การศึกษาการปนเปื้อนด้านชีวภาพ ภาวะโภชนาการ ปริมาณพลังงานและสารอาหารที่ได้รับจากอาหารกลางวันของนักเรียนประถมศึกษา 4-6 อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยการปนเปื้อนด้านชีวภาพ ภาวะโภชนาการ ปริมาณพลังงานและสารอาหารที่ได้รับจากอาหารกลางวันของนักเรียนประถมศึกษา 4-6 อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต เป็นการวิจัยเชิงสำรวจ (Survey Research) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการปนเปื้อนด้านชีวภาพในภาชนะสำหรับปรุงประกอบอาหาร ภาวะโภชนาการ ปริมาณพลังงานและสารอาหารที่ได้รับจากมื้อกลางวันใน 2 โรงเรียนที่สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต โดยตรวจการปนเปื้อนโคลิฟอร์มแบคทีเรียเบื้องต้นใน 6 ตัวอย่างต่อโรงเรียน ได้แก่ จาน ถ้วย ช้อน ตะหลิว ทัพพีและหม้อ รวมทั้งสิ้น 12 ตัวอย่าง โดยใช้ชุดทดสอบโคลิฟอร์มแบคทีเรียเบื้องต้น (SI-2) และศึกษาภาวะโภชนาการนักเรียน ด้วยสมุดบันทึกสุขภาพประจำตัวนักเรียน แบบบันทึกผลสรุปการชั่งน้ำหนักและส่วนสูง แบบประเมินภาวะโภชนาการ โดยใช้เกณฑ์น้ำหนัก/ส่วนสูง ของสำนักโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข โดยมีกลุ่มตัวอย่างที่เจาะจงในนักเรียนที่ศึกษาในชั้นประถมศึกษา 4-6 ช่วงอายุ 9-12 ปี จำนวน 124 คนและการรวบรวมข้อมูลทุติยภูมิในเชิงปริมาณ ซึ่งเป็นรายการอาหารกลางวันของแต่ละโรงเรียนตลอด 30 วัน นำไปวิเคราะห์ปริมาณพลังงานและสารอาหารที่นักเรียนได้รับในแต่ละวันด้วยโปรแกรม INMUCAL V.4.0 สถิติที่ใช้ ร้อยละ ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการศึกษาการปนเปื้อนด้านชีวภาพในตัวอย่างภาชนะสำหรับประกอบอาหารตรวจไม่พบการปนเปื้อนโคลิฟอร์มแบคทีเรียและการประเมินภาวะโภชนาการกลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีภาวะการเจริญเติบโตอยู่ในเกณฑ์ปกติมากที่สุด จำนวน 77 คน (62.06%) รองลงมาอยู่ในเกินเกณฑ์ จำนวน 31 คน (25.00%) และต่ำกว่าเกณฑ์ จำนวน 16 คน (12.90 %) ปริมาณพลังงานและสารอาหารที่นักเรียนได้รับจากอาหารกลางวัน พบว่า โรงเรียนแห่งแรกมีการกระจายตัวของคาร์โบไฮเดรตมีค่าเฉลี่ย 57.59 (SD=7.89) โปรตีนมีค่าเฉลี่ย 22.62 (SD=6.58) และไขมันค่าเฉลี่ย 19.79 (SD=5.57) และปริมาณวิตามินเอ มีค่าเฉลี่ย 224.52 (SD=95.63) mg วิตามินซี มีค่าเฉลี่ย 41.23 (SD=43.11) mg และวิตามินบี1 มีค่าเฉลี่ย 0.61 (SD=0.25) mg โรงเรียนแห่งที่สอง พบว่าคาร์โบไฮเดรตมีค่าเฉลี่ย 51.57 (SD=9.38) โปรตีนมีค่าเฉลี่ย 24.74 (SD=6.68) ไขมันมีค่าเฉลี่ย 23.69 (SD=6.69) และปริมาณวิตามินเอ ค่าเฉลี่ย 264.55 (SD=102.38) mg ค่าวิตามินซีค่าเฉลี่ย 42.40 (SD=55.17) mg วิตามินบี1 มีค่าเฉลี่ย 0.96 (SD=0.40) ผลงานวิจัยครั้งนี้ชี้ให้เห็นว่าสามารถนำผลการวิจัยเพื่อเป็นข้อมูลสำหรับระดับปฏิบัติการของโรงเรียนและภาคีในพื้นที่เพื่อปรับปรุงการจัดบริการอาหารกลางวันในโรงเรียนตามความต้องการในเชิงปริมาณและคุณค่าที่นักเรียนควรได้รับ รวมถึงปรับปรุงมาตรฐานสุขาภิบาลอาหารในโรงเรียนอย่างต่อเนื่องให้เป็นระบบ ตลอดจนการสร้างความสัมพันธ์ ความร่วมมือระหว่างโรงเรียนและครอบครัวในการเฝ้าระวังภาวะโภชนาการของนักเรียน