ปัจจัยพยากรณ์ประสิทธิผลการบริหารของผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลในจังหวัดพิษณุโลกในยุคฐานวิถีชีวิตใหม่

จิตาริภรณ์ รุ่งฉาย; ประกฤต ประภาอินทร์

ผู้แต่ง

จิตาริภรณ์ รุ่งฉาย สำนักงานสาธารณสุขอำเภอพรหมพิราม จังหวัดพิษณุโลก
ประกฤต ประภาอินทร์ วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดพิษณุโลก คณะสาธารณสุขศาสตร์และสหเวชศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข

คำสำคัญ:

ภาวะผู้นำที่แท้จริง, ผู้นำการเปลี่ยนแปลง, ประสิทธิผล, ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวางนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยพยากรณ์ประสิทธิผลการบริหารของผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ในยุคฐานวิถีชีวิตใหม่ โดยมุ่งศึกษาภาวะผู้นำที่แท้จริงและภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง ซึ่งเป็นประเด็นที่ยังขาดการศึกษาอย่างชัดเจนในบริบทการจัดบริการสุขภาพปฐมภูมิของไทย กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลในจังหวัดพิษณุโลก จำนวน 147 คน เครื่องมือวิจัยคือแบบสอบถามออนไลน์ 4 ส่วน ประกอบด้วย ข้อมูลลักษณะทางประชากร ภาวะผู้นำที่แท้จริง ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง และประสิทธิผลของการบริหารโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล เก็บรวบรวมข้อมูลเดือนตุลาคม 2563 ได้แบบสอบถามคืน 136 ฉบับ คิดเป็นอัตราตอบกลับร้อยละ 92.5 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณด้วยวิธีการเพิ่มตัวแปรอิสระแบบขั้นตอน

ผลการศึกษาพบว่า ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเป็นปัจจัยพยากรณ์ประสิทธิผลของการบริหารโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (β=0.794; p-value ≤ 0.001) โดยสามารถอธิบายความแปรปรวนของประสิทธิผลได้ร้อยละ 62.8 (adjusted R² = 0.628) ดังนั้น ควรเสริมสร้างและพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงให้แก่ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล เพื่อเพิ่มประสิทธิผลการบริหารจัดการให้สูงขึ้น

เอกสารอ้างอิง

Ainto, W., Hingkanont, P., & Sontayakon, Ch. (2015). The relationship between transformational leadership of director of sub-district health promotion hospitals and levels of primary health care unit quality development in sub-district health promotion hospitals, Chainat province. Journal of Nursing and Health Sciences, 9(3), 57-67. (In Thai)

Avolio, B. J., & Gardner, W. L. (2022). Authentic leadership development: Getting to the root of authentic leadership. In G. G. Northouse (Ed.), Leadership theory and practice (9th ed., pp. 263-294). California: SAGE Publications.

Bass, B. M., & Avolio, B. J. (1990). Transformational leadership development: Manual for the multifactor leadership questionnaire. California: Consulting Psychologists Press.

Bass, B. M., & Avolio, B. J. (2023). Transformational leadership and the new normal. In A. H. B. Bass (Ed.), The new handbook of leadership (pp. 45-68). California: SAGE Publications.

Bass, B. M., & Avolio, B. J. (Eds.). (1994). Improving organization effectiveness trough transformational leadership. California: SAGE Publications.

Cameron, K. S., & Whetten, D. A. (Eds.). (2013). Organizational effectiveness: A comparison of multiple models. Florida: Academic Press.

Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2018). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (4th ed.). California: SAGE Publications.

DeVellis, R. F. (2017). Scale development: Theory and applications (4th ed.). California: SAGE Publications.

Dimitrovska, M., Stamenkova, L. P., & Stošić, L. (2023) Leadership in times of crisis. SCIENCE International Journal, 2(1), 19-23. http://dx.doi.org/10.35120/sciencej020119d

Etikan, I., Musa, S. A., & Alkassim, R. S. (2016). Comparison of convenience sampling and purposive sampling. American Journal of Theoretical and Applied Statistics, 5(1), 1-4. https://doi.org/10.11648/j.ajtas.20160501.11

Field, A. (2018). Discovering statistics using IBM SPSS statistics (5th ed.). London: SAGE Publications.

Jitbantad, W., Rueangphut, P., Songlead, D., Yok-in, J., Rueangphut, R., Thaicharoen, W., & Chetthong, S. (2021). Policy recommendations for primary care management among COVID-19 in the Public Health Region 11. Nakhonratchasima: Boromarajonani College of Nursing of Nakhonratchasima, Faculty of Nursing, Praboromarajchanok Institute. (in Thai)

Kaewoyaem, W., Wongwatthaphongand, K. & Dokchan, Ph. (2024). Effectiveness for the implementation of decentralization of health policy at sub-district health promoting hospitals of Health Service Area 11. Journal of Roi Kaensarn Academi, 9(8), 1047-1065. (in Thai)

Kanchanawasi, S. (2011). Multi-level analysis (5th ed.). Bangkok: Chulalongkorn University Printing House. (in Thai)

Kanchanawasi, S. (2013). Traditional testing theory (7th ed.). Bangkok: Chulalongkorn University Printing House. (in Thai)

Kinicki, A., & Williams, B. (2020). Management: A practical introduction (9th ed.). New York: McGraw-Hill Education.

Kowittayanon, S. (2018). Situation of the Phitsanulok Tambon health promoting hospital after enhance to the Tambon Health Promoting Hospital Policy. Journal of Health Research and Development Nakhon Ratchasima Provincial Public Health Office, 4(1), 117-136. (in Thai)

Krassanairawiwong, T., Suvannit, C., Pongpirul, K, & Tungsanga. Kr. (2021). Roles of subdistrict health office personnel and village health volunteers in Thailand during the COVID-19 pandemic. BMJ Case Reports, 14(9), e244765.

Ministry of Public Health. (2020). Action government plan of Ministry of Public Health in the budgetary year 2021. Nonthaburi: Ministry of Public Health. (in Thai)

National Health Security Office. (2020). NHSO annual report in the year 2020. Nonthaburi: National Health Security Office. (in Thai)

National Science and Technology Development Agency. (2020). COVID-19 innovations. Pathum Thani: National Science and Technology Development Agency. (in Thai)

Northouse, P. G. (2010). Leadership: Theory and practice (5th ed.). California: SAGE Publications.

Office of the Permanent Secretary of Ministry of Public Health. (2020). Guideline handbook for developing the star standard of subdistrict health promoting hospital in 2021. Nonthaburi: Office of the Permanent Secretary, Ministry of Public Health. (in Thai)

Office of the Permanent Secretary of Ministry of Public Health. (2018). National strategic plan of public health 20 years (2017-2036). Nonthaburi: Bureau of Policy and Strategy, Office of the Permanent Secretary, Ministry of Public Health. (in Thai)

Phitsanulok Provincial Health Office. (2020). Annual report in 2020. Phitsanulok: Phitsanulok Provincial Health Office. (in Thai)

Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Lee, J. Y., & Podsakoff, N. P. (2003). Common method biases in behavioral research: A critical review of the literature and recommended remedies. Journal of Applied Psychology, 88(5), 879–903. https://doi.org/10.1037/0021-9010.88.5.879

Pommapun, B. (2018). Techniques for data interpreting for using correlation and regression in research. STOU Education Journal, 11(1), 32-45. (in Thai)

Rizwan, M., Siddiqui, J., & Raza, S. (2024). Transformational leadership and organizational performance: A systematic review. Journal of Business Research, 170, 114256.

Salika, S. (2015). Leadership of the director of the sub-district health promoting hospital, Ubon Ratchathani Provincial Public Health Office. KKU Journal for Public Health Research, 8(3), 21-27. (in Thai)

Sekaran, U., & Bougie, R. (2016). Research methods for business: A skill-building approach (7th ed.). New Jersey: Wiley.

Sikkhaphan, S. (2015). Authentic and transformational leadership model of the directors of subdistrict health promoting hospitals effecting to the effectiveness of southern subdistrict health promoting hospitals: The interaction and invariance tests of a gender factor. Journal of Phrapokklao Nursing College, 26(1), 25-38. (in Thai)

Soontornthai, W. (2008). Hidden reasons on development of the five-level criteria. Executive Journal, 28(3), 97-101. (in Thai)

Spector, P. E. (2019). Do not cross me: Optimizing the use of cross-sectional designs. Journal of Business and Psychology, 34(2), 125–137. https://doi.org/10.1007/s10869-018-09613-8

Taherdoost, H. (2016). Sampling methods in research methodology; How to choose a sampling technique for research. International Journal of Academic Research in Management, 5(2), 18-27. https://doi.org/10.2139/ssrn.3205035

Vanitbuncha, K. (2013). Statistical analysis using Excel (5th ed.). Bangkok: Department of Statistics, Faculty of Commerce and Accountancy, Chulalongkorn University. (in Thai)

Walumbwa, F. O., Avolio, B. J., Gardner, W. L., Wernsing, T. S., & Peterson, S. J. (2008). Authentic leadership: Development and validation of a theory-based measure. Journal of Management, 34(1), 89-126. https://doi.org/10.1177/0149206307308913

World Health Organization. (2021). Health systems resilience during COVID-19: Lessons for building back better. World Health Organization. https://www.who.int/publications/i-item/9789240029040

Yompuk, S., Keiwkarnka, B., Nimitarnun, N., & Imame, N. (2012). The competency for administrators in the subdistrict health promotion hospitals in the Permanent Secretary for Ministry of Public Health. Journal of Public Health and Development, 10(2), 21-35. (in Thai)