การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคองระยะท้าย โดยการมีส่วนร่วมของ ภาคีเครือข่ายในชุมชนตำบลพันดอน อำเภอกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี

บทคัดย่อ

ภาคีเครือข่ายในชุมชนมีบทบาทสำคัญในการดูแลผู้ป่วยประคับประคองในระยะท้าย  การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสถานการณ์ ปัญหาและความต้องการของผู้ป่วยระยะท้าย 2) พัฒนารูปแบบการดูแลแบบประคับประคองในผู้ป่วยระยะท้ายโดยการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในชุมชน 3) ศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบฯ ที่พัฒนาขึ้น การศึกษาแบ่งเป็น ระยะที่ 1 ศึกษาสถานการณ์ กลุ่มตัวอย่างคือ ครอบครัวผู้ป่วยที่เสียชีวิตก่อนปี 2564 จำนวน 10 คน ทีมสหวิชาชีพ จำนวน 10 คน ภาคีเครือข่ายจำนวน 10 คน เครื่องมือในการศึกษา คือ คำถามกึ่งมีโครงสร้างเพื่อใช้ในการสัมภาษณ์เชิงลึกและสนทนากลุ่ม ระยะที่ 2 พัฒนารูปแบบการดูแลฯ กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยผู้ป่วยระยะท้ายจำนวน 6 คน ทีมสหวิชาชีพจำนวน 10 คน ภาคีเครือข่ายจำนวน 10 คน เครื่องมือในการศึกษา คือ คำถามกึ่งโครงสร้างเพื่อใช้ในการสนทนากลุ่ม และระยะที่ 3 ศึกษาผลการใช้รูปแบบฯ ในกลุ่มตัวอย่างเดียวกันกับระยะที่ 2 เครื่องมือในการศึกษา คือ 1) แบบประเมินการตายดี จำนวน 35 ข้อ มีค่าความตรงเชิงเนื้อหา เท่ากับ .98 และ 2) แบบประเมินความพึงพอใจของผู้ป่วย ทีมสหสาขาวิชาชีพ และภาคีเครือข่าย วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เนื้อหา วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้สถิติพรรณนา ผลการวิจัยครั้งนี้ พบว่า 1) ผู้ป่วยระยะท้าย มีปัญหาด้านร่างกายจิตใจ สังคม และเศรษฐกิจ ซึ่งต้องการการดูแล โดยเฉพาะการจัดการอาการรบกวนทางร่างกาย การสนับสนุนวัสดุครุภัณฑ์ทางการแพทย์ พิธีกรรมทางศาสนา 2) รูปแบบการดูแลผู้ป่วยระยะท้าย เน้นการดูแลแบบองค์รวมครอบคลุมทั้ง 6 ด้าน ตามแนวคิดขององค์กรอนามัยโลก และ 3) หลังทดลองใช้รูปแบบการดูแลตามแนวทางของ “พันดอนโมเดล” ผู้ป่วยและญาติประเมินว่าเป็นการตายดี นอกจากนั้น ยังพบว่าญาติผู้ป่วยมีความพึงพอใจระดับมากที่สุด  และความพึงพอใจของทีมสหวิชาชีพ และภาคีเครือข่าย หลังพัฒนารูปแบบฯ สูงกว่าก่อนพัฒนารูปแบบฯ ดังนั้น รูปแบบดังกล่าวอาจนำไปใช้เป็นแนวทางในการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคองระยะท้ายโดยการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในชุมชนได้ต่อไป