ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันโรคโควิด-19 ของผู้สูงอายุ กลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสมองเสื่อมในชุมชนชนบท จังหวัดเชียงราย
คำสำคัญ:
ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, พฤติกรรมสุขภาพในการป้องกันโรคโควิด-19, ผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิด ภาวะสมองเสื่อมบทคัดย่อ
ประเทศไทยกำลังประสบกับการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ซึ่งเป็นไวรัสที่แพร่กระจายผ่านทางละอองฝอยที่มีเชื้อไวรัสจากการสูดดมหรือการสัมผัสโดยตรง ผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสมองเสื่อม หากเกิดการติดเชื้อโรคโควิด-19 อาจมีอาการรุนแรงมากกกว่าในวัยอื่น การวิจัยเชิงพรรณนาหาความสัมพันธ์ครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาความรอบรู้ด้านสุขภาพ พฤติกรรมการป้องกันโรคโควิด-19 และความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมการป้องกันโรคโควิด-19 ของผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสมองเสื่อม กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสมอง-เสื่อม จำนวน 95 ราย คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูลประกอบด้วย แบบสัมภาษณ์ความรอบรู้ด้านสุขภาพ แบบสัมภาษณ์พฤติกรรมการปฏิบัติตนในการป้องกันโรค ที่เกิดจากเชื้อไวรัสโคโรนา (COVID-19) ที่ผ่านการตรวจสอบคุณภาพความตรงและความเชื่อมั่นแล้ว วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และ หาค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สัน
ผลการวิจัยพบว่า
1. กลุ่มตัวอย่างมีความรอบรู้ด้านสุขภาพโดยรวมและรายด้านอยู่ในระดับปานกลาง ส่วนพฤติกรรมการป้องกัน โรคโควิด-19 อยู่ในระดับมาก (x ̅= 66.49, SD = 4.75)
2. ความรอบรู้ด้านสุขภาพโดยรวมมีความสัมพันธ์ทางบวกกับพฤติกรรมการป้องกันโรคโควิด-19 ในระดับปานกลาง (r= .344, p < .001)
3. ความรอบรู้ด้านสุขภาพรายด้านมีความสัมพันธ์ทางบวกกับพฤติกรรมการป้องกันโรคโควิด-19 ในระดับปาน-กลาง ได้แก่ ด้านการบอกต่อในการป้องกันดูแลสุขภาพ (r= .377, p < .001) การเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของตนเอง
(r= .343, p < .001) และด้านการเข้าถึงข้อมูลและบริการสุขภาพ (r= .323, p < .001)
4. ความรอบรู้ด้านสุขภาพรายด้านมีความสัมพันธ์ทางบวกกับพฤติกรรมการป้องกันโรคโควิด-19 ในระดับต่ำ ได้แก่ ด้านการเข้าใจข้อมูลและบริการสุขภาพที่เพียงพอ (r= .294, p < .01) การตัดสินใจด้านสุขภาพ (r= .280, p < .01) และด้านการโต้ตอบแลกเปลี่ยนความรู้ (r= .202, p < .05)
ผลการวิจัยสามารถนำไปเป็นข้อมูลพื้นฐานสำหรับบุคลากรสุขภาพในการวางแผนกิจกรรมเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคโควิด -19 ของผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสมองเสื่อม
เอกสารอ้างอิง
Alzheimer’s Association. (2021). Mild cognitive impairment (MCI). Retrived from https://www.alz.org/alzheimers-dementia/what-is-dementia/related_conditions/mild- cognitive-impairment
Burns, N., Grove, K. S. (2009). The practice of nursing research: Appraisal, Synthesis and Generation of evidence (6th ed.). Philadelphia: Elsevier.
Chiang Rai Provincial Public Health Office. (2022). Situation report corona virus disease (COVID-19) in Chiang Rai. (in Thai) Retrived from http:/cro.moph.go.th/moph/ index.php.
Department of Disease Control, Ministry of Public Health. (2021). Information for protecting yourself from Covid-19. (in Thai) Retrived from https://ddc.moph.go.th/ viralpneumonia /file/introduction/introduction01.pdf
Department of Disease Control, Ministry of Public Health. (2022). Situation report corona virus disease (COVID-19) in Thailand.(in Thai) Retrived from https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/index.php
Eliopoulos, C. (2018). Gerontological nursing (8th ed.). Philadelphia: Lippincott Williums & Wilkins.
Glomjai, T., Kaewjiboon, J., & Chachvarat, T. (2020). Knowledge and behavior of people regarding self-care prevention from novel coronavirus 2019 (COVID-19). Nursing Public Health and Education Journal, 21(2): 22-29. (in Thai)
Grove, K. S, Burns, N., & Gray, R. J. (2013). The practice of nursing research: Appraisal, synthesis and generation of evidence (7th ed.). Philadelphia: Elsevier.
Hoa, V. H, Giang, T. H., Vu, T. P., Tuyen, V. D., & Khue, M. P. (2020). Factors associated with health literacy among the elderly people in vietnam. Hindawi BioMed Research International, 2020(1), 1-7
Intarakamhang, U. (2018). Health awareness assessment report on disease prevention. (in Thai) Retrived from http://bsris.swu.ac.th/upload/283350.pdf
Kespichayawattana, J., Wiwatwanich, S., & Wanwaja, C. (2020). Health literacy of the elderly in elderly clubs/centers in Bangkok. Journal of Demography, 36(2), 37-52. (in Thai)
Khumthong, T., Potisiri, P., & Kaedumkoeng, K. (2016). Factors influencing health literacy forpeople at risk of diabete mellitus and hypertension of UthaiThani and Angthong. Veridian E-Journal,Science and Technology Silpakorn University, 3(6), 2408 - 1248. (in Thai)
Liu, B. Y., Chen, L. Y., Xue, P. H., Hou. P. (2019). Health literacy risk in older adults with and without mild cognitive impairment. Retrieved from https://www.nursingresearchonline.com
Manmana, S., Iamsirithaworn, S., & Uttayamakul, S. (2020). Coronavirus disease-19 (COVID-19).Journal of Bamrasnaradura Infectious Diseases Institute, 14(2), 124-33. (in Thai)
Nutbeam, D. (2000). Health literacy as a public health goal: A challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International, 15(3), 259-267.
Nutbeam D. (2008). The evolving concept of health literacy. Social Science & Medicine. 67(12), 2072-78.
Olowe, A. O., Ross. J. A., (2017). Knowledge, adherence and control among patients with hypertension attending a peri-urban primary health care clinic, kwaZulu-natal. African Journal of Primary Health Care & Family Medicine, 9(1), e1–e7
Srisupak, R., Ngampriam, P., Loachai, S., Srisawangwong, P. (2021). The relationship between Health literacy and practice prevention from COVID-19 of elderly case study: Waeng Nang sub-district, Maha Sarakham Province. KKU Journal for Public Health Research. 14(3), 104-114. (in Thai)
Vorrapittayaporn, C., Malathum, P., & Phinitkhajorndech, N. (2021). Relationships among knowledge, health literacy, and health behavior in older persons with chronic kidney disease. Ramathibodi Nursing Journal, 27(1) , 81-95. (in Thai)
World Health Organization. (1998). Health promotion glossary. division of health promotion, education and communications, health education and health promotion unit. Geneva: Author.
World Health Organization. (2022). COVID-19 Weekly epidemiological update. Retrieved from https://www.who.int/publications/m/item/weekly-epidemiological-update-on-covid-19---6-january-2022
Yodmai, K., Pechrapa, K., Kittipichai, W., Charupoonpol, P., & Suksatan, W. (2021). Factors associated with good COVID-19 preventive behaviors among older adults in urban communities in Thailand.Journal of Primary Care & Community Health, 12(1), 1-9.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 พยาบาลสาร
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
