ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการควบคุมความดันโลหิตของเกษตรกรสวนยางพารา ในผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงที่ควบคุมไม่ได้
คำสำคัญ:
พฤติกรรมการควบคุมความดันโลหิต, โรคความดันโลหิตสูงที่ควบคุมไม่ได้, เกษตรกรสวนยางพาราบทคัดย่อ
การควบคุมความดันโลหิตของเกษตรกรสวนยางพาราค่อนข้างทำได้ยาก เนื่องจากเกษตรกรสวนยางพารามีวิถีชีวิตต้องทำงานเวลากลางคืนเป็นหลัก ซึ่งการทำงานกลางคืนเป็นปัจจัยที่สำคัญต่อการควบคุมโรคความดันโลหิต เนื่องจากการพักผ่อนไม่เพียงพอ จึงทำให้การควบคุมความดันโลหิตเป็นไปได้ยาก การวิจัยเชิงพรรณนาหาความสัมพันธ์นี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการควบคุมความดันโลหิตของเกษตรกรสวนยางพาราที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงที่ควบคุมไม่ได้ ในจังหวัดน่าน โดยประยุกต์ใช้ PRECEDE Framework เป็นกรอบแนวคิดการวิจัย กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงที่ประกอบอาชีพเกษตรกรสวนยางพาราที่ไม่สามารถควบคุมความดันโลหิตได้ จำนวน 136 คน คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างโดยการสุ่มตัวอย่างแบบกลุ่มหลายขั้นตอน เครื่องมือที่ใช้รวบรวมข้อมูลประกอบด้วยแบบสอบถาม 7 ส่วน ได้แก่ 1) ข้อมูลส่วนบุคคล 2) ความรู้เกี่ยวกับโรคความดันโลหิตสูง 3) ทัศนคติต่อการควบคุมความดันโลหิต 4) การรับรู้ความสามารถในการควบคุมความดันโลหิต 5) การเข้าถึงบริการสุขภาพ 6) แรงสนับสนุนทางสังคม และ 7) พฤติกรรมการควบคุมความดันโลหิต เครื่องมือผ่านการตรวจสอบคุณภาพโดยผู้ทรงคุณวุฒิ 3 ท่าน มีค่าความตรงเชิงเนื้อหาเท่ากับ .96 และค่าความเชื่อมั่น ได้ค่า Cronbach’s alpha coefficient เท่ากับ .88 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา สถิติ Spearman rank correlation และ point biserial correlation
ผลการศึกษาพบว่า คะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการควบคุมความดันโลหิตของกลุ่มตัวอย่างอยู่ในระดับดี (M = 62.94, SD = 4.65) และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการควบคุมความดันโลหิตของกลุ่มตัวอย่าง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ เพศ (rpb = 0.290, p-value = .001) ความรู้เกี่ยวกับโรคความดันโลหิตสูง (rs = 0.381, p-value = .001) ทัศนคติต่อการควบคุมความดันโลหิต (rs = 0.414, p-value = .001) การรับรู้ความสามารถในการควบคุมความดันโลหิต (rs = 0.523, p-value = .001) การเข้าถึงบริการสุขภาพ (rs = 0.302, p-value = .001) และแรงสนับสนุนทางสังคม (rs = -0.186, p-value = .037)
การศึกษาครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่า การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการควบคุมความดันโลหิตของเกษตรกรสวนยางพารา เน้นการส่งเสริมการรับรู้ความสามารถในการควบคุมความดันโลหิต ร่วมกับการปรับเปลี่ยนทัศคติต่อการควบคุมโรค ควบคู่กับการให้ความรู้กับโรคอย่างครบถ้วน
เอกสารอ้างอิง
Bandura, A. (2006). Guide for constructing self-efficacy scales. In F. Pajares & T. Urdan (Eds.), Self-efficacy beliefs of adolescents (Vol. 5, pp. 307-337). Information Age Publishing.
Bloom, B. S. (1976). Human characteristic and school learning. McGraw-Hill Book.
Boonyagate, K., & Taneepanichskul, N. (2017). Effect of sleep quality on blood pressure and heart rate among shift nurses in a public hospital in Bangkok, Thailand. Journal of Health Research, 31(Suppl. 1), S51-S56. (in Thai)
Bovorntip, P., Ungwattana, S., & Sripetcharawandee, N., (2023). Relationships between personal factors, health literacy, and health behaviors of uncontrolled hypertensive patients in Mueang District, Chiang Mai Province. Nursing Journal CMU, 50(1), 284-299. (in Thai)
Cherfan, M., Vallee, A., Kab, S., Salameh, P., Goldberg, M., Zins, M., & Blacher, J. (2020). Unhealthy behaviors and risk of uncontrolled hypertension among treated individuals-The CONSTANCES population-based study. Scientific Reports, 10(1), 1925. https://doi.org/10.1038/s41598-020-58685-1
Chusong, T., & Doloh, M. (2017). The relationship between sleep quality and the incidence of hypertension in night-shift rubber farmers [Master's thesis, Prince of Songkla University]. PSU Knowledge Bank. http://kb.psu.ac.th/psukb/handle/2016/11717
Donlavas, P., & Daensekaew, S. (2019). Self-management among rubber tree farmer with hypertension. Journal of Nursing and Health Care, 37(3), 183-191. (in Thai)
Fielding, J. E. (2022). Health program planning, implementation, and evaluation: Creating behavioral, environmental, and policy change. JHU Press.
Green, L. W., & Kreuter, M. W. (2005). Health program planning: An educational and ecological approach (Vol. 4). McGraw-Hill.
Health Data Center (HDC). (2020). Percentage of patients with diabetes and high blood pressure that are controlled, Health Zone 1, Nan Province, fiscal year 2021. https://nan.hdc.moph.go.th/hdc/reports/report.php?source=pformated/format1.phpc%09at_id=cf7d9da207c0f9a7ee6c4fe3f09f67dd&id=df9a12ff1c86ab1b29b3e47118bcd535
James, P. A., Oparil, S., Carter, B. L., Cushman, W. C., Dennison-Himmelfarb, C., Handler, J., Lackland, D. T., LeFevre, M. L., MacKenzie, T. D., Ogedegbe, O., Smith, S. C. Jr., Svetkey, L. P., Taler, S. J., Townsend, R. R., Wright, J. T. Jr., Narva, A. S., & Ortiz, E. (2014). 2014 evidence-based guideline for the management of high blood pressure in adults: Report from the panel members appointed to the eighth Joint National Committee (JNC 8). Journal of the American Medical Association, 311(5), 507–520. https://doi.org/10.1001/jama.2013.284427
Jenjob, J., & Kamsorn, S. (2019). Factors related to blood pressure control behaviors of patients with essential hypertension of Ban Keskasorn Sub-district health promotion Hospital Lankrabue District, Kamphaeng Phet Province. Naresuan Research Conference 12: Research and Innovation for Country Development, 721-734. http://110.164.147.155/kmhealth_new/Documment/blood/research/10.pdf (in Thai)
Kasemsuk, K., & Rithudom, B. (2023). Promoting the development of middle-aged adults: The role of nurses. Journal of Health Promotion and Environmental Health, 17(1), 368-380.
Manohar, S., Thongprayoon, C., Cheungpasitporn, W., Mao, M. A., & Herrmann, S. M. (2017). Associations of rotational shift work and night shift status with hypertension: A systematic review and meta-analysis. Journal of Hypertension, 35(10), 1929-1937. https://doi.org/10.1097/hjh.0000000000001442
McNaughton, C. D., Jacobson, T. A., & Kripalani, S. (2014). Low literacy is associated with uncontrolled blood pressure in primary care patients with hypertension and heart disease. Patient Education and Counseling, 96(2), 165–170. https://doi.org/10.1016/j.pec.2014.05.007
Merijanti, L. T., Samara, D., Tandean, R., & Harrianto, R. (2008). The role of night shift work on blood pressure among healthy female nurses. Universa Medicina, 27(2), 65-71. https://doi.org/10.18051/UnivMed.2008.v27.65-71
Nan Provincial Public Health Office. (2019). Public health action plan of Nan Provincial Office for the fiscal year 2019. https://wwwnno.moph.go.th/nanhealth/phocadownloadpap/userupload/Piakung/95-104.pdf
Neelasri, A. (2016). Factors affecting blood pressure control in patients with hypertension health promoting hospital Tambon Wang Nam Khieo, Kamphaeng Saen District, Nakhon Pathom Province. Journal of Medical Region 4-5, 35(2), 77-88. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/reg45/article/view/125079 (in Thai)
Nunyapruk, C., Therawiwat, M., Kaeodumkoeng, K., & Imamee., N. (2019). Factors related to blood pressure control behaviors among hypertensive patients in Ranod Hospital, Songkhla Province. Journal of Health Education, 42(1), 190-203.
Pantong, V., (2021). Factors related to blood pressure control behavior in hypertensive patients. Buddhachinaraj Medical Journal, 38(2), 247-255. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/BMJ/article/view/251831 (in Thai)
Pantonglang, W., Nampolkrang, P., & Duangsaenchun, W., (2018). Factors influencing the health behaviors of uncontrolled hypertensive patients. Songklanagarind Journal of Nursing, 38(4), 152-165. (in Thai)
Park, J., Shin, S. Y., Kang, Y., & Rhie, J. (2019). Effect of night shift work on the control of hypertension and diabetes in workers taking medication. Annals of Occupational and Environmental Medicine, 31, e27. https://doi.org/10.35371/aoem.2019.31.e27
Polit, D. F., & Beck, C. T. (2008). Nursing research: Generating and assessing evidence for nursing practice. Lippincott Williams & Wilkins.
Pongworin, P., Amnatsatsue, K., & Kerdmongkol, P., (2023). Factors predicting blood pressure control behaviors among patients with uncontrolled hypertension in Bangphli District, Samutprakan Province. Journal of Public Health Nursing, 37(2), 18-31. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/phn/article/view/263705/179665 (in Thai)
Rajkumar, E., & Romate, J. (2020). Behavioural risk factors, hypertension knowledge, and hypertension in rural India. International Journal of Hypertension, 2020, 8108202. https://doi.org/10.1155/2020/8108202
Schoenborn, C. A., & Adams, P. E. (2010). Health behaviors of adults: United States, 2005–2007. Vital Health Statistics, (245), 1-132.
Sena, W., Nilvarangkul, K., Saranrittichai, K., Smith, J. F., Phajan, T., & Seetangkham, S. (2018). Using action research to prevent work-related illness among rubber farmers in Northeastern Thailand. Public Health Nursing, 35(6), 466-472. https://doi.org/10.1111/phn.12526
Tesfaye, B., Haile, D., Lake, B., Belachew, T., Tesfaye, T., & Abera, H. (2017). Uncontrolled hypertension and associated factors among adult hypertensive patients on follow-up at Jimma University teaching and specialized hospital: Cross-sectional study. Research Reports in Clinical Cardiology, 8, 21-29. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.2147/RRCC.S132126
Tungkum, S., Danyutthasin, C., & Siripornpaiboon, T. (2019). Factors predicting behaviors to control and prevent essential hypertension among patients with uncontrolled blood pressure in Phrae Province. Journal of Nursing and Health, 13(3), 65-79. (in Thai)
Wang, X. S., Armstrong, M. E. G., Cairns, B. J., Key, T. J., & Travis, R. C. (2011). Shift work and chronic disease: The epidemiological evidence. Occupational Medicine, 61(2), 78-89. https://doi.org/10.1093/occmed/kqr001
World Health Organization. (2020). Improving hypertension control in 3 million people: Country experiences of programme development and implementation. https://www.who.int/publications/i/item/improving-hypertension-control-in-3-million-people-country-experiences-of-programme-development-and-implementation
World Health Organization. (2023). Hypertension. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลสาร
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
