ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของผู้ป่วย โรคความดันโลหิตที่ควบคุมระดับความดันโลหิตไม่ได้ อำเภอช้างกลาง จังหวัดนครศรีธรรมราช

ฉัตรชัย จินวรรณ; สิงห์ กาญจนอารี

ผู้แต่ง

ฉัตรชัย จินวรรณ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านหลักช้าง จังหวัดนครศรีธรรมราช
สิงห์ กาญจนอารี วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นครศรีธรรมราช คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก

คำสำคัญ:

ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, พฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพ, ควบคุมระดับความดันโลหิตไม่ได้, โรคความดันโลหิตสูง

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงสำรวจแบบภาคตัดขวางนี้มีเพื่อศึกษา 1) ความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับโรคความดันโลหิตสูง 2) พฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง และ 3) ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตที่ควบคุมระดับความดันโลหิตไม่ได้ ประชากรคือ ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตที่ควบคุมระดับความดันโลหิตไม่ได้ อำเภอช้างกลาง จังหวัดนครศรีธรรมราช คำนวณกลุ่มตัวอย่างได้ 166 คน ได้รับแบบสอบถามกลับ 160 คน สุ่มกลุ่มตัวอย่างอย่างเป็นระบบ เก็บข้อมูลระหว่างวันที่ 1 กรกฎาคม – 31 สิงหาคม 2567 เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถาม ได้ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟ่าของครอนบาช เท่ากับ 0.81 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และ Spearman Rank Correlation Coefficient

ผลการวิจัยพบว่า ความรอบรู้ด้านสุขภาพในภาพรวมอยู่ในระดับมาก (M= 3.79, SD= 0.46) โดยด้านการเข้าถึงข้อมูลและบริการสุขภาพ ด้านความรู้ความเข้าใจ ด้านทักษะการสื่อสาร ด้านทักษะการตัดสินใจ และด้านทักษะการจัดการตนเอง ภาพรวมอยู่ในระดับมาก (M= 3.78, SD= 0.65; 3.84, 0.68; 3.92, 0.48; 3.78, 0.62; 3.83, 0.60) ตามลำดับ สำหรับด้านการรู้เท่าทันสื่อภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง (M= 3.56, SD= 0.64) ระดับพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง (M= 3.55, SD= 0.31) เมื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์กับพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพ พบว่า มีความสัมพันธ์ในทางบวกทุกด้านอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 โดยด้านทักษะการจัดการตนเองมีความสัมพันธ์มากที่สุด โดยอยู่ในระดับปานกลาง (r_s= 0.523) ส่วนด้านอื่นมีความสัมพันธ์อยู่ในระดับต่ำ เรียงลำดับได้ดังนี้ ด้านทักษะการสื่อสาร (r_s= 0.388) ด้านการรู้เท่าทันสื่อ (r_s= 0.387) ด้านทักษะการตัดสินใจ (r_s= 0.380) ด้านการเข้าถึงข้อมูลและบริการสุขภาพ (r_s= 0.368) และด้านความรู้ความเข้าใจ (r_s= 0.338) ตามลำดับ

ฉะนั้น บุคลากรสาธารณสุข ควรส่งเสริมให้ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตที่ควบคุมระดับความดันโลหิตไม่ได้ สามารถจัดการตนเองและประเมินตนเองได้ถูกต้อง เพื่อการมีพฤติกรรมการดูแลตนเองที่เหมาะสม

เอกสารอ้างอิง

Aekplakorn, W., Puckcharern, H., & Satheannoppakao, W. (2021). The 6th Thai National Health Examination Survey (2019-2020). Ministry of Public Health. (in Thai)

Ariyasit, J. (2023). The correlation Between Health Literacy and Health Behavior In Hypertension Patient. Region 3 Medical and Public Health Journal, 20(3), 117-123.

Bartz, A. E. (1999). Basic statistical concepts. (4th Edition). New Jersey: Preentice– Hall.

Best, J.W. (1977). Research in Education. (3nded). Englewod Cliffs: Prentice-Hall.

Chaiwichean, A. (2023). Health-promoting behaviors of patients with Hypertension who can control and uncontrol their blood pressure, Ron Phibun District, Nakhon Si Thammarat Province. Academic Journal for Primary Care and Public Health Department, (3), 114-125.

Changklang District Public Health Office. (2024). Non-communicable diseases report 2024. Nakhon Si Thammarat Provincial Public Health Office. Ministry of Public Health. (in Thai).

Chankrachang, W. (2022). Factors Influencing Health Literacy among people at risk group of Hypertension in One District of Phichit Province. Thesis in Public Health Program, Naresuan University. (in Thai)

Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences. 2nd ed. Statistical Power Analysis Program for the Social, Behavioral, and Biomedical Sciences. Behavior Research Methods, 39, 175-191.

Department of Disease Control. (2017). Clinic Plus Operations Manual. Nonthaburi: Ministry of Public Health. (in Thai).

Division of Non Communicable Diseases, Department of Disease Control. (2021). The report on the review: The impact of the COVID-19 pandemic on non-communicable diseases and related factors globally. Ministry of Public Health. (in Thai)

Faul, F., Erdfelder, E., Lang, A. G., & Buchner, A. (2007). G*Power 3: A Flexible Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.

Kaewbanjak, N., Shumwangwapee, P., & Suwanaphant, K. (2020). Health literacy factors associated with health behavior among elderly with hypertension disease in Khoksi sub-district, Muang district, Khon Kaen province. Thai Journal of Public Health and Health Sciences, 3(3), 1-15.

Kareesun, K., Malathum, P., & Sutti, N. (2019). Relationships among health literacy, knowledge about hypertension control, and health behavior in older persons with hypertension. Ramathibodi Nursing Journal, 25(3), 280-295.

Likert, R. (1932). A Technique for the Measurement of Attitude. Archives of Psychology 140, 1-55.

Nakhon Si Thammarat Provincial Public Health Office. (2024). Non-communicable diseases report 2024. Ministry of Public Health. (in Thai).

Norasing, M., & Thanomphan, S. (2019). Health literacy and health behavior in patients with uncontrolled blood sugar level or blood pressure: a case study of Nakornping Hospital, Chiang Mai. Journal of Nakornping Hospital, 10(1), 35-50.

Nutbeam, D. (2008). The Evolving Concept of Health Literacy. Social Science and Medicine, 67(12), 2072-2078.

Pender, N. J. (1966). Health Promotion in Nursing Practice. Norwalk: Appleton & Lange.

Ploysuwan, C., Wongkpratoom, S., Rattanakamonkarn, C., Pantaewan, P., & Puengching, T. (2021). Factors affecting the health literacy of older adults with hypertension in Nong Prue community, Samut Prakan province. Journal of Nursing and Education, 14(2), 52- 64.

Thongcharoen, V. (2015). The science and art of geriatric nursing. Bangkok; Curriculum project, Faculty of Nursing, Mahidol University. (in Thai)

Thongpeth, J., Chowararak, N., Som-jai, C., Indhraratana, A., & Siriwan, T. (2021). Health literacy and self-management in non-communicable diseases (NCDs). Journal of The Royal Thai Army Nurses, 22(2), 57-64.

Sinto, N., Kamkaew, W., Chummalee, I., & Srisaknnok, T. (2022). Health literacy and health behaviors among risk group of hypertension disease, Mahasarakham province. Research and Development Health System Journal, 3(3), 1-15.

World Health Organization. (1998). Health Promotion Glossary, 349-364.

World Health Organization. (2019). Health Literacy and Health Promotion. Definitions, Concepts and Examples in the Eastern Mediterranean Region. 7th Global Conference on Health Promotion Promoting Health and Development. Nairobi, Kenya.