โปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคเครื่องดื่มรสหวานที่มีน้ำตาลของวัยรุ่นไทยโดยใช้ทฤษฎีพฤติกรรมตามแผน

บทคัดย่อ

     การวิจัยแบบกึ่งทดลองครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคเครื่องดื่มรสหวานที่มีน้ำตาลของวัยรุ่นไทยโดยใช้ทฤษฎีพฤติกรรมตามแผน กลุ่มตัวอย่าง คือ นักเรียนระดับมัธยมศึกษาในเขตสุขภาพที่ 3 รวมจำนวน 450 คน โดยแบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมกลุ่มละ 225 คน ที่ได้จากการเลือกแบบจำเพาะเจาะจง จับฉลากนักเรียนของแต่ละโรงเรียนเพื่อแบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมที่พัฒนาขึ้นโดยใช้ทฤษฎีพฤติกรรมตามแผน ส่วนกลุ่มควบคุมได้รับการส่งเสริมสุขภาพแบบทั่วไป ข้อมูลถูกรวบรวมโดยแบบสอบถามที่มีค่า IOC ระหว่าง 0.67 - 1.00 และค่าครอนบาคแอลฟา เท่ากับ 0.82 0.87 0.95 0.90 และ 0.88 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา ทดสอบประสิทธิผลของโปรแกรมระหว่างกลุ่ม โดยใช้สถิติ Independent t-test และสถิติ Paired t-test 

     ผลการวิจัย พบว่า หลังการจัดโปรแกรม กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยเจตคติต่อพฤติกรรมการบริโภคเครื่องดื่มรสหวานที่มีน้ำตาล การคล้อยตามกลุ่มอ้างอิง การรับรู้ความสามารถแห่งตน ความตั้งใจในการลดการบริโภคเครื่องดื่มรสหวานที่มีน้ำตาลสูงกว่าก่อนการจัดโปรแกรมและสูงกว่ากลุ่มควบคุม และมีคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการบริโภคเครื่องดื่มรสหวานที่มีน้ำตาล (ปริมาณน้ำตาล กรัม/สัปดาห์) ต่ำกว่าก่อนการจัดโปรแกรมและต่ำกว่ากลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05

     แสดงให้เห็นว่า โปรแกรมที่พัฒนาขึ้นสามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในกลุ่มทดลองได้ จึงควรนำไปใช้ให้ครอบคลุมกลุ่มวัยรุ่นมากยิ่งขึ้น และประยุกต์ใช้ในกลุ่มเป้าหมายอื่นต่อไป