal, and vegetable protein and risk of type 2 diabetes in the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC)-NL study. Diabetes Care. 2010;33(1):43–8.
Tielemans SM, Kromhout D, van der Kuil W, Geleijnse JM. Animal and plant protein and change in blood pressure during 15 years of follow-up: the Zutphen Elderly Study. Hypertension. 2013;62(3):396-402.
Ikizler TA, Burrowes JD, Byham Gray LD, et al. KDOQI Clinical Practice Guideline for Nutrition in CKD: 2020 update. Am J Kidney Dis. 2020;76(3 Suppl 1):S1–S107.
Jenkins DJ, Kendall CW, Vidgen E, et al. High-protein diets in hyperlipidemia: effect of wheat gluten on serum lipids, uric acid, and renal function. Am J Clin Nutr. 2001;74(1):57–63.
Anderson JW. Meta-analysis of the effects of soy protein intake on serum lipids. N Engl J Med. 1995;333(5):276–82.
Tovar AR, Murguía F, Cruz C, et al. A soy protein diet alters hepatic lipid metabolism gene expression and reduces serum lipids and renal fibrogenic cytokines in rats with chronic nephrotic syndrome. J Nutr. 2002;132(9):2562–9.
Knight EL, Stampfer MJ, Hankinson SE, Spiegelman D, Curhan GC. The impact of protein intake on renal function decline in women with normal renal function or mild renal insufficiency. Ann Intern Med. 2003;138(6):460–7.
Sandberg AS. Extrusion cooking of a high-fibre cereal product. 1. Effects on digestibility and absorption of protein, fat, starch, dietary fibre and phytate in the small intestine. Br J Nutr. 1986;55(2):245–54.
Frassetto LA, Todd KM, Morris RC Jr, Sebastian A. Estimation of net endogenous noncarbonic acid production in humans from diet potassium and protein contents. Am J Clin Nutr. 1998;68(3):576–83.
Remer T, Manz F. Potential renal acid load of foods and its influence on urine pH. J Am Diet Assoc. 1995;95(7):791–7.
Kushi LH, Folsom AR, Prineas RJ, Mink PJ, Wu Y, Bostick RM. Dietary antioxidant vitamins and death from coronary heart disease in postmenopausal women. N Engl J Med. 1996;334(18):1156–62.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 Thai JPEN วารสารโภชนบำบัด
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ตีพิมพ์ลงใน Thai JPEN วารสารโภชนบำบัด ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยหรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ใน Thai JPEN วารสารโภชนบำบัด ถือเป็นลิขสิทธิ์ของ Thai JPEN วารสารโภชนบำบัด หากบุคคลหรืหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนใดส่วนหนึ่งไปเผยแพร่หรือเพื่อกระทำการใด จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจาก Thai JPEN วารสารโภชนบำบัด ก่อนเท่านั้น
