ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อภาวะเมตาบอลิกซินโดรมในผู้สูงอายุโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อภาวะเมตาบอลิกซินโดรมในผู้สูงอายุโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง

บทคัดย่อ

ภาวะเมตาบอลิกซินโดรมในผู้สูงอายุมีความเกี่ยวข้องกับหลายเหตุปัจจัย การวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาแบบเชิงวิเคราะห์แบบตัดขวางเพื่อวิเคราะห์หาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อภาวะเมตาบอลิกซินโดรมในผู้สูงอายุโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่มารับบริการสุขภาพในคลินิกโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง NCD Clinic Plus ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลสวนกล้วย จังหวัดราชบุรี กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้สูงอายุที่ได้รับการวินิจฉัยโรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน และไขมันในเลือดสูงอย่างน้อยหนึ่งโรค ที่มารับบริการในคลินิก NCD Clinic Plus และมีคุณสมบัติตามที่กำหนดจำนวน 427 ราย เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์ผู้สูงอายุโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง และแบบบันทึกข้อมูลอาการทางคลินิกผู้ป่วยจากเวชระเบียน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติถดถอยโลจิสติก นำเสนอค่า OR และ 95% CI ผลการศึกษา พบว่า ความชุกของภาวะเมตาบอลิกซินโดรมในผู้สูงอายุโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง คิดเป็นร้อยละ 74.90 เป็นเพศหญิงร้อยละ 78.50 พบในกลุ่มผู้สูงอายุตอนต้น (60-69 ปี) และตอนกลาง (70-79 ปี) ร้อยละ 42.40 และ 45.90 ตามลำดับ และพบว่าผู้ป่วยรับประทานยาหลายขนาน ร้อยละ 51.50 สำหรับปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อภาวะเมตาบอลิกซินโดรม พบว่า เพศ ประเภทครอบครัว และการรับประทานยาหลายขนาน เป็นปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อภาวะเมตาบอลิกซินโดรมในผู้สูงอายุโรคไม่ติดต่อเรื้อรังอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.05) โดยเพศหญิง อาศัยในครอบครัวสามรุ่น และการรับประทานยาหลายขนาน เพิ่มโอกาสเกิดภาวะเมตาบอลิกซินโดรม 2.91 เท่า (OR=2.91; 95%CI 1.63-5.16) 1.79 เท่า (OR=1.79; 95%CI 1.09-2.95) และ 9.71 เท่า (OR=9.71; 95%CI 5.40-17.4) ตามลำดับ นอกจากนั้น ยังพบว่าผู้สูงอายุตอนปลาย (อายุ 80 ปีขึ้นไป) มีโอกาสเกิดภาวะเมตาบอลิกซินโดรม ลดลง 76.00% (OR=.24; 95%CI .10-.54) ดังนั้น บุคลากรสุขภาพควรให้ความสนใจกับผู้สูงอายุที่เป็นกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดภาวะเมตาบอลิกซินโดรม ซึ่งได้แก่ ผู้หญิงที่อยู่ในช่วงอายุ 60- 79 ปี อาศัยอยู่กับครอบครัวที่มีสมาชิกหลายรุ่น และมีการรับประทานยาหลายขนาน เพื่อดำเนินการป้องกันโรคไม่ติดต่อเรื้อรังให้มีประสิทธิภาพในกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงดังกล่าว