วิถีการมีส่วนร่วมกิจกรรมทางสังคมเพื่อให้เกิดการสูงวัยอย่างมีศักยภาพ:กรณีศึกษาโรงเรียนผู้สูงอายุประเทศไทย

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงคุณภาพครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบายวิถีการเข้าร่วมกิจกรรมทางสังคมของผู้สูงอายุที่ทำให้เกิดการสูงวัยอย่างมีศักยภาพ โดยครอบคลุมมิติของการตัดสินใจเข้าร่วมกิจกรรม วิถีการร่วมกิจกรรม การจัดการปัญหาและอุปสรรค และผลของการเข้าร่วมกิจกรรมทางสังคม เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอนจาก 6 ภูมิภาคของประเทศไทย ภูมิภาคละ 1 โรงเรียน ผู้ให้ข้อมูลจำนวน 60 คนคัดเลือกอย่างเจาะจงโดยเป็นผู้สูงอายุที่เข้าร่วมกิจกรรมต่อเนื่องมากกว่า 3 ปี เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เจาะลึกตามแบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างที่คณะผู้วิจัยสร้างขึ้น นำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์สร้างข้อสรุปแบบอุปนัย พบว่า วิถีการเข้าร่วมกิจกรรมทางสังคมของผู้สูงอายุของผู้สูงอายุที่มีศักยภาพ ประกอบด้วย การตัดสินใจเข้าร่วมกิจกรรมจากเหตุผล 5 ประการ ได้แก่ 1) ได้รับข้อมูลการจัดกิจกรรม 2)  การบริหารจัดการตนเอง 3) รูปแบบของกิจกรรมทางสังคม 4) มีบุคคลที่รู้จักในกิจกรรม  และ 5) ผลของกิจกรรม และการเข้าร่วมกิจกรรมแบ่งเป็น 4 ระยะ ได้แก่ 1) เริ่มจากกิจกรรมที่มีประสบการณ์ มีความรู้ ความสามารถ และเหมาะสมกับภาวะสุขภาพ 2) ดำเนินกิจกรรมตามความสามารถตนเอง 3) ประเมินตนเอง และประโยชน์ที่เกิดขึ้น และ 4) เสนอวิธีการปรับเปลี่ยนกิจกรรมให้เหมาะสม เพื่อทำให้เกิดความต่อเนื่องของการเข้าร่วมกิจกรรม ผลการศึกษาสะท้อนว่ากิจกรรมที่ผู้สูงอายุเข้าร่วมได้ต่อเนื่องและมีศักยภาพ ต้องเป็นกิจกรรมที่สอดคล้องกับเวลาว่างของผู้สูงอายุ และสามารถบริหารจัดการให้ตนเองมาร่วมกิจกรรมได้ นอกจากนี้ผู้สูงอายุควรได้รับการสนับสนุนทรัพยากรในการมาร่วมทำกิจกรรม และมีส่วนร่วมในการกำหนดกิจกรรมให้เป็นไปตามบริบทของชุมชน เกิดประโยชน์ และเหมาะสมกับตนเอง