การศึกษาศักยภาพของชุมชน ในการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง กรณีศึกษา: ตำบลท่าศาลา จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

Exploration of Community Capacity, Thasala Sub-district, Chiang Mai Province, in Caring of Dependent Older People

การวิจัยเชิงคุณภาพครั้งนี้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการวิจัยเรื่องการพัฒนาศักยภาพชุมชนในการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงแบบบูรณาการเพื่อศึกษาปัญหาความต้องการของผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงและศักยภาพของชุมชนในการดูแล ผู้ให้ข้อมูลคือผู้สูงอายุ ผู้ดูแลในครอบครัว  และผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในการดูแลจาก 3 ภาคีเครือข่ายในชุมชนเขตชานเมืองจังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 32 ราย คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง เก็บข้อมูลโดยวิธีการสัมภาษณ์เชิงลึกและสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิธีสังเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่าปัญหาของผู้สูงอายุได้แก่โรคเรื้อรัง การเคลื่อนไหวบกพร่อง ขาดการเข้าร่วมกิจกรรมทางสังคม แต่ไม่พบปัญหาด้านเศรษฐกิจ ความต้องการได้แก่การฟื้นฟูสภาพที่บ้าน การสนับสนุนด้านจิตใจ การเข้าร่วมกิจกรรมในชุมชนและต้องการให้ส่งเสริมศักยภาพด้านการฟื้นฟูสภาพแก่อาสาสมัคร ส่วนความพร้อมของชุมชนในการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง พบว่า 1)  ด้านความรู้ พบว่าผู้สูงอายุปกติไม่มีความรู้และทักษะในการดูแล ผู้นำชุมชนไม่ทราบขอบเขตและหน้าที่ของตนในการดูแล บุคลากรสุขภาพขาดความรู้เชิงลึกในการดูแลด้านร่างกายและไม่มีความรู้ด้านสังคม ส่วนบุคลากรในองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นไม่มีความรู้ในการดูแล ผู้บริหารไม่ทราบถึงปัญหาและภาระของผู้สูงอายุกลุ่มนี้ 2) ด้านการจัดบริการ พบว่า โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลมีการเยี่ยมบ้านทั้งตามแผนและในกรณีฉุกเฉิน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นดูแลเรื่องเบี้ยยังชีพและบริการรถรับส่งไปโรงพยาบาล อาสาสมัครมีการเยี่ยมบ้าน 3) ด้านนโยบาย พบว่าโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลดำเนินการตามนโยบายของจังหวัดและกระทรวงสาธารณสุข ส่วนองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นไม่มีนโยบายเฉพาะสำหรับผู้สูงอายุกลุ่มนี้  ข้อมูลที่ได้จากการวิจัยนี้สามารถนำไปเป็นข้อมูลพื้นฐานในการวางแผนจัดระบบการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงให้สอดคล้องกับปัญหาและความต้องการของผู้สูงอายุกลุ่มดังกล่าว

This qualitative research was a part of research project entitle “Development of community capacity for integrated care of dependent older people”. The objectives of this study were to explore problems and needs of dependent elderly and potential of community to care for this elderly group. Thirty-two key informants were purposive selected including elderly and family caregivers and stakeholder from three parties network who involved in the care from a suburban community in Chiang Mai province. In-depth interview and focus group were used to collect data. Data were analyzed by using content analysis method. The results showed that problems of dependent elderly were chronic disease, impair mobility, lack of social activities, but no economic problems. Needs of this elderly group were home rehabilitation, psychological support, social activities participation, and promoting the rehabilitation capacity of volunteers.  The community capacity in caring of dependent elderly was revealed that 1) regarding knowledge, it was found that independent elderly did not have knowledge and skills in taking care of them. Community leaders did not know their role in taking care of this elderly group. Health personnel lacked in-depth knowledge of physical care and no social knowledge. The personnel in the local administrative organization did not have knowledge of care and administrators were not aware of the problems and burdens of this elderly group.  2) regarding the service provision, it was found that the Tambon Health Promotion Hospital had home visits both according to the plan and in case of emergency. The local government organization took care of the allowance and the shuttle service to the hospital. Volunteers provided home visits. 3) regarding the policy, it was found that the Tambon Health Promotion Hospital operated in accordance with the provincial and the Ministry of Public Health policy. This research can be used as baseline data for this specific area in planning for managing system of care for dependent elderly care in accordance with their problems and needs.