ความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดอุบัติเหตุจากการทำงานของเกษตรกรสูงอายุที่เลี้ยงโคนม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
เกษตรกรสูงอายุที่เลี้ยงโคนมเป็นแรงงานนอกระบบที่อาจมีความเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุจากการทำงาน การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความชุกของการเกิดอุบัติเหตุและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดอุบัติเหตุจากการทำงานของเกษตรกรสูงอายุที่เลี้ยงโคนม เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง กลุ่มตัวอย่างคือ เกษตรกรสูงอายุที่เลี้ยงโคนมในพื้นที่ตำบลลำพญากลาง อำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรีที่มีอายุตั้งแต่ 45 ปีขึ้นไป จำนวน 136 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือแบบสัมภาษณ์ แบบประเมินสภาพแวดล้อมในการทำงาน และแบบทดสอบความสามารถในการทรงตัว วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา สถิติไค-สแควร์ และ Fisher’s exact test
ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มตัวอย่างเกิดอุบัติเหตุจากการทำงานในรอบ 6 เดือนที่ผ่านมาร้อยละ 63.24 พบมากในเพศหญิง ร้อยละ 59.30 อุบัติเหตุที่พบมากที่สุดคือการถูกกระแทก/ชน ร้อยละ 44.19 สาเหตุเกิดจากโคนมตื่นตัวทำให้โดนถีบเตะ โดนหางฟาด โดนเหยียบเท้าและไล่ขวิด ร้อยละ 34.88 บริเวณร่างกายที่ได้รับอุบัติเหตุส่วนใหญ่เกิดที่มือและแขนร้อยละ 30.23 สถานที่เกิดจะเกิดภายในบริเวณโรงรีดนม ร้อยละ 68.60 โดยสภาพพื้นที่จะมีลักษณะเปียกลื่น ร้อยละ 66.28 และส่วนใหญ่ระดับความรุนแรงของการบาดเจ็บอยู่ในขั้นปฐมพยาบาล ร้อยละ 69.77 ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดอุบัติเหตุจากการทำงานอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ในด้านปัจจัยส่วนบุคคล ได้แก่ เพศ (p=0.001) อายุ (p = 0.008) ค่าดัชนีมวลกาย (p=0.001) ประสบการณ์จากการทำงาน (p=0.001) ด้านปัจจัยสภาพแวดล้อมในการทำงาน ได้แก่ โรงเรือนที่มีพื้นที่ไม่เพียงพอต่อการปฏิบัติงาน (p=0.018) และการไม่ทำความสะอาดโรงรีดนม (p=0.004) ในด้านปัจจัยพฤติกรรมความปลอดภัยในการทำงาน ได้แก่ การพักผ่อนไม่เพียงพอ (p=0.001) ไม่มีการตรวจสอบความพร้อมของเครื่องจักร/อุปกรณ์ก่อนปฏิบัติงาน (p=0.001) การเข้าไปทำงานในบริเวณที่มีสภาพพื้นที่เปียกลื่นหรืออาจมีคราบน้ำมัน (p=0.001) และในด้านปัจจัยด้านร่างกาย ความบกพร่องด้านการทรงตัวของผู้สูงอายุ (p=0.001) ทั้งนี้พบการเกิดอุบัติเหตุของเกษตรกรสูงอายุที่เลี้ยงโคนมค่อนข้างสูง ดังนั้นผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องควรให้ความสำคัญกับการจัดทำแนวทางมาตรการป้องกันการเกิดอุบัติเหตุ และสร้างสภาพแวดล้อมในการทำงานที่ปลอดภัย รวมถึงควรมีการส่งเสริมความแข็งแรงของร่างกายด้านการทรงตัวของเกษตรกรผู้สูงอายุที่เลี้ยงโคนมเพื่อลดความเสี่ยงอุบัติเหตุจากการทำงานต่อไป
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กรมปศุสัตว์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. การเลี้ยงโคนม. พิมพ์ครั้งที่ 4. ปี 2550. 79 ถนนงามวงศ์วาน แขวงลาดยาว เขตขตุจักร กรุงเทพฯ 10900: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด; 2550.
อรวรรณ เกษร. แรงงานนอกระบบกับสิทธิประโยชน์ตามกฎหมายประกันสังคม [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 2 มีนาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/elaw_parcy/ewt dl link.php?nid=2612.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. การสำรวจแรงงานนอกระบบ พ.ศ. 2566 [อินเทอร์เน็ต]. 2566. [เข้าถึงเมื่อ 2 มีนาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.nso.go.th/nsoweb/storage/survey_detail/2023/20231218155504_43190.pdf
กลุ่มสารสนเทศและข้อมูลสถิติ ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร กรมปศุสัตว์. ข้อมูลจำนวนปศุสัตว์ ในประเทศไทย ปี 2567 [อินเทอร์เน็ต]. 2567. [เข้าถึงเมื่อ 2 มีนาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://ict.dld.go.th/webnew/images/stories/ report/regislives/eRegist_2024.pdf
กรมปศุสัตว์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. แผนปฏิบัติการด้านโคนมและผลิตภัณฑ์นม ระยะที่ 1 ( พ.ศ.2564-2570 ) [อินเทอร์เน็ต]. 2564. [เข้าถึงเมื่อ 2 มีนาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://dld.go.th/th/images/stories/law/draft/biotech/ 25640607/final_plan25640607.pdf
สำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์. ข้อมูลพื้นฐานของจังหวัดสระบุรี (ประจำเดือน พฤษภาคม 2567) [อินเทอร์เน็ต]. 2567. [เข้าถึงเมื่อ 2 มีนาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.opsmoac.go.th/saraburi-dwl-files-461591791981
องค์การบริหารส่วนตำบลลำพญากลาง (อบต.ลำพญากลาง) อำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี [อินเทอร์เน็ต]. 2566. [เข้าถึงเมื่อ 2 มีนาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://lamphayaklang.go.th/public
P D, E G, J N. Age identity, age perceptions, and health: evidence from the English Longitudinal Study of Ageing. Annals of the New York Academy of Sciences [Internet]. 2007. [cited 2024 Mar 2]. Available at: https://pubmed.ncbi.nlm. nih.gov/17986588/
World Health Organization. Aging and Working Capacity. WHO Library Cataloguing in Publication Data; 1993.
Canadian Centre for Occupational Health and Safety. Aging Workers [Internet]. Health Promotion, Wellness, Psychosocial. 2024. Available at: https://www.ccohs.ca/oshanswers/psychosocial/aging_workers.html
วิทชย เพชรเลียบ. ความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดอุบัติเหตุจากการทำงานของเกษตรกรสูงอายุ ตำบลพุดซา อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา. วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ. 2564; 14(2): 113-127 เข้าถึงได้จาก: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/ JSH/article/view/246541/170459
Carol A. Miller. Nursing for Wellness in Older Adults. 6th ed; 2009
วิวัฒน์ เอกบูรณะวัฒน์. แรงงานสูงอายุ [อินเทอร์เน็ต]. กรมกิจการผู้สูงอายุ. 2552. [เข้าถึงเมื่อ 2 มีนาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.dop.go.th/th/know/15/604
วิฑูรย์ สิมะโชคดี, วีรพงษ์ เฉลิมจิระรัตน์. วิศวกรรมและการบริหารความปลอดภัยในโรงงาน (ฉบับปรับปรุง). พิมพ์ครั้งที่ 39. สมาคมส่งเสริมเทคโนโลยี (ไทย-ญี่ปุ่น) 5-7 ซอยสุขุมวิท 29 ถนนสุขุมวิท แขวนคลองเตยเหนือ เขตวัฒนา กรุงเทพ ฯ 10110: ส.ส.ท.; 2563. 556 น.
Autobody Repair and Refinishing-Standards | Occupational Safety and Health Administration [Internet]. 1999. [cited 2024 Mar 2]. Available at: https://www.osha.gov/autobody/standards
Bonnie Rogers, Bonnie Rogers, Abdelhak. Occupational and Environmental Health Nursing: Concepts and Practice. 2nd edition. Philadelphia: Saunders; 2003. 768 p.
ภรภัทร ไชยสมบัต, นราวุธ ระพันธ์คำ, เฉลิมโรจน์ ชัยสิทธิพัฒนา, ชนกนันท์ ศรีลาพัฒน. แนวทางลดต้นทุนในการเลี้ยงโคนมของเกษตรกรสมาชิกสหกรณ์โคนมภูพานสกลนคร จำกัด. วารสารบัณฑิตศึกษา. 2561; 15(71): 14–22.
ฤทธิ์ดรงค์ เอมแย้ม, วีระพร ศุทธากรณ์, กรรณิการ์ ณ ลำปาง. ปัจจัยคุกคามสุขภาพจากการทำงานและภาวะสุขภาพตามความเสี่ยง ของเกษตรกรเลี้ยงโคนม อำเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่. วารสารสาธารณสุขล้านนา ปีที่ 16. 2563(2):13–24.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3): 607–610. https://doi.org/10.1177/001316447003000308
กาญจนา ปาลี, กังสดาล กนกหงษ์, พหล ศักดิ์คะทัศน์, พุฒิสรรค์ เครือคำ. ความรู้และการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับฟาร์มโคนมของเกษตรกรผู้เลี้ยงโคนม อำเภอสันกำแพงและอำเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่. วารสารวิจัยและส่งเสริมวิชาการเกษตร. 2565; 39(3):65–77.
Brigg RC, Grossman MR, Brich R, Drews JE, Shaddeau SA. Balance performance among non-institutionalized elderly women. Phys Ther. 1989; 69: 748–56.
Gras LZ, Ganley KJ, Bosch PR, Mayer JE. Convergent validity of the sharpened romberg. Physical & Occupational Therapy in Geriatrics. 2017; 35(2): 1–10.
จันจิราภรณ์ จันต๊ะ. สภาพแวดล้อมในการทำงาน พฤติกรรมความไม่ปลอดภัยในการทำงาน และอุบัติเหตุจากการทำงานของแรงงานนอกระบบอายุ 45 ปีขึ้นไป ในอำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. วารสารควบคุมโรค. 2564;47(4):1026–37.
Lesley M. Day. Dairy Farm Injury in Victoria [thesis]. 1996.
นฤมล เกตุทิม. ปัจจัยและผลกระทบที่เกี่ยวข้องกับการเกิดอุบัติเหตุจากการทำงาน [วิทยานิพนธ์ครุศาสตรอุตสาหกรรมมหาบัณฑิต]. กรุงเทพฯ: สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ; 2542.
วารุณี สุขรี่,ปวีณา ลิมปีที่ปราการ. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงในการพลัดตกหกล้มของผู้สูงอายุในเขตเทศบาล เมืองพิบูลมังสาหาร อำเภอพิบูลมังสาหาร จังหวัดอุบลราชธานี. การประชุมวิชาการระดับชาติ มอบ.วิจัย ครั้งที่ 17, 2566: 62-77
อรวรรณ เจือจารย์ และธนัช กนกเทศ. ปัจจัยที่ส่งผลต่อการพลัดตกหกล้มในผู้สูงอายุ อำเภอวังทรายพูน จังหวัดพิจิตร. วารสารวิจัยและวิชาการบวรพัฒน์. 2565;1(3): 1-18 เข้าถึงได้จาก: https://doi.org/10.14456/journal-rabij.2023.24
Karttunen JP, Rautiainen RH. Characteristics of and risk factors for compensated occupational injury and disease claims in Dairy Farmers: A Case-Control Study. Journal of Agricultural Safety and Health [Internet]. 2013 Nov 4;191–206. Available from: https://doi.org/10.13031/jash.19.10172
VanWormer JJ, Barnes KL, Waring SC, Keifer MC. Socio-environmental risk factors for medically-attended agricultural injuries in Wisconsin dairy farmers. Injury [Internet]. 2017 May 21;48(7):1444–50. Available from: https://doi.org/10.1016/j.injury.2017.05.027
วรันธรณ์ จงรุ่งโรจน์สกุล, ชวพรพรรณ จันทร์ประสิทธิ์, ธานี แก้วธรรมานุกูล, อนนท์ วิสุทธิ์ธนานนท์, วิไลพรรณ ใจวิไล. ความเสี่ยงด้านอาชีวอนามัยและการบาดเจ็บที่เกี่ยวเนื่องจากการทำงานของเกษตรกรชาวนา: กรณีศึกษาพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่. พยาบาลสาร. 2562;46(4):37-48
สำนักงานกองทุนสนับสนุนบริการสุขภาพ (สสส.). คู่มือรูปแบบการออกกำลังกายและสร้างผู้นำด้านการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ. 2565. [เข้าถึงเมื่อ 2 มีนาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://dol.thaihealth.or.th/Media/Index/81d1ca01-01aa-ec11-80fa-00155db45613
Demakakos P, Gjonca E, Nazroo J. Age identity, age perceptions, and health: evidence from The English Longitudinal Study of Ageing. Ann N Y Acad Sci. 2007 Oct; 1114:279-87.
Laville A, Volkoft S. Elderly workers. In: Stellman JM, ed. Encyclopaedia of occupational health and safety 4th edition. Geneva: International Labouré Office 1998.
